คนอียิปต์โบราณเชื่อในเรื่อง ชีวิตหลังความตาย เพราะศาสนาสอนไว้อย่างนั้น ภูมิทัศน์ของประเทศจึงเต็มไปด้วยสุสาน วรรณกรรมที่นิยมอ่านกันมีหลายเรื่อง เช่น ชาวนาผู้มีวาทศิลป์ คำสอนของพทาห์โฮเตป เป็นต้น แต่วันๆ หนึ่ง เวลาอาจหมดไปกับการปลูกข้าวสาลี ในฤดูน้ำหลาก ก็ไปเป็นลูกจ้างรัฐ ทำงานสร้างพีระมิด วรรณกรรมที่ว่ามานั้น อาจจะเก็บไว้อ่านหลังจากตายไปแล้วก็ได้ แต่วรรณกรรมที่คนอียิปต์โบราณทุกคนต้องอ่านก่อนตาย ชื่อว่า “คัมภีร์มรณะ” หรือ Book of The Dead

คนอียิปต์โบราณเป็นมนุษย์คนแรก ที่รู้จักแปลงความคิดออกมาเป็นภาษาเขียน พูดอีกนัยหนึ่งก็คือ เป็นคนแรกที่รู้จักทำหนังสือขึ้นมา คนในปัจจุบัน เมื่อเห็นหนังสือของอียิปต์โบราณ จะรู้สึกว่าอุ้ยอ้าย เทอะทะ หากเอามาพันเป็นเสื่อจะได้หลายม้วน เพราะเวลาทำกระดาษ คนอียิปต์จะเอาเยื่อต้นกกปาปิรัส (Papirus) ที่เฉือนบางๆมาวางต่อๆกัน ยางต้นกกจะยึดเยื่อกระดาษให้ติดกัน

หลังจากนั้น พวกอาลักษณ์ก็จะเขียนข้อความของคัมภีร์มรณะด้วยอักษรภาพอียิปต์หรืออักษรคัดลายมือ ลงบนกระดาษปาปิรัสที่ยาวเหยียด ต้นฉบับ คัมภีร์มรณะของอาลักษณ์ชื่อ “อานี” ที่ถูกลักลอบนำออกไปจากอียิปต์ ปัจจุบันตั้งแสดงอยู่ที่ British Museum มีความยาว 135 ฟุต

คนอียิปต์โบราณไม่ได้เรียกหนังสือเล่มนี้ว่า คัมภีร์มรณะ พวกเขาเรียกชื่อว่า “คำสะกดสำหรับเวลาที่จะมาถึง” (Spells for Coming Forth by Day) ที่พวกเขาเรียกชื่อแบบนี้เพราะคนที่ยังมีชีวิตอยู่เชื่อว่าหากคนตายสามารถท่องจำเวทมนตร์คาถาได้ทั้งหมดในหนังสือเล่มนี้เมื่อเผชิญกับภยันตรายต่างๆตามเส้นทางไปสู่ชีวิตหลังความตายภัยร้ายเหล่านี้ก็จะหมดฤทธิ์ไปเอง

คนในปัจจุบัน ที่มีความคิดแบบวิทยาศาสตร์ เพราะการสั่งสมความรู้มาอย่างยาวนาน อาจเห็นเป็นเรื่องที่ไร้สาระ ที่คนฉลาดๆ อย่างคนอียิปต์โบราณ จะเชื่อในเรื่องแบบนี้ แต่ในสิ่งที่ดูจะไร้สาระ ก็มีความคิดที่งดงามสูงส่งอยู่ในนั้น คือคนเราทุกๆ คนต้องถูกพิพากษาโดยศาลของเทพโอไซริส เทพเจ้าแห่งความตาย ต่อสิ่งที่คนๆนั้นทำไว้ในโลกนี้

คนที่ทำในสิ่งที่เป็นความยุติธรรม วิญญาณของเขาจะได้รับการยอมรับจากเทพโอไซริส ให้ไปใช้ชีวิตในโลกหลังความตาย คัมภีร์มรณะจึงเป็นหนังสือ “คู่มือการเดินทาง” สู่ชีวิตหลังความตาย ที่คนอียิปต์ทุกคนต้องอ่าน

หนังสือคัมภีร์มรณะสร้างความมั่งคั่งอย่างมากให้กับสำนักพิมพ์ของพวกอาลักษณ์ ราคาของหนังสือขึ้นอยู่กับกำลังซื้อ และความวิลิศมาหรา ฉบับที่ขายในราคาแพง มีภาพสีประกอบที่วาดอย่างงดงาม เป็นภาพชีวิตหลังความตาย แต่หลายๆ ฉบับก็ทำขึ้นมาอย่างลวกๆ โดยตัดข้อความสำคัญๆ ทิ้งไปเฉยๆ พวกอาลักษณ์นั้นรู้ดีว่า คัมภีร์มรณะฉบับมาตรฐาน ที่เขียนออกมาเป็นจำนวนมาก แล้วค่อยมาใส่ชื่อคนตายในภายหลังนั้น จะถูกนำไปฝังในสุสานของคนตายทันที คงไม่มีใครมีโอกาสได้ไปเห็นไปอ่านมันอีก จึงไม่ต้องไปสนใจว่า จะขาดตกบกพร่องที่ไหน

แต่อาลักษณ์พวกนี้ คงจะคาดคิดไม่ถึงว่า ในอีกหลายพันปีต่อมา นักประวัติศาสตร์จะขุดพบหนังสือเล่มนี้ เมื่ออ่านละเอียด จึงเห็นถึงความผิดพลาดดังกล่าว 

---

เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 24 มกราคม พ.ศ.2560