“โอลิมเปีย” ต้นกำเนิดการแข่งขันโอลิมปิก ตั้งอยู่ที่ไหนบนโลก?

ภาพเขียน โถดินเผา บุรุษ ชาวกรีก แข่งวิ่ง โอลิมปิก ที่ โอลิมเปีย
ภาพเขียนบนโถดินเผา การแข่งวิ่งของบุรุษชาวกรีก ศิลปะแบบกรีกโบราณยุค Archaic (ภาพจาก The Metropolitan Museum of Art)

“โอลิมเปีย” (Olympia) ได้ชื่อว่าเป็นดินแดนต้นกำเนิดของการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก มหกรรมกีฬายุคบรรพกาล มรดกทางวัฒนธรรมของชาวกรีกโบราณ ที่ทุกวันนี้กลายเป็นรายการแข่งขันกีฬาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก โอลิมเปียอยู่ไหน?

โอลิมเปียตั้งอยู่ในภูมิภาคอีเลีย (Eleia) ทางตะวันตกเฉียงเหนือของคาบสมุทรเพโลพอนเนส (Peloponnese) ประเทศกรีซ ห่างจากทะเลไอโอเนียน 16 กิโลเมตร เป็นคนละสถานที่กับเขาโอลิมปัส (Mount Olympus) ยอดเขาสูงที่สุดของกรีซ ซึ่งอยู่ตอนกลางของกรีซ (ดูตำแหน่ง คลิก)

เขาโอลิมปัสได้ชื่อว่าเป็นที่อยู่ของเทพเจ้ากรีกหรือเทพแห่งโอลิมปัสตามเทวปกรณัม ส่วนโอลิมเปีย สถานที่จัดการแข่งขันกีฬาเป็นชุมชนโบราณ เป็นที่ตั้งวิหารศักดิ์สิทธิ์ของเทพเจ้าองค์สำคัญ นั่นคือ มหาเทพ “ซุส” (Zeus) เทพสูงสุดของเหล่าเทพโอลิมเปียน วิหารนี้ยังเคยมีรูปปั้นขนาดใหญ่ของซุส ทั้งถูกยกย่องให้เป็น 1 ใน 7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคโบราณ บริเวณนี้ยังมีเขตอัลติส (Altis) หรือป่าศักดิ์สิทธิ์ของซุสด้วย

รูปปั้น เทพซุส ใน มหาวิหาร แห่ง โอลิมเปีย
รูปปั้นเทพซุสในมหาวิหารแห่งโอลิมเปีย (ภาพจาก Wikimedia Commons)

โอลิมเปียมีร่องรอยการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ คือราว 6,000 ปีก่อน กระทั่งในศตวรรษที่ 10 ก่อนคริสตกาล บริเวณนี้ได้กลายเป็นศูนย์กลางการบูชาเทพซุส และต่อมาในช่วง 800 ปีก่อนคริสตกาล จึงมีเทศกาลบวงสรวงเทพซุส ที่จัดขึ้นทุก ๆ 4 ปี ส่วนการแข่งขันกีฬาเป็นเพียงส่วนหนึ่งของเทศกาลนี้

รากฐานของกีฬาโอลิมปิกจึงไม่ได้เกิดขึ้นเพื่อยกย่องศักยภาพของมนุษย์เท่านั้น แต่เพื่อบูชาเทพเจ้าของชาวกรีกด้วย

แม้จะผ่านมาหลายพันปีแล้ว แต่แหล่งโบราณคดีที่โอลิมเปียยังเต็มไปด้วยร่องรอยของโบราณสถาน ซากอาคาร และวิหารหลายสิบแห่ง มีทั้งโบราณสถานเนื่องในการบูชาเทพเจ้า และเพื่อการแข่งขันกีฬา ยูเนสโก (UNESCO) จึงประกาศขึ้นทะเบียนให้ที่นี่เป็นมรดกโลกเมื่อปี 1989

แบบจำลอง สถาปัตยกรรม วิหาร แห่ง โอลิมเปีย บริติชมิวเซียม
แบบจำลองทางสถาปัตยกรรมของวิหารแห่งโอลิมเปีย, บริติชมิวเซียม (ภาพโดย Dorieo จาก Wikimedia Commons)

“โอลิมปิก” ที่โอลิมเปีย มรดกของชาวกรีก

ในสมัยโบราณ นักกีฬาที่เข้าร่วมการแข่งขันที่โอลิมเปียจะมาจากเมืองต่าง ๆ ซึ่งเป็นนิคมชาวกรีกจากทั่วทะเลเมดิเตอร์เรเนียน แต่การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกสมัยใหม่ได้กลายเป็นมหกรรมกีฬาระดับโลกที่คนจากประเทศต่าง ๆ ทั่วทุกมุมโลกสามารถเข้าร่วมได้

การแข่งขันกีฬาที่โอลิมเปียยังเป็นภาพสะท้อนอุดมคติด้านมนุษยนิยมของชาวกรีก คือแข่งขันกันอย่างสันติ ซื่อสัตย์ และเท่าเทียม โดยมีเป้าหมายเป็นรางวัลแห่งเกียรติยศที่มีคุณค่าในเชิงความหมาย ไม่ใช่มูลค่าในตัวมันเอง คือ มงกุฎช่อมะกอก ซึ่งผูกเข้ากับตำนานเทพเจ้าของพวกเขา

กล่าวได้ว่า แนวคิดเรื่องเกียรติยศในการการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่เกิดขึ้น ณ โอลิมเปีย เป็นหนึ่งในมรดกชิ้นสำคัญที่สุดที่ชาวกรีกโบราณฝากไว้ในโลกสมัยใหม่

ชมวิดีโอแนะนำแหล่งโบราณคดีโอลิมเปีย มรดกโลกของประเทศกรีซ :

อ่านเพิ่มเติม : 

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง : 

UNESCO World Heritage Centre (Online)

https://whc.unesco.org/en/list/517/

https://www.silpa-mag.com/history/article_1450

https://www.britannica.com/place/Olympia-ancient-site-Greece


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 สิงหาคม 2567