ชาวฝรั่งเศสแตกตื่น! เห็น “ราชทูตอยุธยา” ลงไปอาบน้ำในแม่น้ำ

พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ต้อนรับ ออกพระวิสุทธสุนทร โกษาปาน ราชทูต สยาม และ คณะราชทูตอยุธยา
ภาพวาดในเหตุการณ์ ออกพระวิสุทธสุนทร (โกษาปาน) ราชทูต และคณะ นำเครื่องราชบรรณาการจากสยามออกมาวางต่อเบื้องพระพักตร์ พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 เมื่อได้เข้าเฝ้าออกใหญ่ ณ พระ ราชวังแวร์ซายส์ ประเทศฝรั่งเศส พ.ศ. 2229 (ภาพจากหนังสือมองประวัติศาสตร์ไทยผ่านศัสตราวุธ)

ย้อนไปเมื่อ 300 กว่าปีก่อน ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช คณะราชทูตอยุธยา นำโดย ออกพระวิสุทธสุนทร (โกษาปาน) เป็นราชทูต ออกเดินทางข้ามโลกไปเจริญสัมพันธไมตรีกับราชสำนักฝรั่งเศส คราวนั้นมีเรื่องฮือฮา เพราะคณะราชทูตลงไปอาบน้ำในแม่น้ำที่นั่นหน้าตาเฉย ทำเอาชาวฝรั่งเศสแตกตื่นกันใหญ่ กลายเป็นเหตุการณ์ฝรั่งมุง

เมื่อ ออกพระวิสุทธสุนทร (บ้างสะกด ออกพระวิสูตรสุนทร) หรือ “โกษาปาน” และ คณะราชทูตอยุธยา เดินทางถึงเมืองแบรสต์ (Brest) ของฝรั่งเศส ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2229 แล้วนั้น คณะราชทูตได้พำนักอยู่ที่เมืองนี้เป็นระยะเวลาหนึ่ง ก่อนจะเดินทางมุ่งหน้าไปยังกรุงปารีส เมืองหลวงของฝรั่งเศส เพื่อถวายพระราชสาส์นแด่พระเจ้าหลุยส์ที่ 14

ระหว่างการเดินทางไปยังกรุงปารีส คณะราชทูตอยุธยาได้ลงไปอาบน้ำในแม่น้ำ แม้ขณะนั้นจะเข้าสู่เดือนกรกฎาคม อากาศไม่ได้หนาวเย็นอย่างในฤดูหนาว แต่นั่นก็สร้างความตื่นเต้นตกใจให้ชาวฝรั่งเศสเป็นอย่างมาก

เหตุเพราะชาวฝรั่งเศสไม่นิยมอาบน้ำ พวกเขาไม่ได้อาบน้ำทุกวันอย่างคนไทย

มองซิเออร์ เดอ วีเซ ผู้บันทึกเรื่องคณะราชทูตอยุธยาไปเยือนฝรั่งเศสในครั้งนี้ ได้บันทึกว่า

“ในวันที่ 17 นั้น ราชทูตได้ออกจากเมืองนังต์ไปเมืองอังสนีส์ อยู่ข้างทิศตะวันอออกเฉียงเหนือของเมืองนังต์ ตั้งอยู่ริมแม่น้ำลัวร์ซึ่งเป็นแม่น้ำใหญ่ ที่เมืองอังสนีส์นี้ นอกจากความเพลิดเพลินซึ่งเคยมีมาในเมืองอื่น ๆ ยังได้รู้สึกความเพลิดเพลินเป็นพิเศษอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งยังไม่เคยมีในเมืองฝรั่งเศส คือท่านได้ลงอาบน้ำในแม่น้ำลัวร์

การอาบน้ำนี้ชาวเมืองฝรั่งเศสไม่ค่อยจะอาบกันนัก เพราะเป็นเมืองค่อนข้างจะหนาว ไม่เหมือนเมืองไทยซึ่งเป็นเมืองร้อนต้องลงอาบน้ำลงท่าอาบน้ำกันทั่วทุกคนทุกวัน เหตุฉะนี้การอาบน้ำซึ่งเป็นของธรรมดาในเมืองไทยกลายเป็นของแปลกสำหรับคนฝรั่งเศส คนจึงพากันมาดูราชทูตสยามอาบน้ำออกมากมาย…”

วันต่อมา คณะราชทูตอยุธยา ก็ลงอาบน้ำในแม่น้ำอีกครั้ง แต่ครั้งนี้ ชาวฝรั่งเศสแตกตื่นแห่มาดูคนไทยอาบน้ำกันมากกว่าเมื่อวาน ถึงกับสร้างความรำคาญให้เลยทีเดียว ตามที่ มองซิเออร์ เดอ วีเซ บันทึกไว้ว่า

“วันที่ 18 นั้น ราชทูตได้มาถึงเมืองแองครังค์ ซึ่งเป็นเมืองอยู่ตามลำแม่น้ำลัวร์เหมือนกัน ราชทูตจึงลงอาบน้ำที่แม่น้ำเหมือนเมื่อวันก่อน แต่ที่นี้คนตื่นกันมาดูราชทูตอาบน้ำมากยิ่งกว่าที่เมืองอังสนีส์ จนเป็นที่รำคาญ ต้องลงเรือข้ามแม่น้ำไปอาบที่ฟากข้างโน้น มิฉะนั้นคนแตกตื่นมามากเป็นที่รำคาญเหลือเกิน…”

ด้วยวิถีชีวิตที่แตกต่างกัน การอาบน้ำที่เป็นเรื่องธรรมดาของคนไทย จึงกลับกลายเป็นเรื่องแปลกประหลาดของคนฝรั่งเศส

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

กรมศิลปากร. โกศาปานไปฝรั่งเศส ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. พระนคร : ศิลปาบรรณาคาร, 2497


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 14 มกราคม 2564