“เกาะบอร์เนียว” เกาะใหญ่อันดับ 3 ของโลก ที่ไม่ได้มีแค่อินโดนีเซีย แล้วมีประเทศไหนอีกบ้าง?

เกาะบอร์เนียว อินโดนีเซีย
แผนที่แสดงชายแดนอินโดนีเซีย-มาเลเซีย บนเกาะบอร์เนียว (ภาพ : Wikimedia Commons)

เกาะบอร์เนียว (Borneo) ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของมหาสมุทรแปซิฟิก คนส่วนใหญ่มักคุ้นกันว่า เกาะนี้เป็นส่วนหนึ่งของประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งก็ถูกต้อง แต่ที่จริงแล้ว เกาะดังกล่าวยังเป็นที่ตั้งของอีก 2 ประเทศ แล้วมีประเทศอะไรบ้าง?

เกาะบอร์เนียว เกาะใหญ่อันดับ 3 ของโลก

บอร์เนียว มีพื้นที่ราว 743,330 ตารางกิโลเมตร นับว่าใหญ่สุดเป็นอันดับ 3 ของโลก รองจาก เกาะกรีนแลนด์ (Greenland) ซึ่งมีพื้นที่ราว 2.16 ล้านตารางกิโลเมตร และ เกาะนิวกินี (New Guinea) ที่มีพื้นที่ราว 800,000 ตารางกิโลเมตร (ส่วนไทยมีพื้นที่ราว 513,000 ตารางกิโลเมตร)

Advertisement

เกาะนี้มีธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นภูเขา ป่าร้อนชื้น และแม่น้ำหลายสาย และยังขึ้นชื่อเรื่องการเป็นแหล่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากสุดแห่งหนึ่งในโลกอีกด้วย

ที่สำคัญคือบอร์เนียวเป็นแหล่งที่มีทรัพยากรน้ำมันและก๊าซธรรมชาติมากสุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

เกาะบาร์เนียว อินโดนีเซีย ที่ตั้ง กรุงนุสันตารา
ภาพถ่ายดาวเทียม ที่ตั้งกรุงนุสันตารา ในกาลิมันตันตะวันออก (ภาพ : https://earthobservatory.nasa.gov/images/152471/nusantara-a-new-capital-city-in-the-forest)

ที่ตั้ง 3 ประเทศ

73% ของพื้นที่บนบอร์เนียวเป็นของประเทศอินโดนีเซีย คือ กาลิมันตัน (Kalimantan) ที่แบ่งออกเป็น 5 จังหวัดตามภูมิศาสตร์ คือ กาลิมันตันเหนือ กาลิมันตันตะวันออก กาลิมันตันตะวันตก กาลิมันตันกลาง และกาลิมันตันใต้

ทั้งนี้ เมืองหลวงใหม่ของอินโดนีเซีย คือ “กรุงนุสันตารา” (Nusantara)” จะตั้งอยู่ในพื้นที่จังหวัดกาลิมันตันตะวันออก แทนที่เมืองหลวงเดิมคือ กรุงจาการ์ตา ตั้งอยู่บนเกาะชวา ที่ประสบปัญหาความหนาแน่นของเมืองในด้านต่างๆ เช่น ประชากร การจราจร สิ่งแวดล้อม ฯลฯ

อีก 26% ของพื้นที่เป็นของประเทศมาเลเซีย โดยเป็นที่ตั้งรัฐซาบาห์ (Sabah) ทางเหนือสุดของเกาะ และรัฐซาราวัก (Sarawak)

ส่วนอีก 1% ของเกาะ คือ 5,765 ตารางกิโลเมตร เป็นที่ตั้งของประเทศบรูไน

การเผชิญหน้าแห่งบอร์เนียว เกาะบอร์เนียว อินโดนีเซีย
ทหารต่างชาติร่วมปฏิบัติภารกิจใน “Borneo Confrontation” เมื่อ ค.ศ. 1964 (ภาพ : Wikimedia Commons)

ความที่ชายแดนอินโดนีเซีย-มาเลเซีย บนเกาะบอร์เนียว ยาวกว่า 1,000 กิโลเมตร จึงมีความขัดแย้งเกิดขึ้น โดยครั้งใหญ่คือ “Borneo Confrontation” ระหว่าง ค.ศ. 1963-1966 ในยุคที่ซูการ์โนเป็นประธานาธิบดีอินโดนีเซีย

แบ่งปันพื้นที่

บอร์เนียวไม่ใช่เกาะเดียวในโลกที่มีหลายประเทศอยู่ด้วยกัน เพราะยังมีอีกหลายเกาะที่มีลักษณะเช่นนี้ อาทิ

เกาะนิวกินี เป็นที่ตั้งของอินโดนีเซียและปาปัว นิวกีนี

เกาะติมอร์ (Timor) เป็นที่ตั้งของติมอร์-เลสเต (ประกาศเอกราชจากอินโดนีเซีย เมื่อ ค.ศ. 2002) และอินโดนีเซีย

เกาะเซบาติก (Sebatik) เป็นที่ตั้งของอินโดนีเซียและมาเลเซีย

เกาะไอร์แลนด์ (Ireland) เป็นที่ตั้งของประเทศไอร์แลนด์และสหราชอาณาจักร

เกาะไซปรัส (Cyprus) เป็นที่ตั้งของไซปรัสและสหราชอาณาจักร

เกาะฮิสปันโยลา (Hispaniola) เป็นที่ตั้งของสาธารณรัฐโดมินิกันและเฮติ

เกาะเตียร์รา เดล ฟุเอโก (Tierra del Fuego) เป็นที่ตั้งของชิลีและอาร์เจนตินา

ดูตามนี้แล้ว ภูมิศาสตร์จึงไม่ใช่แค่เรื่องสถานที่ แต่เป็นเรื่อง “ภูมิรัฐศาสตร์” ที่มีความสำคัญต่อมิติความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอยู่ไม่น้อย

หมายเหตุ : หากใครสนใจเรื่องชายแดนอินโดนีเซีย-มาเลเซีย มีภาพยนตร์ที่ใช้ประเด็นนี้เป็นฉากหลัง คือ Borderless Fog (2024) หนังสัญชาติอินโดนีเซีย สตรีมทาง Netflix

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

สถานเอกอัครราชทูต ณ บันดาร์เสรีเบกาวัน. “เกร็ดความรู้เกี่ยวกับบรูไน”. เข้าถึงเมื่อ 20 สิงหาคม 2567.

Britannica, The Editors of Encyclopaedia. “Borneo”. Encyclopedia Britannica, 17 Aug. 2024, https://www.britannica.com/place/Borneo-island-Pacific-Ocean. Accessed 21 August 2024.

“Islands That Are Shared By More Than One Country”. Accessed 21 August 2024.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 21 สิงหาคม 2567