“เงินปากผี” หรือ “เงินใส่ปากผี” เป็นพิธีกรรมหนึ่งที่อยู่ใน “การปลงศพ” และอยู่ร่วมกับวิถีชีวิตของคนไทยมานาน ตั้งแต่โบราณกาล แต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมคนที่ยังอยู่ต้องใส่เงินไว้ในปากศพ ทั้งที่ไม่น่าจะเอาไปใช้ได้อีกแล้ว 

เสฐียรโกเศศ หรือ พระยาอนุมานราชธน (ยง เสฐียรโกเศศ) อธิบายเรื่องนี้ในหนังสือ “ประเพณีเนื่องในการตาย” ไว้ว่า เหตุที่ทำให้บรรดาญาติโกโหติกาทั้งหลายต้องนำเงินเหรียญหย่อนไว้ในปากของผู้ล่วงลับ มี 2 ข้อสันนิษฐาน ข้อแรก คือ เพื่อสอนใจให้คนที่ยังอยู่ตระหนักว่า เงินเป็นของนอกกาย แม้จะมีเงินสะสมไว้มากเท่าไหร่ ก็ไม่สามารถเอาออกไปใช้ในโลกหน้าได้ 

ส่วนอีกเหตุผลหนึ่งน่าสนใจมาก และเชื่อว่าหลายคนก็น่าจะไม่รู้ คือ เงินใส่ปากผีมีไว้เพื่อเป็นค่าจ้างให้แก่ “สัปเหร่อ” ผู้ทำหน้าที่ปลงศพ 

หลายคนคงจะงุนงงและสงสัยอยู่พอตัวว่า แล้วให้เงินกันดี ๆ ไม่ได้หรือ? อยากจะบอกว่าในสมัยนั้น “สัปเหร่อ” และ “เจ้าภาพงานศพ” ต่างเคลือบแคลงซึ่งกันและกัน เพราะสัปเหร่อก็กลัวว่าจะไม่ได้เงิน ส่วนเจ้าภาพจะกลัวว่าผู้ปลงศพจะบิดพลิ้ว ท้ายที่สุดจึงนำเงินไว้ในปากผีเพื่อเป็นผลดีกับทั้งสองฝ่าย

โดยข้อสันนิษฐานที่ 2 เสฐียรโกเศศถึงกับออกปากว่า “…กลายเป็นเรื่องสัปเหร่อและเจ้าภาพงานศพในสมัยนั้นมีศีลธรรมน้อยเต็มที ถึงกับไม่มีความเชื่อไว้ใจกัน กลัวจะบิดพลิ้วกันหมดทุกราย”

อ่านเพิ่มเติม :

• ปอบ ผีปอบเป็นอย่างไร? เกิดจากไหน? การไล่-กำจัดปอบทำอย่างไร?
• “หอผี…พราหมณ์…พุทธ” สัญญะแห่งศิลปะงานช่างของความเป็นมนุษย์ในสุวรรณภูมิ

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

---

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 31 ตุลาคม 2566