“วัดพระธาตุดอยสุเทพ” ทำไมถึงเป็นพระธาตุประจำปีเกิดของชาวปีมะแม?

วัดพระธาตุดอยสุเทพ จ. เชียงใหม่ — วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร จ. เชียงใหม่ (ภาพ : fb วัดพระธาตุดอยสุเทพราชวรวิหาร Doi Suthep)

ผู้เขียน	ปดิวลดา บวรศักดิ์
เผยแพร่	วันศุกร์ที่ 15 มีนาคม พ.ศ.2567

“วัดพระธาตุดอยสุเทพ” เป็นวัดที่มีชื่อเสียงและได้รับความนับถือจากคนทั่วสารทิศ เมื่อแวะมาเยี่ยมเยียนหรือท่องเที่ยวที่ จ. เชียงใหม่ ก็ต้องมาสักการะสักหนึ่งหนเพื่อความเป็นสิริมงคลในชีวิต ยิ่งใครเกิด “ปีมะแม” ต้องห้ามพลาด เพราะวัดแห่งนี้มีพระธาตุประจำวันเกิดของคนที่เกิดปีมะแม และนอกจากเรื่องสายมูแล้ว ยังมีเกร็ดประวัติศาสตร์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับ “ครูบาศรีวิชัย” อีกด้วย

“วัดพระธาตุดอยสุเทพ” เดิมทีเป็นที่อยู่อาศัยของกลุ่มชนพื้นเมืองที่เรียกว่า “ลั๊วะ” มาก่อน พวกเขามีความเชื่อในการนับถือภูเขา อย่าง ดอยสุเทพ ว่าเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์

ทว่าต่อมาพระนางจามเทวีจากเมืองหริภุญไชยรบชนะขุนหลวงวิลังคะ ผู้นำของชาวลั๊วะ พระนางจึงค่อย ๆ เปลี่ยนให้ผู้คนหันมานับถือศาสนาพุทธแทน

แต่ด้วยความเชื่อเรื่องการนับถือภูเขาที่ยังคงฝังแน่นในสังคม จึงทำให้ผู้คนนับถือทั้งภูเขาและพุทธศาสนาไปพร้อมกัน ซึ่งการสร้างพระธาตุไว้บนภูเขาศักดิ์สิทธิ์ก็ถือเป็นการผนวกความเชื่อทั้ง 2 แบบไว้อย่างลงตัว

จน “พระธาตุดอยสุเทพ” ได้รับการยกย่องและนับถือว่าเป็นพระธาตุสำคัญประจำเมืองเชียงใหม่ ที่ประชาชนคนทั่วไปให้ความเคารพอย่างสูง

นอกจากจะเป็นพระธาตุสำคัญที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนานแล้ว พระธาตุแห่งนี้ยังเป็นหนึ่งในพระธาตุประจำปีเกิดนักษัตรมะแม ตามความเชื่อของชาวเหนือ ที่พระธาตุประจำตัวทั้งหลายจะช่วยปกปักรักษาเราไปตลอดชีวิต

การสร้างพระธาตุในแต่ละที่ให้เชื่อมโยงกับความเชื่อเหล่านี้ มีนักวิชาการวิเคราะห์ว่า เป็นเพราะสยามต้องการรวมล้านนาให้เข้าเป็นส่วนหนึ่ง ทำให้ฝั่งล้านนาต้องสร้างแนวคิดนี้ขึ้นมาเพื่อต่อต้านอำนาจของสยามที่กำลังแผ่เข้ามาในพื้นที่ จึงนำเอาพระธาตุสำคัญในล้านนา ล้านช้าง และพม่า ทั้งหมด 12 แห่งให้เป็นพระธาตุประจำปีเกิดต่าง ๆ ซึ่งเลือกจากปีเกิดของเจ้าผู้ครองนครในพื้นที่นั้น ๆ

ส่วนเหตุผลที่ทำให้ “วัดพระธาตุดอยสุเทพ” เป็นพระธาตุประจำปีมะแม เพราะ “เจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์” เจ้าผู้ครองเมืองเชียงใหม่ ช่วง พ.ศ. 2399-2413 เกิดปีมะแม

นอกจากวัดแห่งนี้จะมีความสำคัญในเรื่องความเชื่อและประวัติศาสตร์อันยาวนาน ยังมีความเกี่ยวข้องกับ “ครูบาศรีวิชัย”

“ครูบาศรีวิชัย” เป็นพระสงฆ์ที่ชาวล้านนา รวมถึงผู้คนจากพื้นที่ต่าง ๆ นับถือ ได้รับการขนานนามว่าเป็น “เจ้าตนบุญแห่งล้านนา” หรือผู้มีบุญญาธิการสูงส่งที่สะสมไว้ข้ามภพข้ามชาติ

สิ่งหนึ่งที่ทำให้ท่านได้รับการยกย่องอย่างมาก คือ การสร้างถนนขึ้นดอยแห่งนี้

เหตุที่ทำให้ครูบาศรีวิชัยต้องสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ เป็นเพราะในอดีต การเดินทางสมัยก่อนเต็มไปด้วยความยากลำบาก การขึ้นไปดอยสุเทพเป็นเรื่องสาหัสสากรรจ์ต่อคนทั่วไปเป็นอย่างมาก

ครูบาศรีวิชัยจึงตัดสินใจสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ ร่วมกับสานุศิษย์มากมายที่เข้ามาช่วยเหลือ จนระหว่างทางการสร้าง คณะสงฆ์เห็นว่าผิดระเบียบสงฆ์ ท่านจึงถูกนำตัวไปสอบสวนที่กรุงเทพฯ ก่อนจะได้รับการปล่อยตัว ด้วยเหตุที่ไม่มีความผิดใด ๆ

เมื่อเป็นเช่นนี้ “วัดพระธาตุดอยสุเทพ” จึงเป็นพุทธสถานสำคัญแห่งหนึ่งในประเทศไทยที่นิยมแวะเวียนไปกราบไหว้ เพราะนอกจากความสวยงาม อลังการของพระธาตุและนานาธรรมชาติแล้ว พื้นที่แห่งนี้ยังเต็มไปด้วยเรื่องราวทางประวัติศาสตร์มากมายที่ซ่อนไว้อีกด้วย…

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่