รัชกาลที่ 4 ทรงตั้งใจเสด็จประพาสเมืองสิงคโปร์ แต่มีเหตุสุดวิสัยให้ไม่ได้ไป

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ทรง มี พระอัครมเหสี พระองค์แรก คือ สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี ทรงตั้งใจ เสด็จประพาสเมืองสิงคโปร์ — พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ผู้เขียน	กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม
เผยแพร่	วันอังคารที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ.2567

การเสด็จประพาสเมืองสิงคโปร์ เกิดขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว แต่ที่จริงแล้ว พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งพระราชหฤทัยเสด็จพระราชดำเนินเยือนเมืองสิงคโปร์ด้วยเช่นกัน แต่ท้ายสุดความตั้งพระราชหฤทัยของพระองค์ก็ไม่เกิดขึ้น

ย้อนไปสมัยรัชกาลที่ 4 ทรงเปิดรับความรู้และวิทยาการจากโลกตะวันตก มีชาวต่างชาติเดินทางเข้ามาค้าขาย มีการเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาประเทศ มีกงสุลและชาวตะวันตกเข้ามาอยู่อาศัยในกรุงเทพมหานครมากขึ้นเรื่อยๆ

รัชกาลที่ 4 มีพระราชดำริจะทำนุบำรุงพระนครให้เจริญทัดเทียมโลกตะวันตก ไม่ให้พวกฝรั่งมาดูหมิ่นดูแคลน จึงทรงมีรับสั่งให้จัดการเรื่องต่างๆ เช่น การสร้างถนนเจริญกรุง เพื่ออำนวยความสะดวกเรื่องการคมนาคมให้ชาวต่างชาติ

นอกจากนี้ พระองค์ยังโปรดให้ เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ และ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร (ประสูติเมื่อครั้งรัชกาลที่ 4 ทรงดำรงพระยศเป็นเจ้าฟ้ามงกุฎ) ไปดูเมืองสิงคโปร์ ที่ขณะนั้นอยู่ใต้การปกครองของอังกฤษ เพื่อดูว่าอังกฤษปกครองและบริหารจัดการเมืองสิงคโปร์อย่างไร นอกจากนี้ ยังมีเหตุผลอีกประการ คือ สิงคโปร์อยู่ใกล้กว่าเมืองอื่นๆ การเดินทางจึงเป็นไปอย่างสะดวกมากกว่า

การเสด็จประพาสเมืองสิงคโปร์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระราชโอรสในรัชกาลที่ 4 ทรงบันทึกไว้ใน “ความทรงจำ” ว่า

“ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชปรารภจะเสด็จไปเองให้ถึงเมืองสิงคโปร์ ชะรอยจะใคร่ทรงสืบสวนถึงวิธีฝรั่งปกครองบ้านเมืองด้วย แต่พระองค์เป็นพระเจ้าแผ่นดินจะเสด็จไปถึงต่างประเทศเป็นการใหญ่ จึงต้องรอโอกาสมาจนถึงปีมะโรง พ.ศ. 2411 เมื่อเสด็จลงไปทอดพระเนตรสุริยุปราคาที่หว้ากอ

ครั้งนั้น เซอร์ แฮรี ออด เจ้าเมืองสิงคโปร์กับภรรยาขึ้นมาเฝ้า เพื่อจะมาดูสุริยุปราคาหมดดวงด้วย เซอร์แฮรี ออด ทูลเชิญเสด็จไปประพาสเมืองสิงคโปร์ จึงตรัสรับว่าจะเสด็จไปเยี่ยมตอบ แล้วทรงปรึกษาเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ๆ ก็เห็นชอบด้วย แต่กราบบังคมทูลขอให้มีเวลาตระเตรียมก่อน (สันนิษฐานว่าคงกำหนดว่าจะเสด็จไปเมื่อสิ้นฤดูมรสุมในเดือนมีนาคมปีมะโรงนั้น)”

อย่างไรก็ตาม เมื่อรัชกาลที่ 4 เสด็จกลับจากหว้ากอ ก็ประชวรเสด็จสู่สวรรคต การเสด็จประพาสเมืองสิงคโปร์ เช่นที่พระองค์ทรงตั้งพระราชหฤทัยจึงไม่เกิดขึ้น

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่