3 กุมภาพันธ์ 2491: ก่อตั้งองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก

การสวนสนามของทหารไทยบนถนนราชดำเนิน (ภาพเก่าไม่ระบุปีคาดว่าเป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2)

ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ ประเทศไทยได้ส่งกำลังทหารเข้าร่วมทำการรบในสงครามมหาเอเซียบูรพา เมื่อสิ้นสุดสงครามทหารที่ปฏิบัติหน้าที่ในการรบถูกปลดประจำการโดยกระทันหัน ส่งผลให้ตัวทหารและครอบครัวได้รับความเดือดร้อนในการครองชีพเป็นอย่างยิ่ง

รัฐบาลในขณะนั้นซึ่งมี พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี จึงได้มอบหมายให้กระทรวงกลาโหมพิจารณา ดำเนินการช่วยเหลือ กระทรวงกลาโหมจึงได้ตั้งคณะกรรมการพิจารณาหาทางช่วยเหลือทหารกองหนุนขึ้น เมื่อวันที่ ๑๑ กันยายน พ.. ๒๔๘๖ โดยมีที่ทำการอยู่ในกรมเสนาธิการทหาร (ปัจจุบันคือ กองบัญชาการทหารสูงสุด) และใช้เจ้าหน้าที่ของกรมเสนาธิการเป็นผู้ปฏิบัติงาน สำหรับงบประมาณในการสงเคราะห์ ได้รับเงินอุดหนุนจากกระทรวงกลาโหมจำนวนหนึ่ง

ต่อมาเมื่อมีการขยายการสงเคราะห์เพิ่มมากขึ้น จึงได้มีการพิจารณาว่าการดำเนินงาน ในรูปของคณะกรรมการจะขาดความรัดกุมและความเหมาะสม กระทรวงกลาโหมจึงได้เสนอเป็นพระราชบัญญัติ จัดตั้ง องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก หรือ ที่เรียกโดยย่อว่าอผศ.” ขึ้นเป็นหน่วยงานถาวร เพื่อทำหน้าที่ ในการสงเคราะห์ทหารผ่านศึกโดยตรง พระราชบัญญัติฉบับนี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.. ๒๔๙๑ จึงนับเป็นวันแรกที่มีกฎหมายรองรับการจัดตั้งองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก และการเป็นทหารผ่านศึก ดังนั้น วันที่ ๓ กุมภาพันธ์ของทุกปี จึงถือว่าเป็นวันสถาปนาองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก และเป็นวันทหารผ่านศึก

พระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวมี ควง อภัยวงศ์ เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการ ในฐานะนายกรัฐมนตรีซึ่งเข้ารับตำแหน่งหลังการรัฐประหารเมื่อวันที่ ๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๙๐ โดยคณะรัฐประหารที่เรียกตัวเองว่า “คณะทหารของชาติ” ซึ่งแม้จะมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลทำให้ พลเรือตรี ถวัลย์ ต้องพ้นจากอำนาจและต้องออกจากประเทศไทย เช่นเดียวกับปรีดี พนมยงค์ แต่การส่งเสริมกิจการทหารก็ยังได้รับความสำคัญสืบต่อมา

ภายหลังมีการปรับปรุงพระราชบัญญัติฉบับนี้ โดยได้ขยายการสงเคราะห์ครอบคลุมไปถึงทหาร ตำรวจ ข้าราชการพลเรือนและพลเรือน ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ป้องกันหรือปราบปรามการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคง หรือความปลอดภัยแห่งราชอาณาจักร ทั้งใน และนอกประเทศตามที่กระทรวงกลาโหมหรือสำนักนายกรัฐมนตรีกำหนด รวมทั้งทหารนอกประจำการ และให้โอนกิจการของมูลนิธิ ช่วยเหลือทหารและครอบครัว ที่ไปช่วยสหประชาชาติทำการรบ ณ ประเทศเกาหลี มาอยู่ในองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึกด้วย พระราชบัญญัติฉบับนี้ได้ประกาศใช้ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ๒๘ ธันวาคม พ.. ๒๕๑๐ เรียกว่าพระราชบัญญัติองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก พ.. ๒๕๑๐ซึ่งเป็นฉบับที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน


อ้างอิง:ประวัติและความเป็นมาขององค์การสงเคราะห์หทารผ่านศึก”. องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมป์. <http://www.thaiveterans.mod.go.th/new_v2/wvo_v2/history.html>


เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2562