Stewart VS Stuart ทำไม แมรีแห่งสกอต เปลี่ยนตัวสะกดชื่อราชวงศ์สจวร์ต

Mary, Queen of Scots (1542-1587) จาก www.royal.uk

คำว่า Stewart กับ Stuart ทั้งสองคำนี้ต่างอ่านออกเสียงว่า “สจวร์ต” เช่นเดียวกัน ในศตวรรษที่ 16 ทั้งสองคำนี้หมายถึงชื่อราชวงศ์สจวร์ตแห่งสกอตแลนด์ โดยผู้ที่เปลี่ยนชื่อราชวงศ์คือสมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ (Mary, Queen of Scots) 

ราชวงศ์สจวร์ตแรกเริ่มสะกดด้วยตัวอักษร S-T-E-W-A-R-T เป็นราชวงศ์ปกครองดินแดนสกอตแลนด์มาตั้งแต่ ค.ศ. 1371 ในรัชสมัยพระเจ้าโรเบิร์ตที่ 2 แห่งสกอตแลนด์ เรื่อยมาจนถึงรัชสมัยกษัตริย์เจมส์ที่ 6 แห่งสกอตแลนด์ ซึ่งทรงเป็นกษัตริย์แห่งราชวงศ์สจวร์ตพระองค์แรกที่ได้ครองราชบัลลังก์อังกฤษอีกตำแหน่งหนึ่ง เฉลิมพระนามว่าพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ หลังจากนั้นราชวงศ์สจวร์ตก็ปกครองอังกฤษและสกอตแลนด์เรื่อยมาจนสิ้นสุดราชวงศ์เมื่อ ค.ศ. 1714 หลังการสวรรคตของสมเด็จพระราชินีนาถแอนน์

ที่มาที่ไปของการเปลี่ยนตัวสะกดชื่อราชวงศ์สจวร์ตนั้นเกี่ยวข้องกับชาวฝรั่งเศสและสมเด็จพระราชินีนาถแมรีที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ ผู้เป็นพระราชมารดาของพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ กล่าวคือ เมื่อ ค.ศ. 1547 ขณะพระนางแมรียังเป็นเพียงเจ้าหญิงแมรีจากสกอตแลนด์ในวัย 5 ชันษาต้องไปพำนักในราชสำนักฝรั่งเศสตรงกับรัชสมัยพระเจ้าเฮนรีที่ 2 แห่งฝรั่งเศส โดยเจ้าหญิงแมรีถูกหมายมั่นให้เป็นพระชายาของเจ้าชายฟรานซิส พระราชโอรสในพระเจ้าเฮนรีที่ 2 แห่งฝรั่งเศส

พระนางแมรีเจริญพระชันษาจากการเลี้ยงดูในราชสำนักฝรั่งเศสด้วยวัฒนธรรมของฝรั่งเศสอย่างเข้มข้นจนดูเหมือนว่าพระนางแมรีนั้นแทบจะเป็นชาวฝรั่งเศสเต็มตัว เหลือเพียงแค่สายเลือดของพระนางเท่านั้นที่เป็นสกอต เมื่อความเป็นฝรั่งเศสหล่อหลอมพระนางแมรีจนถึงที่สุด พระนางแมรีก็ทรงมีปัญหากับ “นามสกุล” ของพระนางเอง อันที่จริงปัญหานี้คงเป็นปัญหาของชาวฝรั่งเศสเสียมากกว่า เพราะชื่อราชวงศ์ Stewart มีตัวอักษร W เป็นตัวสะกด ซึ่งตัวอักษรนี้ไม่ใช่ตัวอักษรที่ชาวฝรั่งเศสใช้ในยุคนั้น เพื่อแก้ปัญหาเรื่องการสื่อสารนี้พระนางแมรีจึงเปลี่ยนการสะกดชื่อราชวงศ์จาก Stewart เป็น Stuart

ภาพ Mary, Queen of Scots โดย François Clouet เมื่อ ค.ศ. 1559 จาก britannica.com

ในแง่หนึ่งอาจเป็นพระราชนิยมส่วนพระองค์ของพระนางแมรีซึ่งความเป็นฝรั่งเศสหล่อหลอมจนพระนางตัดสินใจเปลี่ยนชื่อราชวงศ์สจวร์ต อาจเป็นการเปลี่ยนเพียงเพื่อให้การสื่อสารชื่อราชวงศ์ของพระองค์ในฝรั่งเศสนั้นสะดวกมากขึ้น 

การแต่งงานระหว่างสองราชวงศ์มีจุดประสงค์ที่แน่ชัดคือการกระชับความสัมพันธ์ระหว่างกัน และเพื่อต่อต้านอังกฤษอีกประการหนึ่ง แต่ด้วยความโชคร้ายของพระนางแมรี ของฝ่ายฝรั่งเศส-สกอตแลนด์ หรือเป็นความโชคดีของฝ่ายอังกฤษก็ไม่ทราบได้ การสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าฟรานซิสที่ 2 แห่งฝรั่งเศส ซึ่งครองราชย์เพียงไม่นานทำให้ฝ่ายอังกฤษคงยิ้มเล็กยิ้มน้อยที่ความสัมพันธ์ระหว่าง ฝรั่งเศส-สกอตแลนด์ ต้องชะงักลง เพราะลำพังศัตรูของอังกฤษในขณะนั้นอย่างสเปนก็แทบจะสร้างความร้อน ๆ หนาว ๆ ให้กับอังกฤษอยู่ไม่น้อย  

พระนางแมรีจึงจำต้องเดินทางกลับสกอตแลนด์ แม้ทรงเป็นชาวสกอตโดยกำเนิดแต่ชาวสกอตไม่ได้ชื่นชอบพระนางนัก ในขณะนั้นความขัดแย้งทางศาสนากำลังร้อนแรงเหนือเกาะอังกฤษ พระนางแมรีนับถือนิกายคาทอลิก ส่วนชาวสกอตก็หันไปนับถือนิกายกัลแวงหรือลัทธิคาลวิน (Calvinism) ทำให้การปกครองของพระนางไม่ราบรื่นนัก ท้ายที่สุดก็ต้องหลบหนีไปขอพึ่งพระบารมีสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ แต่ก็ถูกจองจำนานหลายสิบปี กระทั่งได้รับโทษประหารชีวิตด้วยการตัดพระเศียรใน ค.ศ. 1587 ข้อหาร่วมวางแผนปลงพระชนม์ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ

เมื่อพระเจ้าเจมส์ที่ 6 แห่งสกอตแลนด์ปราบดาภิเษกเป็นพระเจ้าเจมส์ที่ 1 แห่งอังกฤษ ราชวงศ์สจวร์ตได้ก้าวขึ้นมามีบทบาทสำคัญในเกมการเมืองยุโรปและเป็นผู้กำหนดชะตากรรมของอังกฤษ หนึ่งในเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในราชวงศ์สจวร์ตคือ การประกาศ Act of Union เมื่อ ค.ศ. 1707 ซึ่งมีผลให้สกอตแลนด์กับอังกฤษรวมเป็นหนึ่งเดียวในนาม “สหราชอาณาจักรบริเตนใหญ่”

การเปลี่ยนชื่อราชวงศ์สจวร์ต จาก Stewart เป็น Stuart นั้นสรุปได้ว่ามีเหตุผลมาจากเรื่องของ “ภาษา” เป็นสำคัญ เพราะชาวฝรั่งเศสไม่มีการใช้ตัวอักษร W ในภาษาของพวกเขา การที่พระนางแมรีทรงตั้งใจเปลี่ยนชื่อในครั้งนี้ก็เพราะอิทธิพลจากวัฒนธรรมฝรั่งเศสที่หล่อหลอมพระนางมาตั้งแต่ทรงพระเยาว์ แต่ก็เป็นที่น่าคบคิดเช่นกันว่าการเปลี่ยนชื่อตัวสะกดครั้งนี้ไม่อาจถูกแยกออกจากเรื่องของการเมืองได้ เพราะการเมืองนำพระนางแมรีมาสู่ราชสำนักฝรั่งเศส ซึ่งหล่อหลอมพระนางให้มีความเป็นฝรั่งเศสแทบจะเต็มตัว และในท้ายที่สุดความเป็นฝรั่งเศสก็นำมาซึ่งการเปลี่ยนชื่อราชวงศ์สจวร์ตในที่สุด

 


อ้างอิง:

Encyclopedia Britannica.  “House of Stuart”. from https://www.britannica.com/topic/House-of-Stuart.

Encyclopedia Britannica.  “Mary”.  from https://www.britannica.com/biography/Mary-queen-of-Scotland.

The Royal Family. “Mary, Queen of Scots (r.1542-1567)”.  from https://www.royal.uk/mary-queen-scots-r1542-1567.

The Royal Family.  “The Stewarts”. from https://www.royal.uk/stewarts-0.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 17 มกราคม 2562