| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
บรรดา “อนุสรณ์” ที่สร้างชื่อระลึกถึงบุคคลสำคัญต่อประเทศชาติ ที่เรียกว่า “อนุสาวรีย์” หรือ “พระบรมราชานุสาวรีย์” อนุสรณ์ของ พระเจ้าตากสิน เชื่อได้ว่าเป็นหนึ่งในอนุสาวรีย์ที่มีมากที่สุดในประเทศไทย ส่วนที่เมืองจีน ซึ่งกล่าวว่าเป็นบ้านเกิดของพระราชบิดาของพระองค์ มีพระบรมราชานุสาวรีย์เพียงหนึ่งเดียวของพระองค์ ที่เรียกกันตามรูปลักษณะว่า “สุสานพระเจ้าตากสินมหาราช”
เหตุที่มีพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระเจ้าตากสินมหาราชจำนวนมากในประเทศไทย คงมาจากศรัทธามหาชนที่มีต่อ “วีรกรรม” สำคัญของพระองค์ในการกอบกู้บ้านเมือง
ส่วนที่เมืองจีน “สุสานพระเจ้าตากสินมหาราช” เกิดขึ้นเพราะเหตุใด? ในเมื่อคุณูปการของพระองค์เกิดขึ้นที่เมืองไทย ก่อนจะตอบในประเด็นนี้ ขอพาท่านผู้อ่านไปดู “สุสานพระเจ้าตากสินมหาราช” กันก่อน
พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เรื่อง “คืนถิ่นจีนใหญ่” ตอนหนึ่งกล่าวถึงการเสด็จฯ สุสานสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ที่หมู่บ้านหัวฝู่ อำเภอเฉิงไห่ (เท่งไฮ้) เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 26 มิถุนายน 2540 ว่า
“ไปถึงหน้าหมู่บ้านมีผู้อำนวยการสำนักงานชาวจีนโพ้นทะเลของเฉิงไห่เป็นผู้หญิงชื่อคุณไฉเผยหลงมาต้อนรับ ต้องเดินเข้าไปจากถนนใหญ่ประมาณครึ่งกิโลเมตร จึงถึงบริเวณที่เรียกกันว่าเป็นสุสานของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช…
สุสานเหมือนกับหลุมศพฝรั่งธรรมดา ไม่ได้ทำโค้งๆ แบบฮวงซุ้ยจีนที่เคยเห็นที่อื่น มีป้ายหินแกรนิตสีชมพูสลักตัวทองเป็นอักษรจีนแปลความว่า สุสานฉลองพระองค์และพระมาลาของพระเจ้าตากสินแห่งกรุงสยาม สร้างขึ้นในปีที่ 47 แห่งรัชสมัยเฉียนหลง (ค.ศ. 1784) บูรณะใหม่เมื่อฤดูใบไม้ร่วงปี ค.ศ. 1985”
พระราชนิพนธ์ของพระองค์บันทึกสิ่งที่บรรจุภายในสุสานว่า
“คุณไฉอธิบายว่า หลังจากสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชสวรรคตได้ 2 ปี ข้าราชบริพารเชื้อสายจีนได้นำฉลองพระองค์และพระมาลามา 2 ชุด ชุดหนึ่งเป็นชุดไทย อีกชุดหนึ่งเป็นจีน กลับมามอบให้พระญาติที่หมู่บ้านหัวฝู่นี้ พวกพระญาติสร้างสุสานบรรจุสิ่งของเหล่านี้ไว้สักการะ”
จากเนื้อความในพระราชนิพนธ์ดังกล่าว และรูปประกอบ สุสานของพระเจ้าตากสินมหาราชนั้นเรียบง่ายมากๆ
เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2549 ผู้เขียนเดินทางไปเมืองแต้จิ๋ว และสุสานพระเจ้าตากสินมหาราช ที่อำเภอเฉิงไห่ สุสานฯ ก็ยังคงเป็นแบบเรียบง่ายเช่นเดิม เพิ่มเติมคือมี “ภาพเขียน” ของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชที่ป้ายหิน และที่เนินดินด้านหลัง ไกด์ท้องถิ่นก็ให้ข้อมูลในลักษณะเดียวกันกับพระราชนิพนธ์ข้างต้น
พ.ศ. 2558 อาจารย์ชาญวิทย์ เกษตรศิริ และคณะเคยเดินทางไปที่สุสานพระเจ้าตากสินมหาราช ขณะนั้นสุสานกำลังมีการก่อสร้างเพิ่มเติม ต่อมาในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2560 การปรับปรุงสถานที่แล้วเสร็จ ด้านหลังของตัวสุสานมีการสร้าง อนุสรณ์ พระเจ้าตากสิน เป็นพระบรมรูปขนาดใหญ่ประมาณ 1.5 เท่า ตั้งอยู่บนฐานสูงก่ออิฐฉาบปูน มีบันไดทางขึ้นสองข้าง
สุสานพระเจ้าตากที่เรียบง่าย เปลี่ยนไปหลังการบูรณะจนดูยิ่งใหญ่
ทีนี้กลับมาดูเรื่องที่ตั้งสุสานพระเจ้าตากสินกัน สุสานดังกล่าวตั้งอยู่ที่อำเภอเฉิงไห่ (เท่งไฮ้) จังหวัดซัวเถา เป็น 1 ใน 3 จังหวัดของถิ่นแต้จิ๋วหรือเมืองแต้จิ๋วในมณฑลกวางตุ้ง ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของมณฑล มีขนาดพื้นที่ 10,346 ตางรางกิโลเมตร
พื้นที่ของเมืองแต้จิ๋ว ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นภูเขาและเนินเขา แต่ก็ไม่ใช่ภูเขาสูงที่ตระหง่านสวยแปลกตาอย่างภูเขาหัวซาน ในมณฑลส่านซี, มีพื้นติดชายฝั่งทะเล หากก็ไม่ได้มีทิวทัศน์งดงามอย่างเมืองซานย่า มณฑลไหหลำ, ถ้าจะมองเรื่องประเด็นวัฒนธรรมก็ไม่ยิ่งใหญ่เท่าเมืองหลวงปัจจุบันอย่างปักกิ่ง หรือเมืองหลวงเก่าอย่าง ลั่วหยาง, ซีอาน, นานกิง
ถ้ายืมศัพท์การเที่ยวของไทยมาใช้ สรุปว่า “แต้จิ๋วก็เป็นเมืองรอง”
แต่เมืองแต้จิ๋ว คือหนึ่งในเมืองสำคัญของชาวจีนโพ้นทะเลในโลก โดยเฉพาะคนแต้จิ๋ว และเมืองไทยคือประเทศที่คนแต้จิ๋วอพยพมาจำนวนมาก ดังนั้น “สุสานพระเจ้าตากสินมหาราช” พระมหากษัตริย์ที่มีเรื่องเล่าว่ามีพระราชบิดาเป็นชาวจีนแต้จิ๋ว จึงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวซึ่งสร้าง story เชื่อมโยงคนจีนเมืองไทย กับเมืองแต้จิ๋วได้ และสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวของให้ผู้คนอำเภอเฉิงไห่ เมืองแต้จิ๋วได้…นี่คืออีกหนึ่งคุณูปการของพระองค์ในจีน
อ่านเพิ่มเติม :
- ที่มาของอนุสาวรีย์พระเจ้าตากฯ วงเวียนใหญ่ กับศรัทธาของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม
-
ใครคือ “แบบปั้น” พุทธรูปปางลีลาพุทธมณฑล-อนุสาวรีย์พระเจ้าตากของ “ศิลป์ พีระศรี”
ข้อมูลจาก :
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. คืนถิ่นจีนใหญ่. มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา จัดพิมพ์, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 4 พฤษภาคม 2549
ถาวร สิกขโกศล. แต้จิ๋ว: จีนกลุ่มน้อยที่ยิ่งใหญ่, สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งแรก กันยายน 2554.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2566
