กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ “พระราชธิดา” ที่รักยิ่งของรัชกาลที่ 3 แม้พระองค์ไม่เคยเอ่ยพระโอษฐ์ว่าพระราชธิดาพระองค์นี้เป็นที่สนิทเสน่หา แต่ก็มีประจักษ์พยานหลายอย่างที่แสดงถึงความรักของพระองค์ที่มีต่อพระราชธิดาพระองค์นี้

ทำไม จึงเป็น “พระราชธิดา” ที่รักยิ่งของ ร. 3

กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ หรือพระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าวิลาส เป็นพระราชธิดารุ่นแรก เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ยังดำรงพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง ผู้เป็นที่โปรดปราน

นอกจากนี้ ยังเป็นพระราชธิดาที่มีพระสิริโฉมงดงามยิ่ง ดังจะเห็นได้จากพระนามแต่ครั้งเป็นพระเจ้าลูกเธอ คำว่า “วิลาส” หมายถึง งามมีเสน่ห์ งามสดใส หรือพระนามเมื่อทรงกรม “อัปสรสุดาเทพ” สุดา คือ ลูกสาว รวมความคือ ลูกสาวผู้งดงามราวนางฟ้า บ่งบอกว่าทรงเลิศด้วยรูปลักษณ์มาแต่ทรงพระเยาว์ตราบเจริญพระชนม์

ที่สำคัญอีกประการคือ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพยังมีพระสติปัญญาและพระปรีชาสามารถเป็นที่ประจักษ์ถึงความเฉลียวฉลาด ความรอบคอบ ทำให้ได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยอย่างยิ่ง

เห็นได้จากการที่รัชกาลที่ 3 ทรงมอบหมายงานสำคัญเกี่ยวกับการเงินและการส่วนพระองค์ให้กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพทรงดูแล เช่น เก็บรักษากุญแจท้องพระคลัง ที่เก็บพระราชทรัพย์และสิ่งของอันมีค่าอื่นๆ ของพระมหากษัตริย์, กำกับการจ่ายเบี้ยหวัดเงินปีฝ่ายใน ฯลฯ

กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพยังทรงบริจาคทรัพย์สินส่วนพระองค์โดยเสด็จพระราชกุศลอย่างสม่ำเสมอ ทรงศรัทธาในพุทธศาสนาไม่ต่างจากสมเด็จพระบรมชนกนาถ

เมื่อทรงเป็นพระราชธิดาที่รักยิ่งเช่นนี้ ใน พ.ศ. 2379 ที่กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ มีพระชันษาเบญจเพส 25 ปี รัชกาลที่ 3 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระอารามเพื่อเฉลิมพระเกียรติ และพระราชทานนามว่า “วัดเทพธิดาราม” ซึ่งกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพทรงบริจาคทรัพย์ส่วนพระองค์ร่วมสร้าง

อ่านเพิ่มเติม :

• กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ เทพธิดาแห่งราชสํานัก ทำไมกล้าอุปการะสุนทรภู่ แม้ร.3ไม่โปรด
• พระนั่งเกล้าฯ พระราชนัดดาองค์โปรดใน ร.1 ด้วยมีพระพักตร์คล้ายกัน?
• วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ กว่าจะได้ชื่อนี้มา เปลี่ยนไปหลายรอบ

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

---

หมายเหตุ : บทความนี้เขียนเก็บความจาก ดร.ญาดา อารัมภีร. “กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพปิยราชธิดาในรัชกาลที่ 3 ‘ความรักพิสูจน์ด้วยการกระทำ’” ใน, ศิลปวัฒนธรรม กุมภาพันธ์ 2566.

---

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 27 พฤษภาคม 2567