“เค้ก” ของหวานยอดฮิตทุกเทศกาล ย้อนความเก่าไปได้แค่ไหน คนไทยรู้จักเค้กตั้งแต่เมื่อไหร่

คนไทยรู้จักเค้กตั้งแต่เมื่อไหร่
เค้ก ชนิดต่างๆ (ภาพถ่าย นุสรา สมบูรณ์รัตน์)

คนไทยรู้จักเค้กตั้งแต่เมื่อไหร่ ร้านเค้กยุคแรกในไทยคือร้านอะไร อยู่ที่ไหน?

เค้ก ของหวานที่รู้กันแพร่หลายในชีวิตประจำวัน เรากินเค้กในโอกาศกาสพิเศษๆ หรือเทศกาลต่างๆ เช่น วันเกิด, วันแต่งงาน, เทศกาลคริสต์มาส, เทศกาลปีใหม่ รวมถึงวันที่เราเกิดอยากกิน

เค้ก (Cake) มีรากศัพท์มาคำว่า “kaka” ซึ่งเป็นภาษาของชาวไวกิ้ง (Old Norse Word) หากมีการค้นพบหลักฐานการอบเค้กเก่าแก่ที่สุดโดยชาวอียิปต์โบราณ ช่วงศตวรรษที่ 13 ซึ่งขนมดังกล่าวมีรสชาติคล้ายเป็นเค้กผลไม้ และ Ginger bread

ภาพโดย PixelPerfectMom จาก Pixabay

กลางศตวรรษที่ 17 ในยุโรป เป็นช่วงที่มีการพัฒนาของสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวกับทำเค้ก เช่น พัฒนาการของเตาอบ, แบบพิมพ์ขนม, น้ำตาลทราย โดยที่เค้กรสผลไม้เป็นรสชาติที่ได้รับความนิยม

ค.ศ. 1843 (พ.ศ. 2386) อัลเฟรด เบิร์ด (Alferd Bird 1811-1878) นักเคมีชาวอังกฤษค้นพบ ผงฟู (Baking powder) เนื่องจากภรรยาเขาแพ้เกี่ยวกับไข่และยีสต์ ทำให้สามารถทำขนมปังชนิดที่ไม่มียีสต์ได้เป็นครั้งแรก และขนมอบอื่นๆ

สำหรับประเทศไทย คนไทยรู้จักเค้กตั้งแต่เมื่อไหร่ เค้กเข้ามาเมื่อใดไม่มีหลักฐานชัดเจน แต่เมื่อ พ.ศ. 2480 เค้กยังไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลาย มีเพียงผู้ที่ใกล้ชิดกับชาวต่างประเทศที่เข้ามาทำธุรกิจ เวลานั้นแม้แต่ในกรุงเทพฯ เอง ร้านเบเกอรี่ก็มีไม่มากนัก ส่วนใหญ่จะอยู่ในย่านถนนเจริญกรุง หนึ่งในร้านยุคแรกนี้คือ “ร้านมอนโลเฮียงเบเกอรี่”

ต่อมา พ.ศ. 2490 เมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง ประเทศไทยมีการติดต่อค้าขายทำธุรกิจกับชาวต่างชาติ และบางส่วนก็เข้ามาท่องเที่ยว ทำให้ธุรกิจโรงแรมขยายตัว จึงต้องผลิตขนมอบชนิดต่างๆ เช่น ขนมเค้ก ขนมปัง ฯลฯ เพื่อบริการลูกค้าและนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศที่ไม่คุ้นเคยกับอาหารไทย

เค้ก ก็เหมือนอาหารและสิ่งของอื่นๆ จากต่างประเทศ ที่ส่วนใหญ่จะแพร่หลายในกลุ่มชนชั้นนำในสังคมก่อน ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ บันทึกไว้ว่า “นับแต่นายปรีดีหลบหนีไป นอกจากทำหน้าที่แม่แล้ว ข้าพเจ้ายังต้องทำหน้าที่พ่อด้วย ดูแลอบรมสั่งสอนลูกๆ ข้าพเจ้าหางานอดิเรกด้วยการทำขนมเค้กขาย บางทีก็เป็น Marble cake บางทีก็เป็นขนม Blitz torte ญาติมิตรชมว่าขนมอร่อย แต่รายได้ไม่มากนัก เพราะข้าพเจ้าใช้วัตถุดิบที่มีคุณภาพ ราคาย่อมสูงตามคุณภาพของขนม…Marble cake ที่ข้าพเจ้าทำขายชิ้นละ 1 บาท ในตอนนั้นถือว่าราคาแพงแล้ว” (สั่งเน้นโดยผู้เขียน)

ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช กล่าวถึง เค้กในเทศกาลปีใหม่ พ.ศ. 2497 ว่า คนไทยเริ่มนิยมให้เค้กเป็นของขวัญปีใหม่ โดยร้านที่มีชื่อที่สุดเวลานั้นคือ “ร้านกวงเซี่ยงเฮียง” ที่มีราคาตั้งต้นที่ 40 บาท ซึ่งถือว่าแพงในสมัยนั้น

ภาพโดย Pexels จาก Pixabay

ชุลี สารนุสิต หนึ่งในสมาชิก กบฏบวรเดช บันทึกประสบการณ์ถูกกุมขังที่คุกบางขวาง 6 ปี ช่วงหนึ่งเอ่ยถึงรายการอาหารไว้ว่า

“ชีวิตปีแรกในคุกบางขวางการกินอยู่ของพวกเราฟุ่มเฟือยมาก มื้อเช้า กาแฟ ขนมปังกรอบฮันทเลย์แอนด์ปาลเมอร์ เนยตราวัว นมข้นหวานตราหมี ตับห่านกระป๋อง มื้อกลางวันขนมปังสดหรือขนมปังอบกับแฮมหรือไส้กรอกจากซุ่ยเฮงหรือโอเรียนเต็ลโฮเตล หากมีญาติมาเยี่ยม อาจได้กินไอศกรีมจากออนล็อกหยุ่น เค็กจากมอนโลเฮียง หูฉลามร้อนๆ จากแป๊ะม้อ ผลไม้ตามฤดูกาลจากตลาดบางลำภูหรือสพานหัน” (สั่งเน้นโดยผู้เขียน)

สมัยสงครามเวียดนาม (พ.ศ. 2498-2518) ประเทศไทยเป็นที่พำนักของทหารอเมริกันจำนวนมาก กิจการร้านเบเกอรี่เฟื่องฟูมากขึ้น เค้ก, ขนมปัง, คุกกี้ ฯลฯ เป็นที่นิยมแพร่หลาย จนมีการก่อตั้ง “โรงโม่แป้งสาลี” ขึ้นในประเทศไทย โรงโม่แป้งสาลีในยุคแรกๆ ได้แก่ บริษัทยูไนเต็ดฟลาวมิลล์, บริษัทสยามฟลาวมิลล์, บริษัทแหลมทองสหการ ฯลฯ ต่อมาบางบริษัทก็ผลิตเค้กและเบเกอรี่อื่นจำหน่าย รวมถึงเปิดสอนเป็นหลักสูตรระยะสั้นต่างๆ

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

สุธิชา ภมรเวชวรรณ. โครงการร้านขนมหวานและอาหารว่างครบวงจร (Sweet Sphere), การค้นคว้าอิสระตามหลักสูตร นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารธุรกิจบันเทิงและการผลิต มหาวิทยาลัยกรุงเทพฯ

เอกสารหน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นในการทำเค้ก และการแต่งหน้าเค้ก. เว็บไซต์วิทยาลัยอาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ. “มองสังคมไทยผ่านขนมเค้กของท่านผู้หญิงพูนสุข” ใน, เว็บไซต์ สถาบันปรีดี พนมยงค์.

ชุลี สารนุสิต. แดนหก, โรงพิมพ์สมรรถภาพ พ.ศ. 2488.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 25 ธันวาคม 2566