“โปสการ์ด” เกิดขึ้นครั้งแรกในโลกเมื่อไหร่ ใครเป็นต้นคิด

โปสการ์ด
โปสการ์ดควีนวิกตอเรียอังกฤษ (ภาพสะสมของ คุณไกรฤกษ์ นานา)

“โปสการ์ด” ที่รู้จักทั่วไปในปัจจุบัน ด้านหน้ามีภาพวิว, บุคคล ฯลฯ ด้านหลังเว้นช่องไว้ให้ใส่ชื่อ, ที่อยู่ของผู้รับ และพื้นที่ให้เขียนข้อความสั้นๆ เพื่อแสดงความระลึกถึงกัน เกิดขึ้นใน ค.ศ. 1865 ที่ประเทศเยอรมนี

“ไปรษณียบัตร” ถึง “โปสการ์ด”

ภายหลังการประชุมสันนิบาตไปรษณีย์ที่กรุงเบอร์ลิน ดร. ไฮน์ริช ฟอน สเตฟาน เสนอให้ใช้ “ไปรษณียบัตร” หรือ “โปสการ์ดที่ไม่มีรูป” สื่อสารข้อความสั้นๆ แก่กัน โดยพิมพ์แสตมป์ติดอยู่ที่โปสการ์ดและคิดค่าบริการจัดส่งรวมไว้เช่นที่ใช้อยู่จนทุกวันนี้

แต่กลับไม่คืบหน้า หรือมีการดำเนินใดๆ

โปสการ์ด
ดร. ไฮน์ริช ฟอน สเตฟาน

ต่อมาอีก 3 ปี ดร. เอมมานูเอล เฮอร์มานน์ รื้อฟื้นความคิดเรื่องนี้  โดยกรมไปรษณีย์โทรเลขของประเทศออสเตรีย-ฮังการีนำความคิดนี้ไปสานต่อ วันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 1869  ไปรษณียบัตรรุ่นแรก ของโลกก็เกิดขึ้น และมีการทดลองพิมพ์จำหน่าย เป็นกระดาษแผ่นเล็กๆ มีเนื้อที่ให้เขียนข้อความสั้นๆ ได้

หลังจากนั้นประเทศต่างๆ ในยุโรป ก็ออกไปรษณียบัตรใช้บ้าง ทำให้เกิดรูปแบบใหม่ของการเขียนจดหมาย ด้วยวิธีเขียนข้อความสั้นๆ เพื่อความประหยัดในช่วงหลังสงครามที่ทรัพยากรต่างๆ ขาดแคลน

โปสการ์ดที่มีรูปภาพ

ต่อมาเพื่อกระตุ้นให้ประชาชนเกิดความรักชาติ รัฐบาลเยอรมันใส่ภาพโฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับชัยชนะ, การรำลึกถึงญาติพี่น้อง, ความหวังในชีวิตใหม่ ฯลฯ โดยมีคำบรรยายสั้นๆ เป็นกำลังใจให้กัน

ทำให้เยอรมนีกลายเป็นผู้นำการพิมพ์ “โปสการ์ดที่มีรูปภาพ”

โดยการพิมพ์ที่เริ่มจากภาพพิมพ์สีเดียวง่าย ก็มีลูกเล่นมากขึ้นเรื่อยๆ จนประมาณปลายทศวรรษ 1900 เริ่มมีการพิมพ์ภาพแบบพิมพ์หิน ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่ขึ้น โปสการ์ดก็ได้รับอานิสงส์ของการพิมพ์ภาพสีไปด้วย ซึ่งนับว่าเป็นยุคที่เฟื่องฟูถึงขีดสุด

โปสการ์ด
โปสการ์ดชุดพระสหายของไกเซอร์เยอรมันคราวเสด็จฯ ยุโรปครั้งหลัง เมื่อ ค.ศ. 1907 (ต้นฉบับจริง ของสะสม คุณไกรฤกษ์ นานา)

จากการพิมพ์ที่มีรูปวิวทิวทัศน์ที่ได้รับความนิยม การพิมพ์รูปบุคคลสำคัญก็มีการตอบรับที่ดี

นอกจากนี้ ราว ค.ศ. 1890 ถึงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1 (ค.ศ. 1913) เมื่อผู้นำโลกหันมาใช้วิธีการทูตเจรจาแบบประนีประนอมแทนความรุนแรง และเลือกแสดงตนด้วยภาพ โปสการ์ดก็เป็นวิธีประชาสัมพันธ์ที่มีประสิทธิภาพหนึ่ง ด้วยช่องทางเผยแพร่ผ่านทางการไปรษณีย์

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

ไกรฤกษ์ นานา. “กำเนิดโปสการ์ดภาพ ‘พระปิยมหาราช’ ”ใน, ศิลปวัฒนธรรม ตุลาคม 2567.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 ธันวาคม 2567