เผยร่องรอย “ความลับ” ในภาพเขียนอายุร่วม 400 ปีของตำนานจิตรกรดัตช์ที่ถูกพบภายหลัง

เสน่ห์ของการศึกษาชิ้นงานศิลปะไม่ว่าจะเป็นในทางวิชาการหรือรับชมเพื่อความสุนทรีย์ทั่วไปไม่ได้มีเพียงสัมผัสความสวยงามเท่านั้น แต่ส่วนหนึ่งคือการค้นหาและศึกษาความหมายของบริบทต่างๆ เกี่ยวกับชิ้นงานด้วย ซึ่งในแง่นี้ แม้เวลาจะผ่านไปนานเพียงใด ก็ยังมีสิ่งต่างๆ ให้ค้นพบได้เสมอ ดังเช่นภาพเขียนของปีเตอร์ เด ฮูช (Pieter de Hooch) จิตรกรชาวดัตช์ในศตวรรษที่ 17 ซึ่งเพิ่งมีผู้เชี่ยวชาญตาแหลมคมเปิดเผย “ความลับ” ที่อยู่บนภาพวาดซึ่งมีอายุไม่ต่ำกว่า 400 ปี

ปีเตอร์ เด ฮูช ศิลปินชาวดัตช์ผู้กำเนิดเมื่อค.ศ. 1629 และสร้างผลงานภาพเขียนในยุคที่เรียกได้ว่าเป็นยุคทองของภาพเขียนดัตช์นั่นคือในสมัยศตวรรษที่ 17 โดยเฉพาะผลงานของปีเตอร์ ซึ่งมีลักษณะเฉพาะจนทำให้ผู้คนแวดวงศิลปะจดจำงานของเขาเป็นภาพจำว่าภาพเขียนของเขาสะท้อนภาพของบรรยากาศภูมิประเทศของตัวเองและมีเอกลักษณ์ตรงที่มักมีบานประตูแง้มปรากฏเป็นองค์ประกอบในภาพด้วย

ภาพวาด “สตรีกำลังชั่งทองและเหรียญเงิน” (Woman Weighing Gold and Silver Coins) ซึ่งเป็นผลงานที่มีชื่อเสียงของเขาอีกหนึ่งภาพก็มีประตูเปิดแง้มอยู่ด้านหลังสตรีในภาพเช่นกัน ภาพวาดนี้น่าจะวาดขึ้นในช่วงค.ศ. 1644 เวลาผ่านไปเกือบ 400 ปีต่อมา ภาพเขียนของเขาเพิ่งถูกผู้เชี่ยวชาญที่มีสายตาคมกล้าชี้เป้าลายเซ็นซึ่ง “แฝง” อยู่ในจุดที่ไม่ค่อยพบเห็นในภาพเขียนน้ำมันบนผ้าใบ

ภาพวาด Woman Weighing Gold and Silver Coins โดย ปีเตอร์ เด ฮูช (Pieter de Hooch)

การค้นพบของผู้เชี่ยวชาญรายนี้เป็น 1 ใน 3 การค้นพบข้อมูลที่ปรากฏบนภาพเขียนของปีเตอร์ ระหว่างที่ผู้เชี่ยวชาญเหล่านี้กำลังสำรวจภาพเขียนขณะร่วมกิจกรรมและนิทรรศการ “Pieter de Hooch in Delft: From the Shadow of Vermeer” ที่จัดโดยพิพิธภัณฑ์ Prinsenhof Delft ในเนเธอร์แลนด์

รายงานข่าวเผยว่า ผู้เชี่ยวชาญบ่งชี้จุดที่ลายเซ็นของปีเตอร์แฝงอยู่บนภาพ Woman Weighing Gold and Silver Coins ตรงกรอบหน้าต่างที่เปิดอยู่ เป็นอักษรว่า “P.D. HOOCH” ผู้เชี่ยวชาญที่พบลายเซ็นคือ Johanneke Verhave และ Katja Kleinert ซึ่งเป็นผู้ร่วมดูแลพิพิธภัณฑ์ ทั้งคู่พบจุดดังกล่าวระหว่างกำลังเตรียมภาพเขียนเพื่อนำไปจัดแสดง ขณะที่แอนิตา แยนเซ่น (Anita Jansen) ผู้ดูแลพิพิธภัณฑ์ระดับอาวุโสประจำพิพิธภัณฑ์ Prinsenhof Delft พร้อมกับผู้เชี่ยวชาญทั้งคู่เปิดเผยผ่านสื่อมวลชนว่า จากการศึกษาเทคนิกระหว่างช่วง 2 ปีมานี้ช่วยเปิดเผยว่า เด ฮูช มักจรดลายเซ็นของตัวเองบนกรอบหน้าต่างที่ปรากฏในภาพ

อีกหนึ่งสิ่งที่ผู้เชี่ยวชาญค้นพบคือ “รอยนิ้วมือ” ในภาพเขียน “นักเล่นไพ่ในห้องที่มีแดดส่อง” (Cardplayers in a Sunlit Room) ซึ่งคาดว่าน่าจะเขียนขึ้นราวปี 1658 และผู้ค้นพบคือผู้สังเกตการณ์อีกเช่นกัน ผู้ค้นพบรายละเอียดจุดนี้คือ Krista Blessley จากกลุ่มงานสะสมศิลปะหลวงแห่งบริเทน (Royal Collection in Britain) ในช่วงเตรียมชิ้นงานสำหรับจัดส่งไปยังเนเธอร์แลนด์ (ข้อมูลจากกลุ่มงานสะสมศิลปะหลวงระบุว่า ผู้ได้ครอบครองภาพนี้คือพระเจ้าจอร์จที่ 4 แห่งสหราชอาณาจักร, 1762-1830 โดยพระองค์ซื้อจากจอห์น สมิธ เมื่อปี 1825 ด้วยราคา 700 ปอนด์ สถานะปัจจุบันก็ถูกนำไปจัดแสดงในนิทรรศการที่เนเธอร์แลนด์ชั่วคราว)

ภาพวาด Cardplayers in a Sunlit Room โดย ปีเตอร์ เด ฮูช (Pieter de Hooch)

เชื่อว่า ลายนิ้วมือที่ปรากฏร่องรอยในภาพนั้น ผู้เชี่ยวชาญพบเห็นบนกระเบื้องในภาพ และคาดว่าน่าจะเป็นลายนิ้วมือของนิ้วโป้ง นิ้วของศิลปินน่าจะถูกประทับลงบนภาพเขียนในช่วงที่สียังไม่แห้ง แยนเซ่น สันนิษฐานว่า ลายนิ้วมือของศิลปินน่าจะประทับลงบนภาพขณะที่เขากำลังยกภาพขึ้นจากขาตั้งกระดานวาดรูป

ส่วนร่องรอยที่เพิ่งพบบนภาพเขียนอีกชิ้นคือร่องรอยของเสาเรือที่ปรากฏบนภาพ “ลานบ้านดัตช์” (A Dutch Courtyard) ซึ่งน่าจะวาดขึ้นระหว่าง 1658-60 รายงานข่าวเผยว่า จากการวิเคราะห์ด้วยอินฟราเรดที่หอศิลป์แห่งชาติ กรุงวอชิงตัน ดีซี ประเทศสหรัฐอเมริกา ทำให้พบเสาเรือในตำแหน่งด้านบนซ้ายของภาพราวกับเรือกำลังล่องลอยอยู่บนฟ้า สันนิษฐานว่า ภาพวาดนี้น่าจะเป็นร่างของภาพวาดที่ไม่ได้ใช้งานแล้ว หรือไม่ก็เป็นภาพเขียนที่ถูกนำมารีไซเคิลอีกรอบ

ภาพวาด A Dutch Courtyard โดย ปีเตอร์ เด ฮูช

นิทรรศการ “Pieter de Hooch: From the Shadow of Vermeer” จัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 11 ตุลาคมจนถึงวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2020 รายงานข่าวเผยว่า นิทรรศการมีผู้เข้าชมกว่า 3 หมื่นรายแล้วนับตั้งแต่เริ่มเปิดให้เข้าชมเมื่อต้นเดือนตุลาคม


อ้างอิง:

Elbaor, Caroline. “Experts Discover the Secrets of a Dutch Old Master After Nearly 400 Years”. Artnet. Online. Published 29 NOV 2019. Access 2 DEC 2019. <https://news.artnet.com/art-world/pieter-de-hooch-discoveries-1718295>


เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 2 ธันวาคม 2562