วัดไชยวัฒนาราม เป็นพระอารามหลวงสมัยอยุธยา ที่สร้างในสมัยของสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง พระองค์โปรดให้สร้างขึ้นบนที่ดินซึ่งเป็นนิวาสถานของพระราชชนนี ในปีที่เสด็จขึ้นเสวยราชย์ พ.ศ. ๒๑๗๓ และสถาปนาให้เป็นวัดฝ่ายอรัญวาสี เพื่ออุทิศถวายพระราชชนนี และเพื่อเฉลิมพระเกียรติเมื่อครั้งที่พระองค์ทรงได้รับชัยชนะต่อเมืองเขมร

โบราณสถานภายในวัดประกอบด้วยพระปรางค์ขนาดใหญ่เป็นประธานของวัด และมีปรางค์มุมตั้งอยู่บนฐานไพทีเดียวกัน ล้อมรอบด้วยระเบียงคด บริเวณทิศทั้งแปดของระเบียงคดมีอาคารทรงปราสาทยอด เรียกว่า “เมรุ” หรือที่เรียกอีกชื่อว่า “เมรุทิศ เมรุมุม” ล้อมรอบองค์ปรางค์ประธาน ส่วนด้านนอกระเบียงคดด้านทิศตะวันออกเป็นที่ตั้งของ พระอุโบสถ และเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง จำนวน ๒ องค์

(ขอบคุณข้อมูลและภาพจากเพจ สำนักศิลปากรที่ ๓ พระนครศรีอยุธยา)