“โพลเลือกตั้ง” เกิดขึ้นครั้งแรกในโลกเมื่อไหร่? แล้วในไทยเริ่มตอนไหน?

โปสเตอร์ โพลเลือกตั้ง เลือกตั้ง 66 มติชน — โพลสำรวจความคิดเห็นประช่าชน ในเลือกตั้งปี 2566

ผู้เขียน	วิภา จิรภาไพศาล
เผยแพร่	วันพฤหัสที่ 20 เมษายน พ.ศ.2566

โพล (Poll) เป็นการสำรวจความคิดเห็น, ท่าที, ทัศนะของสาธารณชน ที่มีต่อ บุคคล, สินค้า, องค์กร, รัฐบาล ฯลฯ เช่นนี้ โพลจึงมีหลายแบบ หากที่คนคุ้นเคยให้ความสนใจเป็นส่วนใหญ่ก็คือ โพลเลือกตั้ง ไม่ว่าจะเป็น โพลก่อนวันเลือกตั้ง (Pre-election Poll), โพลหลังออกจากคูหาการเลือกตั้ง (Exit Poll) เพราะได้ลุ้นว่านักการเมืองที่ชอบที่เลือกมีโอกาสได้รับเลือกแค่ไหน

โดยโพลยุคแรกๆ ที่มีหลักฐานชัดเจนคือ การทำโพลเมื่อ ค.ศ. 1824 (พ.ศ. 2367) โดยหนังสือพิมพ์แฮร์ริสเบิร์ก เพนซิลวาเนียน (Harrisburg Pennsylvanian) ส่งนักข่าวออกสำรวจความคิดเห็นประชาชนที่มีต่อผู้สมัครรับเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในปีนั้น แต่ยังไม่ได้ใช้วิธีการทางสถิติในการสุ่มตัวอย่างเช่นปัจจุบัน

ค.ศ. 1936 (พ.ศ. 2479) มีการทำโพลเพื่อทำนายผลการเลือกตั้งประธานาธิบดีได้อย่างแม่นยำ ด้วยระเบียบวิธีวิจัยทางสถิติในการสุ่มตัวอย่าง โดย กัลลัป โพล (Gallup Poll) ของจอร์จ กัลลัป (George Gallup) จนกลายเป็นต้นแบบการทำโพลในยุคปัจจุบัน

สำหรับประเทศไทย เริ่มมีการทำโพลเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2518 โดยสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ที่เรียกว่า “นิด้าโพล” เพื่อสำรวจคะแนนความนิยมในตัวผู้สมัครรับเลือกตั้งจากพรรคการเมืองต่างๆ สังคมไทยจึงเริ่มคุ้นกับการเรียกโพลสำรวจแบบนี้ว่า โพลเลือกตั้ง

หลังจากนั้นก็มีโพลอื่นๆ ตามมา เช่น ธีรยุทธโพล โดย ธีรยุทธ บุญมี เมื่อครั้งทำงานอยู่สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, โพลของ ดร.นิยม ปุราคำ สำนักงานสถิติแห่งชาติ ที่ได้ฉายาว่า “โหรคอมพิวเตอร์”

ตั้งแต่ พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา สถาบันการศึกษาหลายแหล่ง ก็เริ่มจัดตั้งสำนักโพลขึ้นมา เพื่อศึกษาสำรวจทัศนะของสาธารณชน ในประเด็นเรื่องทางการเมือง การเลือกตั้ง พฤติกรรมการไปใช้สิทธิเลือกตั้ง และความคิดเห็นด้านเศรษฐกิจ สังคม ฯลฯ เช่น สวนดุสิตโพล (พ.ศ. 2535) ของมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต, เอแบคโพล (พ.ศ. 2536) ของมหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ, หอการค้าโพล (พ.ศ. 2541) ของมหาวิทยาลัยหอการค้า, รามคำแหงโพล (พ.ศ. 2545) ของมหาวิทยาลัยรามคำแหง ฯลฯ

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่