| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“คำถามแรกที่ผู้มาเยือน จะเอ่ยปากถามก็คือ ประเทศสยาม ตั้งอยู่ที่ไหน และชาวสยามอยู่ที่ไหน เพราะทุกแห่งหนจะแลเห็นแต่ชาวจีน ชาวมาเลย์ หรืออินเดียเท่านั้น แล้วชาวสยามล่ะ…”
ข้อความข้างต้น คือส่วนหนึ่งในบันทึกของ เซอร์ เฮนรี่ นอร์แมน เมื่อเดินทางมาสยาม
เซอร์ เฮนรี่ นอร์แมน (พ.ศ. 2401-2482) นักหนังสือพิมพ์ และนักเดินทางชาวอังกฤษ สมัยรัชกาลที่ 5 เซอร์นอร์แมนเดินทางไปในตะวันออกไกล โดยมาถึงประเทศไทยในปี 2434 นอกจากท่องเที่ยว เขายังบันทึกประสบการณ์เดินทางถึงเหตุการณ์, วิถีชีวิตความเป็นอยู่, ผู้คน ฯลฯ ของประเทศต่างๆ ที่เขาเดินทางไปถึง
สำหรับประเทศไทย หรือสยามในเวลานั้น เซอร์นอร์แมน บันทึกภาพบริเวณปากแม่น้ำเจ้าพระยา ขณะเรือแล่นมุ่งหน้าสู่ กรุงเทพฯ ว่า
“…ทัศนียภาพแรก ที่วิเศษและมหัศจรรย์แก่สายตาของคุณก็คือปากน้ำอันเวิ้งว้างกว้างไกล แลเห็นแนวเกลียวคลื่นลูกใหญ่พัดสาดซัดอย่างไม่มีที่สิ้นสุด มีฝูงยุงแห่บินกันออกมาจากป่าทึบราวกับกองทัพแล้วกรูเข้าจู่โจมรุมล้อมขับไล่ชาวต่างชาติผู้มาเยือน…”
หากมหัศจรรย์กว่า เมื่อเรือของเขาถึง กรุงเทพฯ แต่ไม่เห็นชาวสยาม ?!?
“…เรือได้เข้ามาจอดทอดสมอกลางลำน้ำที่กรุงเทพฯ เมืองหลวง ที่มีทัศนียภาพแปลกตา ผู้มาเยือนจะตระหนักได้ในทันทีว่า ที่นี่เป็นเมืองค้าขาย จากสถิติทางการค้าของสยามเปรียบเทียบกับบรรดาชาวตะวันออกด้วยกัน
สยามเป็นประเทศที่มั่งคั่งร่ำรวย และจะต้องเคยเจริญรุ่งเรืองมาก่อน สภาพป่าละเมาะที่เงียบสงบและป่าดงดิบที่สมบูรณ์ในช่วงปี พ.ศ. 2393
ปัจจุบันกลายเป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยเสากระโดงเรือเสาปล่องไฟ มีเสียงร้องฮึมฮัมว่า ‘โกดัง’ ของพ่อค้าอังกฤษที่รีบเร่งล่องลอยมา ทัศนียภาพบรรดาโรงสีข้าว โรงเลื่อย ท่าเรือและอู่ต่อเรือ โรงเก็บพัสดุ ฝั่งแม่น้ำและบ้านเรือนผู้คน ตลอดจนโรงเรียน
ดูเหมือนจะแสดงถึงความตื่นตัวอย่างแข็งขันของชาวตะวันตก ผสมผสานกับความอุตสาหะของผู้คน ชาวเอเชียผิวเหลือง ซึ่งได้ช่วยเร่งเร้าชีวิตที่เฉื่อยชาของคนพื้นเมืองให้กระตือรือร้นขึ้นได้บ้าง
…เมื่อเดินทางถึงท่าเทียบเรือพาณิชย์ หากเหลียวมองไปทั่วๆ จนคุ้นตากับเมืองที่พลุกพล่านแห่งนี้แล้ว
คำถามแรกที่ผู้มาเยือน จะเอ่ยปากถามก็คือ ประเทศสยามตั้งอยู่ที่ไหน และชาวสยามอยู่ที่ไหน
เพราะทุกแห่งหนจะแลเห็นแต่ชาวจีน ชาวมาเลย์ หรืออินเดียเท่านั้น แล้วชาวสยามล่ะ พวกเขามิได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมทางการค้าเหล่านั้นหรือคำตอบ ก็คือ มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้น….”
อ่านเพิ่มเติม :
ข้อมูลจาก :
ตามรอยบันทึกชาวต่างชาติจากอ่าวสยามสู่ลำน้ำเจ้าพระยา. กรมศิลปากร พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2557.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 22 มีนาคม 2566
