| ผู้เขียน | ปดิวลดา บวรศักดิ์ |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“ข้าวราดแกง” เป็นเมนูที่หากินได้ง่ายในไทย ไม่ว่าจะไปทางไหนก็จะต้องเจอกับข้าวหลากหลายเมนูวางเรียงในถาด เราจิ้มชี้อยากกินเมนูนั้นเมนูนี้ได้ตามชอบในราคาสบายกระเป๋า กินคู่กับข้าวสวยร้อน ๆ เป็นอันว่าฟินสุด ๆ
แต่เมื่อได้พิจารณาจานข้าวตรงหน้า จะเห็นว่าด้านล่างเป็นข้าวสวย ราดด้วยแกงหรือกับแห้ง แต่เราเอง รวมถึงคนทั่วไปมักจะนิยมเรียกว่า “ข้าวราดแกง”
ทำไมถึงเป็นเช่นนั้นไปได้…
ข้าวราดแกงหรือแกงราดข้าว
เรื่องนี้ “โชติศรี ท่าราบ” แพทย์หญิงและนักเขียนเรื่องสั้นเคยพูดถึงไว้ในหนังสือ “‘หมอเพลง’ บรรเลงภาษา 90 ปี โชติศรี ท่าราบ” ว่า… วันหนึ่งได้แวะเวียนไปที่ร้านกาแฟห้องแถว มีบรรยากาศเหมือนกับร้านข้าวราดแกงแถบชนบท จึงหวนถึงคำสั่งข้าวแกงของคนรุ่นใหม่ที่ต่างไปจากเดิม
ในอดีตจะพูดว่าขอข้าวแกงจาน ลามไปถึงแกงไก่ แกงเนื้อ แกงปลาดุก หากพูดให้ยาวหน่อยก็จะเอ่ยว่า “เอาข้าวราดแกงไก่จาน” ซึ่งปัจจุบันมีคนสมัยใหม่หลายกลุ่มเรียกว่า “แกงราดข้าว”
“แต่สมัยใหม่ เขาไม่สั่งยังงี้หรอก
เขาสั่งว่า แกงราดข้าว แกงไก่นะ พริกน้ำปลามาด้วย
ทำไมมันกลับตาลปัตรไปได้ยังงี้ ก็ไม่รู้ซี
ข้าวแกง หมายถึง กินข้าวเป็นอาหารหลัก และข้าวมีปริมาณมากกว่าแกง แกงเป็นกับข้าวคือของที่กินกับข้าว ช่วยให้มีรสชาติเอร็ดอร่อยจนซู้ดปาก
ถ้าใช้สำนวนของวิก ๐๗ ข้าวก็คือตัวชูโรง แกงคือประทะชูโรง ช่วยเพิ่ม ช่วยเติมสีสัน ดุเด็ดเผ็ดมันให้ตัวชูโรงมีรสชาติเข้มขึ้น
แต่คนร่วมสมัย เขากลับไม่สนใจตัว (อาหาร) หลัก กลับไปให้ความสำคัญแก่ตัวรอง เขาถึงเรียกว่าแกงราดข้าว
หรือเขาจะไม่เข้าใจว่า ข้าวราดแกง ก็คือข้าวราด (ด้วย) แกง”
เป็นอันเข้าที่มาของคำว่า “ข้าวราดแกง” แทนที่จะเป็นแกงราดข้าวตามรูปแบบที่เราเห็นในจานอาหาร
โชติศรียังพูดถึงประเด็นน้ำปลาพริก-พริกน้ำปลาไว้ในเล่มนี้อีกด้วย แต่ก็คงต้องขออุบไว้ก่อน ไว้จะมาเล่าเรื่องราวให้อ่านในบทความหน้า…
อ่านเพิ่มเติม :
- ร้านขายข้าวแกง จุดฝากท้องอิ่มอร่อยของคนไทย มีมาตั้งแต่เมื่อไหร่?
- ส่อง “อาหารไทยในสมัยกรุงศรีอยุธยา” ต่างชาติว่า คนไทยอยู่กินดีจนขี้เกียจ
- “ซาแต๊ปึ่ง” ถึง “ข้าวพระรามลงสรง” และความทรงจำจาก ม.ร.ว.ถนัดศรี สมัยเป็นนร.ขาสั้น
อ้างอิง :
โชติศรี ท่าราบ. หมอเพลงบรรเลงภาษา 90 ปี โชติศรี ท่าราบ. กรุงเทพฯ: มติชน, 2553.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 19 กันยายน 2567
