สายสกุล “วังหลังรัชกาลที่ 1” แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ มีสกุลใดบ้าง

สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข วังหลัง ใน รัชกาลที่ 1 กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข วังหลัง สายสกุลวังหลังรัชกาลที่ 1
สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข "วังหลัง" ในรัชกาลที่ 1 (ภาพ : Wikimedia Commons)

สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระเทพสุดาวดี (พระเชษฐภคินีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช) ทรงเป็น “กรมพระราชวังบวรสถานพิมุข” หรือ “วังหลัง” พระองค์แรกและพระองค์เดียวของกรุงรัตนโกสินทร์ แล้วสายสกุลวังหลังรัชกาลที่ 1 มีสกุลใดบ้าง

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ทรง คัดเลือก ขุนนางวังหน้า สายสกุลวังหลังรัชกาลที่ 1
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงสถาปนาสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์เป็น “วังหลัง” ในรัชกาลของพระองค์

สายสกุลวังหลังรัชกาลที่ 1

สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ วังหลังในรัชกาลที่ 1 ทรงมีพระโอรสและพระธิดาในลำดับชั้น “พระองค์เจ้า” รวม 6 พระองค์ (ไม่นับรวมพระโอรสและพระธิดาลำดับชั้น “หม่อมเจ้า” อีกหลายพระองค์ที่เกิดจากหม่อมห้าม) ในจำนวนนี้มีพระโอรสที่ทรงเป็นต้นสกุล 2 พระองค์

พระโอรสและพระธิดาชั้นพระองค์เจ้าทั้ง 6 พระองค์ ได้แก่

1. พระองค์เจ้าชายปาน ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2313 ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็นกรมหมื่นนราเทเวศร์ ทรงเป็นต้นสกุล “ปาลกะวงศ์”

2. พระองค์เจ้าหญิงกระจับ ประสูติเมื่อราว พ.ศ. 2315

3. พระองค์เจ้าชายบัว ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2318 ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็นกรมหมื่นนเรศร์โยธี ไม่มีพระโอรสและพระธิดา

พระราชวังบวรสถานพิมุข สายสกุลวังหลังรัชกาลที่ 1
พระราชวังบวรสถานพิมุข ที่ประทับของวังหลังรัชกาลที่ 1 (ภาพ: Wikimedia Commons)

4. พระองค์เจ้าชายแตง ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2320 ต่อมาทรงได้รับการสถาปนาเป็นกรมหมื่นเสนีบริรักษ์ จากนั้นในรัชกาลที่ 3 ทรงได้รับการสถาปนาเป็นกรมหลวงเสนีบริรักษ์ ทรงเป็นต้นสกุล “เสนีวงศ์”

5. พระองค์เจ้าชายปฐมวงศ์ ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2325 เหตุที่พระองค์ทรงมีพระนามนี้ เนื่องด้วยว่ากันว่าทรงเป็นพระองค์เจ้าพระองค์แรกที่ประสูติตั้งแต่ประดิษฐานพระบรมราชวงศ์จักรี พระองค์ผนวชที่วัดระฆัง และสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3

6. พระองค์เจ้าหญิงจงกล

สายสกุลที่สืบทอดจากวังหลังพระองค์เดียวแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ จึงมี 2 สายสกุล คือ ปาลกะวงศ์และเสนีวงศ์

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายเนย อิศรางกูร ณ อยุธยา ณ สุสานหลวง วัดเทพศิรินทราวาส วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๐๗.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 มกราคม 2568