แกงส้ม แกงส้มผักรวม อาหารเป็นยา ที่กินแก้ไข้หัวลม

แกงส้ม แกงส้มผักรวม รักษา ไข้หัวลม
แกงส้ม ในภาพเป็น แกงส้มผักรวม แบบปักษ์ใต้ (ภาพจาก www.matichonacademy.com)

แกงส้ม หนึ่งในอาหารไทยที่คุ้นเคยกันทั่วไป ทุกภาคของประเทศกินแกงส้มกันมานานแล้ว แน่นอนว่าย่อมต่างกันไปบ้างในรายละเอียดของพริกแกง, ส่วนผสมต่าง ๆ, รสชาติ ฯลฯ

แต่อาหารอย่างแกงส้ม ชะตาค่อนข้างอาภัพ โดยเฉพาะเมื่อเทียบกับอาหารจานอื่น ๆ เช่น ต้มยำกุ้ง, ผัดไทย, ส้มตำ ฯลฯ ที่ติดทำเนียบอาหารไทยที่นิยมกินกันไปทั่วโลก

ต้นปี 2566 เว็บไซต์ท่องเที่ยวชื่อดังอันหนึ่งได้จัดอันดับ อาหารยอดแย่ที่สุดในโลกประจำเดือนกุมภาพันธ์ 2566 โดยแกงส้มของไทยติดอาหารยอดแย่ อันดับที่ 12 จนเกิดกระแส #SAVEแกงส้ม ในไทยอย่างกว้างขวาง

ปลายปี 2566 เมื่อสื่อมวลชนประจำทำเนียบรัฐบาลตั้ง “ฉายา” ให้รัฐบาล และรัฐมนตรีบางคน อันเป็นธรรมเนียมปฏิบัติช่วงสิ้นปี แกงส้มก็ถูกใช้เป็นฉายาให้รัฐบาลชุดปัจจุบันว่า “รัฐบาลแกงส้ม ‘ผลัก’ รวม”

โดยความหมายของฉายา “แกงส้ม ‘ผัก’ รวม” นั้น คำว่า “แกง” เป็นคำสแลงที่ใช้แทน “แกล้ง” ส่วน “ส้ม” คือ สีพรรคก้าวไกล และสุดท้าย “ผลักรวม” ล้อมาจากคำว่า “ผักรวม” เมื่อรวมกันก็เป็น “แกงส้ม ‘ผลัก’ รวม” ที่ล้อกับ “แกงส้ม ‘ผัก’ รวม”

ที่นี้มาดูแกงส้มตัวจริง ที่เป็นแกงส้มในสำรับแต่ละบ้านกัน

พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 อธิบายแกงส้มไว้ว่า “แกงพวกหนึ่ง มีลักษณะคล้ายแกงเผ็ด แต่ไม่ใส่เครื่องเทศ กะทิ หรือ นํ้ามัน มีรสเปรี้ยวด้วยนํ้าส้มมะขาม ใช้ผัก ผลไม้ หรือ ดอกไม้บางอย่าง เป็นต้น แกงกับกุ้งหรือปลา เรียกชื่อตามสิ่งนั้น ๆ เช่น แกงส้มผักกาดขาว แกงส้มมะละกอ แกงส้มดอกแค”

ที่ผ่านมา แกงส้มได้ชื่อว่าอาหารสุขภาพ เพราะโคเลสเตอรอลต่ำ (ยกเว้น แกงส้มกุ้ง) เพราะไม่ใส่กะทิ, พริกแกงที่ประกอบด้วย พริก, หอมแดง, กระเทียม, กระชาย ฯลฯ ยังน้ำมะขามเปียกที่ใช้ปรุงรส ผักและปลาใส่ในแกงส้ม คือพืชผักสมุนไพร และใส่ปลาโปรตีนที่ประโยชน์ต่อร่างกาย

นอกจากจะได้ชื่อว่าอาหารสุขภาพ แกงส้มยังจัดเป็น “อาหารเป็นยา” อีกด้วย 

เพราะคนไทยกินแกงส้มรักษา “ไข้หัวลม” กันมาตั้งแต่อดีตถือปัจจุบัน ไข้หัวลม เป็นการเจ็บป่วยที่เกิดช่วงผลัดเปลี่ยนจากฤดูหนึ่งไปฤดูหนึ่ง ที่ทำให้เกิดเจ็บป่วย จากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง เช่น เกิดอาการครั่นเนื้อครั่นตัวเหมือนจะเป็นไข้, เป็นไข้ต่ำ, มีน้ำมูก, ปวดเมื่อยตามตัว ฯลฯ

ขณะที่เครื่องปรุงและส่วนประกอบในแกงส้ม เช่น น้ำมะขามเปียกที่มีวิตามินซีสูง, หอมแดงบรรเทาอาการหวัดคัดจมูก ส่วนผักต่าง ๆ ก็ช่วยระบบขับถ่าย และมีวิตามินต่าง ๆ เนื้อปลาคือโปรตีนที่เป็นประโยชน์ ประกอบกับคลินิกหมอ หรือแม้แต่ร้านขายยาก็มีน้อย เมื่อเกิดการเจ็บป่วยเล็ก ๆ น้อย ๆ หลายครั้งจึงจบลงที่การกินอาหารเป็นยาอย่างแกงส้ม และเมนูอื่น ๆ

แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีการแพทย์ก้าวหน้าและแพร่หลาย มีน้ำมูกก็กินยาลดน้ำมูก เป็นไข้ก็กินยาลดไข้ ที่ออกฤทธิ์ในการรักษารวดเร็วทันใจแทน

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

“กรมอนามัย ร่วม SAVE แกงส้ม เมนูยอดเยี่ยม ประโยชน์เพียบของไทย กรมอนามัย” ใน, https://multimedia.anamai.moph.go.th/

คู่มือรสยา 9 รสและตำรับยาไทย. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่, พิมพ์ครั้งแรก สิงหาคม 2565.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 27 ธันวาคม 2566