วิหาร อาสนวิหาร มหาวิหาร แตกต่างกันยังไง ?

มหาวิหารฟลอเรนซ์ วิหาร อาสนวิหาร มหาวิหาร — มหาวิหารฟลอเรนซ์ (ภาพโดย Jonathan Körner ใน Unsplash)

ผู้เขียน	บัณฑิตา คงสิน
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2568

วิหาร อาสนวิหาร มหาวิหาร แตกต่างกันยังไง ?

ศาสนาคริสต์เริ่มแพร่หลายเข้าสู่ดินแดนไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา จวบจนถึงปัจจุบันก็มีคนไทยนับถือศาสนาคริสต์อยู่ทั่วประเทศ มีศาสนสถานตั้งอยู่มากมายทั่วทุกจังหวัด แต่เคยสงสัยไหม ว่าทำไมมีชื่อเรียกไม่เหมือนกัน ทั้งมหาวิหาร อาสนวิหาร โบสถ์ เรามาทำรู้จักกับการจำแนกประเภทของโบสถ์ต่าง ๆ กัน

มหาวิหาร (Basilica) มี 2 ความหมาย คือ ทางสถาปัตยกรรม หมายถึงสิ่งปลูกสร้างแบบโรมันที่มีการผสมผสานศิลปะแบบกรีก-โรมัน เป็นที่ใช้ตัดสินคดีความ ส่วนในทางศาสนา หมายถึง สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ประจำตำแหน่งของพระสันตะปาปา มหาวิหารจะต้องได้รับการแต่งตั้งโดยพระสันตะปาปาเท่านั้น เช่น มหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ (Saint Peter’s Basilica) มหาวิหารซานตา มารีอา มาร์จอเร่ (Santa Maria Majore) เป็นต้น

มหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ (ภาพจาก www.basilicasanpietro.va/en)

อาสนวิหาร (Cathedral) ภาษาอิตาเลียนใช้คำว่า Cattedrale (คัท-เทด-รา-เล) หรือคำว่า Duomo (ดู-โอ-โม) มาจากคำนามภาษาละติน “Cathedra” (แปลว่า นั่ง หรือ เก้าอี้) ที่หมายถึงสถานที่ที่มีที่นั่ง อาสนะ หรือบัลลังก์ เป็นโบสถ์ประจำตำแหน่งของบิชอปประจำท้องถิ่น อาสนวิหารในประเทศไทยมีอยู่ทุกเขตศาสนปกครอง เช่น อาสนวิหารอัสสัมชัญ (Assumption Cathedral) เขตบางรัก กรุงเทพฯ อาสนวิหารแม่พระปฏิสนธินิรมล (Cathedral of the Immaculate Conception) จังหวัดจันทบุรี

โบสถ์ หรือวัด (Church) เป็นสถานศักดิ์สิทธิ์ หรือบ้านของพระเจ้า สำหรับประกอบศาสนพิธีเพื่อประโยชน์ของคริสต์ศาสนิกชน แต่เดิมก่อนมีโบสถ์ หรือวัด ชาวคริสต์จะไปประกอบศาสนพิธีกันตามบ้านเรือนของคริสต์ศาสนิกชนด้วยกัน นิกายโรมันคาทอลิกจะเรียกว่าวัด เช่น วัดเซนต์หลุยส์ เขตสาทร กรุงเทพฯ (Saint Louis Church Bangkok) ส่วนนิกายโปรเตสแตนท์เรียกว่า คริสตจักร เช่น คริสตจักรสะพานเหลือง เขตบางรัก กรุงเทพฯ (Sapanluang Church) คริสตจักรบำรุงธรรม จังหวัดนครปฐม (ฺBumrungtham Church)

คริสตจักรบำรุงธรรม นครปฐม (ภาพโดย Adisa Sripathomsawat)

โบสถ์น้อย (Private Chapel) เป็นสถานที่กำหนดไว้สำหรับประกอบศาสนพิธีเพื่อประโยชน์ของกลุ่มบุคคลใดบุคคลหนึ่งไม่ใช้เพื่อการอื่น ใช้ประกอบพิธีทางศาสนาเท่านั้น เช่น โบสถ์น้อยพระจิตเจ้า (Holy Spirit Chapel) ในโรงพยาบาลเซนต์หลุยส์ เขตสาทร กรุงเทพฯ

โบสถ์ประจำสถาบัน หรือวัดเล็ก (Oratory) เป็นโบสถ์ประจำโรงเรียน หรือมหาวิทยาลัย เป็นสถานที่ประเภทย่อยลงมาอีก สำหรับประกอบศาสนพิธีเพื่อประโยชน์ของกลุ่มคริสต์ศาสนิกชนบางกลุ่ม คริสต์ศาสนิกชน คนอื่น ๆ สามารถเข้าร่วมศาสนพิธีได้ ถ้าผู้ดูแลของสถาบันนั้นยินยอม เช่น โบสถ์เซนต์หลุยส์ มารี เดอ มงฟอร์ต มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ (ABEC) จังหวัดสมุทรปราการ

สรุปแล้ว มหาวิหาร วิหาร อาสนวิหาร นั้นเป็นสถานที่ประกอบศาสนพิธีเหมือนกัน แตกต่างกันเพียงความสำคัญของผู้ที่ประจำอยู่ตามวิหารนั้น ว่าเป็นผู้ใด

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่