แต่เดิมนั้นในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกจะมีการประดิษฐาน “พระอุณาโลมทำแท่ง” บนพระแท่นมณฑล ลักษณะเป็นแท่งครั่งสำหรับประทับพระราชลัญจกรมหาอุณาโลม ซึ่งมีความหมายแทนพระบรมราชโองการของพระเจ้าแผ่นดิน ยังไม่ใช่เป็นพระราชลัญจกร

จนมาถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งตราพระราชลัญจกรแทน ลักษณะเป็นพระราชลัญจกรพระบรมราชโองการองค์ใหญ่ เป็นตราสี่เหลี่ยมผืนผ้าตัดมุม มีลายพระราชลัญจกรเป็นภาพเครื่องราชกกุธภัณฑ์และมีอักษรอริยกะว่า “โอมฺ” พร้อมอักษรขอมภาษาไทยว่า “พระบรมราชโองการ” ใช้มาถึงพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

กระทั่งพระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้แกะพระราชลัญจกรประจำแผ่นดินใหม่เป็นพระราชลัญจกรพระครุฑพ่าห์ประจำแผ่นดินที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสร้างขึ้น แต่เพิ่มขอบบรรจุพระปรมาภิไธย พร้อมกับการจารึกพระสุพรรณบัฏและดวงพระบรมราชสมภพ เพื่อเชิญประดิษฐานบนพระแท่นมณฑลในการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก และถือเป็นแบบแผนสืบมา

อ่านเนื้อหาเพิ่มเติมได้ใน ถอดรหัสพระจอมเกล้า ของ พิชญา สุ่มจินดา และ พระราชพงศาวดาร รัชกาลที่ 5 พระนิพนธ์ใน สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ