จากป้อมปืนถึงทางลับใน “พระที่นั่งสุทธาสวรรย์” เขตพระราชฐานส่วนในพระราชวังเมืองลพบุรี

พระที่นั่งสุทธาสวรรย์ พระราชฐานชั้นใน เมืองลพบุรี สมเด็จพระนารายณ์ พระราชวังเมืองลพบุรี
พระที่นั่งสุทธาสวรรย์

“พระที่นั่งสุทธาสวรรย์” เขตพระราชฐานส่วนใน “พระราชวังเมืองลพบุรี” สมเด็จพระนารายณ์ มีทางลับจริงหรือ!?

สมเด็จพระนารายณ์ ทรงเป็นผู้แสวงหาความรู้ใหม่ๆ เสมอ โดยเฉพาะจากยุโรป ใน พ.ศ. 2208 ทรงซ่อมสร้างเมืองลพบุรีเมืองโบราณให้สมบูรณ์ มีบาทหลวงชื่อ โทมัสโซ วัลกูอา เนรา ซึ่งเป็นชาวซิซิลี เดินทางมาจากมาเก๊า กับบาทหลวงชาวฝรั่งเศสอีกท่านหนึ่ง ช่วยกันออกแบบเรื่องสร้างป้อมค่ายและพระที่นั่ง โดยโปรดร่วมปรึกษาการก่อสร้างอย่างใกล้ชิด

Advertisement

อย่างไรก็ดี มีนักประวัติศาสตร์ท่านอื่นชี้ว่า ยังมีสถาปนิกชาวเปอร์เซียและอินเดียช่วยด้วย โดยเฉพาะสถาปัตยกรรมการวางอาคารพระที่นั่งให้มีที่ว่างระหว่างตัวอาคาร เพื่อการทำสวนหย่อมและแปลงดอกไม้แบบเปอร์เซีย มีหลักฐานฝีมือช่างชาวเปอร์เซียและอินเดียที่ซุ้มประตูโค้งแบบเปอร์เซียที่เรียกว่า ออกี อาร์ค (ogee arch) หรือทรงกลีบบัวหลวง ซึ่งแต่เดิมเชื่อกันว่าเป็นโค้งแหลมแบบกอธิค ที่เป็นสถาปัตยกรรมแบบยุโรป สวนสวย พระที่นั่งงามช่วยบำบัดพระราชหฤทัยเครียดได้ส่วนหนึ่ง!

แผนที่เมืองลพบุรี โดยวิศวกรชาวฝรั่งเศส

พระราชวังเมืองลพบุรีประกอบด้วย 3 เขตพระราชฐาน บนเนื้อที่ 52 ไร่ เขตพระราชฐานส่วนนอก ประกอบด้วย ตึกพระเจ้าเหา อาคารเลี้ยงรับรองแขกเมือง อาคารสิบสองท้องพระคลัง และถังน้ำประปาใหญ่ กับโรงช้างม้าพระที่นั่ง 10 โรง เขตพระราชฐานส่วนกลาง ประกอบด้วย พระที่นั่งจันทรพิศาลและพระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญญมหาปราสาท ด้านหลังพระที่นั่งจันทรพิศาลปัจจุบันเป็นเรือนพระประเทียบ (ซึ่งสร้างในสมัยรัชกาลที่ 4) ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ บริเวณนี้เป็นสวนหย่อมและสวนดอกไม้สวยงามแบบเปอร์เซีย

พระที่นั่งสุทธาสวรรย์ พระราชวังเมืองลพบุรี (ภาพโดย “ปลาทองสยองเมือง” จาก https://www.bloggang.com)

สำหรับเขตพระราชฐานส่วนในนั้น ประกอบด้วย พระที่นั่งสุทธาสวรรย์ ตำหนักพระราชธิดาและเรือนพระสนม กล่าวเฉพาะพระที่นั่งองค์นี้สมบูรณ์ด้วยความแข็งแรง กำแพงล้อมรอบมั่นคง มีประตูใหญ่เป็นทางหนีทีไล่ถึง 4 ประตู คือ ด้านหน้า ด้านหลังและด้านข้าง ที่เบื้องหน้าพระที่นั่งเป็นสวนพันธุ์ไม้แปลกๆ และทางเดินมีเตาเผากำยาน (จัดวางไว้เป็นระยะๆ) จรุงกลิ่นหอมหวนอยู่ตลอดเวลา มีสระน้ำใสแบบเปอร์เซียริมพระที่นั่งสมพระเกียรติยศอย่างแท้จริง บนกำแพงกั้นโดยรอบทั้ง 3 ด้าน มีช่องชวาลา (niche) เป็นร้อยช่อง ใช้ตามไฟยามค่ำให้สว่างไสว!

อนึ่งป้อมปืนภายในกำแพงวังนั้น มีป้อมปืนถึง 5 แห่ง เป็นป้อมปืนที่ไม่มีหลังคาแต่มีช่องวางปืนใหญ่สำหรับยิงในแนวราบด้วย แสดงให้เห็นถึงการป้องกันศัตรูที่แข็งแรงอย่างมาก จงใจออกแบบเพื่อความปลอดภัยโดยเฉพาะ กับมีทางลับเป็นพิเศษสำหรับพระองค์ด้วย

พระที่นั่งสุทธาสวรรย์เป็นผลของการใช้พลังความสามารถเพื่อนิรมิตสิ่งใหม่ที่งดงามสมพระเกียรติอย่างยิ่ง เป็นกลไกทางจิตแบบสร้างสรรค์-ครีเอทีฟ ทางจิตวิทยาว่าเป็นเรื่องการทดใช้แบบซับลิเมชั่น (sublimation) เต็มที่

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


หมายเหตุ : คัดบางส่วนจากบทความ “เมืองลพบุรีในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มุมมองทางจิตวิทยาประวัติศาสตร์ (Psychohistory Viewpoint)” เขียนโดย กิติกร มีทรัพย์ ใน ศิลปวัฒนธรรม ฉบับกุมภาพันธ์ 2561


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 15 มีนาคม 2562