หลายคนบอกว่าหนุมานเป็นคนเจ้าชู้ บ้างว่าเป็นการชดเชยที่ทศกัณฐ์เองก็มีเมีย (น้อย) มากเช่นกัน แต่หากพิจารณาดูอีกที หนุมานได้เมียเพราะ “เรื่องราชการ” ทั้งสิ้น จึงขอพาไปส่องรายชื่อเมียและลูกของหนุมาน ว่าลงเอยกันได้อย่างไรและใครเป็นใครบ้าง

ที่ว่าได้เมียเพราะเรื่องราชการ มิใช่เพื่อปกป้องความเจ้าชู้ของหนุมานแต่อย่างใด ความพึงใจในกามคุณของหนุมานนั้นชัดเจน แต่การมีมากเมียก็มีเหตุจากการทำงานรับใช้พระรามจริง ๆ อย่าง นางบุษบามาลี เมียคนแรก ได้ลงเอยกันเพราะหนุมานต้องเดินทางไปถวายแหวนประจำตัวพระรามแด่พระนางสีดาที่กรุงลงกา ระหว่างทางจึงได้พบกัน

หนุมานช่วยให้นางบุษบามาลีพ้นคำสาปของพระอินทร์ ด้วยการโยนนางขึ้นฟ้าให้ลอยกลับไปอยู่บนสวรรค์ แต่ก่อนหน้านั้นก็ได้เสียเป็นเมียผัวและอยู่ด้วยกันไม่กี่เพลา โดยไร้ทายาทจากสัมพันธ์สวาทนั้น

ส่วนเมียคนที่ 2 นางเบญกาย ธิดาพระยาพิเภก ซึ่งทศกัณฐ์ใช้ให้แปลงเป็นนางสีดาตายลอยน้ำมาลวงพระราม สุดท้ายถูกจับได้ และพระรามอภัยโทษให้ หนุมานรับหน้าที่ไปส่งนางเบญจกายที่กรุงลงกา ระหว่างทางได้อยู่กันสองต่อสองจึงเป็นวิสัยธรรมดาของสัตว์โลก เกิดชอบพอและพลอดรักกัน

เมื่อครั้งหนุมานต้องทำภารกิจเอาน้ำล้างเท้าของหญิงในกรุงลงกามาทำลายพิธีเปิดอุโมงค์ของทศกัณฐ์ หนุมานก็ไปหาเมียรักนางนี้เพื่อขอความช่วยเหลือ เสร็จธุระแล้วจึงไปรับใช้พระรามทำสงครามต่อ ซึ่งนางเบญจกายก็เข้าใจดี

ทายาทของหนุมานกับนางเบญจกายเป็นลูกครึ่งลิง-ยักษ์ นาม อสุรผัด มีบทบาทตอนไปตามหนุมานมาปราบกบฏกรุงลงกาช่วยพิเภกหลังทศกัณฐ์สิ้นไปแล้ว หลังเหตุการณ์กบฏเรียบร้อย อสุรผัดจึงได้รับแต่งตั้งเป็นอุปราชของกรุงลงกา

เมียคนที่ 3 นางสุพรรณมัจฉา หนุมานก็พบเพราะช่วยงานราชการศึกอีกเช่นกัน ตั้งแต่คราวจองถนนข้ามทะเลเพื่อยกทัพไปกรุงลงกา ปรากฏว่าระหว่างพลวานรถมทะเลอยู่นั้น ทศกัณฐ์ใช้ให้สุพรรณมัจฉา ธิดาของตนกับนางปลา พร้อมด้วยเหล่าบริวารช่วยกันเอาก้อนหินไปทิ้ง ถนนจึงไม่เสร็จเสียที

หนุมานจึงดำน้ำลงไปดูจนทราบต้นเหตุ เกิดการต่อสู้กับนางสุพรรณมัจฉา เมื่อนางยอมแพ้ก็ช่วยขนก้อนหินกลับมาถมไว้ที่เดิม และช่วยสร้างถนนต่อด้วย หนุมานจึงได้นางเป็นเมียและมีลูกด้วยกันคือ มัจฉานุ เป็นลิงที่มีหางเป็นปลา

มัจฉานุนี้ภายหลังได้ช่วยเหลือหนุมานลงไปเมืองบาดาลเพื่อฆ่าพญาไมยราพ รวมถึงการศึกในครั้งหลัง ๆ ก็ได้มัจฉานุมาช่วยอีกหลายครั้ง พระรามจึงทำพิธีตัดหางปลาให้ และตั้งเป็นผู้ครองเมืองมลิวัน

ส่วน นางวานริน เมียคนที่ 4 ได้พบกันตอนหนุมานเข้าไปอาศัยสอบถามเส้นทางตามล่าวิรุญจำบัง พันธมิตรของทศกัณฐ์ พอทั้งสองสมรักกันแล้ว นางวานรินก็ขอให้หนุมานขว้างนางขึ้นไปบนท้องฟ้าเพื่อให้พ้นคำสาป

เมียคนที่ 5 นางมณโฑ เมียของทศกัณฐ์นั่นเอง เรื่องเกิดจากหนุมานต้องไปทำภารกิจทำลายพิธีหุงน้ำทิพย์ของนางมณโฑ โดยการปลอมตัวเป็นทศกัณฐ์เข้าไปในปราสาท การสวมรอยดังกล่าว ทศกัณฐ์ (หนุมานแปลง) เชิดหน้าชูตาว่าสามารถสังหารฝ่ายพระรามได้เป็นอันมาก และเฉลิมฉลองความสำเร็จด้วยการพลอดรักกับนางมณโฑ จนทำให้พิธีหุงน้ำทิพย์เป็นอันล่มไป

สุดท้าย เมียคนที่ 6 ได้มาเมื่อตอนหนุมาน (ทำที) ไปอยู่กับทศกัณฐ์ และได้รับความไว้เนื้อเชื่อใจจนเป็นอุปราชครองกรุงลงกาต่อ ทศกัณฐ์รักใคร่หนุมานถึงขนาดยกสมบัติของอินทรชิตบุตรผู้วายชนม์ให้ รวมถึง นางสุวรรณกันยุมา เมียของอินทรชิตด้วย

ทั้งนี้ หนุมานไม่ได้มีลูกด้วยกันกับเมียคนที่ 4-6 แต่อย่างใด

หนุมานจึงมีเมียที่ปรากฏตามท้องเรื่อง 6 คน ลูก 2 คน เมียแต่ละคนล้วนสมสู่โดยมีเหตุจากงานราชการของตนเอง อย่างไรก็ตาม หนุมานก็ไม่ได้อยู่กับลูกเมียในบั้นปลายชีวิต เพราะต้องคอยรับใช้พระราม (เรื่องราชการอีกนั่นแหละ)

อ่านเพิ่มเติม : 

• เลิฟซีนแรก ของ “หนุมาน” กับ “นางบุษบามาลี” อัปสรต้องคำสาป
• ใครเป็นแม่หนุมาน? เทียบวรรณคดีไทย VS รามายณะ คลายความสับสน
• “นางมณโฑ” ต้องตบหัวผัวสามที แผนแก้เผ็ดของ “หนุมาน” หวังทำ “ทศกัณฐ์” อับอาย

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง : 

ทรงวิทย์ ดลประสิทธิ์, เรียบเรียงจากการแสดงบรรยายของ เสรี หวังในธรรม ศิลปินแห่งชาติ. (2540). หนุมานชาญสมร. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มติชน.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 มีนาคม 2568