| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“คด” เป็น “เครื่องรางธรรมชาติสร้าง” ชนิดหนึ่ง ที่เรียกเช่นนี้เพราะมันเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยไม่มีเกจิอาจารย์ชื่อดังมาเป็นประธานในการสร้าง ไม่มีการปลุกเสก หรือพิธีกรรมใดๆ โดยมนุษย์ แต่คดกลับขึ้นทำเนียบเครื่องรางของขลังที่ได้รับความนิยม
คด-เครื่องรางธรรมชาติสร้าง
ในแวดวงผู้นิยมเครื่องรางของขลัง “คด” อาจไม่กว้างขวางเป็นที่รู้จักเหมือน “เครื่องรางมนุษย์สร้าง” เหมือนกับพระเครื่องต่างๆ, ยันต์, ฯลฯ เพราะว่า “คด” มีจำนวนค่อนข้างจำกัด, ไม่สามารถเร่งหรือเพิ่มกำลังการผลิตตามความต้องการของผู้บริโภคได้ ทำได้เพียงรอให้ธรรมชาติสร้าง
คด เป็นวัตถุที่มีในธรรมชาติทั่วไป ซึ่งมีอายุนานมากจนแข็งตัว และมีลักษณะแกร่งเหมือนหินหรือเหล็ก มีรูปร่าง, สีสัน, สรรพคุณ แตกต่างกันออกไปตามวัตถุที่ “คด” นั้นถือกำเนิด ซึ่งมีหลายอย่างด้วยกัน เช่น
คดที่เกิดจากพืช เช่น คด (จากต้น) คูณ, คด (ต้น) สัก, คด (เมล็ด) ระกำ, คด (จากฝัก) บัว ฯลฯ
คดที่เกิดจากสัตว์ เช่น คดจากตัวด้วง, คดจากจอมปลวก, คดปลาหมอ, คดปลาไหล ฯลฯ
ฯลฯ
ซึ่งคดแต่ละชนิดมี “คุณ” ที่แตกต่างกันออกไป
คด ที่เกิดจากสัตว์
คดด้วง เป็นเครื่องรางที่เกิดจากตัวด้วงที่แข็งตัวจนกลายเป็นหิน มีสีเขียวมรกตอ่อนๆ มีขนาดเท่ากับเมล็ดถั่วเหลืองที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ แต่มีผู้พบคดด้วงในลูกมะพร้าว อาจเป็นด้วยด้วงเจาะมะพร้าวลูกดังกล่าว คดมะพร้าว เชื่อว่ามีคุณทางป้องกันภัยและเมตตามหานิยม
คดปลวก เครื่องรางชนิดหนึ่งเกิดขึ้นในจอมปลวก โดยมากพบในรังของปลวกดำ ซึ่งเป็นปลวกที่ดุร้ายกว่าปลวกขาว คดปลวกมีลักษณะเป็นก้อนแหลมคล้ายรูปกรวยทรงป้าน ทั้งก้อนขรุขระเหมือนก้อนเหล็กที่สึกกร่อน สีดำคล้ำ แต่ละก้อนมีน้ำหนักมาก นอกจากจะใช้เป็นเครื่องรางป้องกันตัวแล้ว บางคนยังใช้ฝนกับน้ำกระสาย เช่น น้ำมะนาว สำหรับแก้พิษจากสัตว์และพิษเขี้ยวงาต่างๆ
คดผึ้ง เกิดจากบางส่วนรังผึ้งเกิดแข็งตัวเหมือนก้อนหินสีเหลืองอ่อนๆ ตามผิวนอกจะเห็นเป็นรูเล็กๆ กระจายอยู่ทั่วไป เชื่อว่ามีคุณในการป้องกันภัย, ให้ผลทางเสน่ห์เมตตามหานิยม และให้ผลเรื่องการค้า เชื่อว่าช่วยเรียกลูกค้าเข้าร้าน
คด ที่เกิดจากพืช
คดบัว เกิดมาจากเมล็ดภายในฝักบัวโกกนุท (บัวแดง) มีลักษณะเหมือนเมล็ดบัวทั่วไป แต่มีความแข็งแกร่งมากเหมือนหิน นิยมนำมาลงอักขระหัวใจพระพุทธมนต์ มีคุณทางเสน่ห์มหานิยม การใช้คดบัวนี้บางคนมีคาถากำกับด้วย
คดไม้สัก บ้างเรียก คดสัก เกิดจากส่วนในหรือแก่นของไม้สัก ซึ่งกลายเป็นก้อนแข็งเหมือนหิน คดไม้สักมีสีเหลืองและสีน้ำตาลแก่ เป็นทางๆ สลับกัน เมื่อนำมาขัดจะมีความมันวาว นิยมนำมาเจียระไนเป็นหัวแหวน, แกะเป็นพระพุทธรูปองค์เล็กๆ โดยเฉพาะแกะเป็นพระประจำวันเกิดของเจ้าของคด เชื่อกันว่าจะช่วยป้องกันภัยต่างๆ และการค้าเจริญรุ่งเรือง
คดระกำ เป็นเครื่องรางที่ทำจากเมล็ดของระกำที่มีลักษณะเป็นก้อนแข็งเหมือนหิน คดระกำมีสีเขียวคล้ำหรือเกือบดำ เนื้อเป็นมันวาว โดยมากมักจะพบในต้นระกำโทน (ต้นระกำที่ขึ้นอยู่ต้นเดียว) คดระกำพกติดตัวไว้ป้องกันภัยต่างๆ
จะเห็นได้ว่า “คด” ประเภทต่างๆ ที่กล่าวไปนั้นมีลักษณะร่วมกันอยู่อย่างหนึ่งคือ “แข็งเหมือนหิน” ผิดจากคุณสมบัติเดิมตามธรรมชาติ ซึ่งคาดว่านั่นเป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดความเชื่อว่า “คด” เป็นเครื่องรางธรรมชาติสร้าง
อ่านเพิ่มเติม :
- เส้นทางพระเครื่องเพชรบุรี เกจิดังผนวกคติถิ่นคนดุ-เมืองนักเลง ถึงไสยเวทย์-พุทธพาณิชย์
- ทำไมยุคหนึ่ง “จตุคามรามเทพ” เครื่องรางของขลัง ถึงมีมูลค่านับหมื่นล้าน?
- ทำไมคนไทยสมัยก่อนไม่เอา “พระพุทธรูป” เข้าบ้าน ไม่ใส่ “พระเครื่อง” ที่ตัว ?
อ้างอิง :
ประคอง นิมมานเหมินทร์. “คด : เครื่องราง” ใน, สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคกลาง, มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ จัดพิมพ์เนื่องในโอกาส พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรรษา 6 รอบ 5 ธันวาคม 2552.
เผยแพร่ในระบบออนลน์ครั้งแรกเมื่อ 21 ตุลาคม 2567
