สนธิสัญญาเบอร์นีย์ สัญญาพระราชไมตรี-พานิชย์ฉบับแรกไทยทำกับตะวันตกสมัยรัตนโกสินทร์

“ทัศนียภาพของเมืองบางกอก” (View of the city of Bangkok) จากหนังสือ “บันทึกของทูตจากข้าหลวงใหญ่แห่งอินเดียประจำสยามและโคชิน-ไชนา” (Journal of an embassy from the Governor-General of India to the courts of Siam and Cochin-China) โดย จอห์น ครอว์เฟิร์ด ทูตอังกฤษผู้รับหน้าที่มาเจรจากับสยามก่อน เบอร์นีย์

“สนธิสัญญาเบอร์นีย์ที่ไทยตกลงลงนามกับประเทศอังกฤษใน พ.ศ. ๒๓๖๙ นับเป็นสนธิสัญญาทางพระราชไมตรีและการพานิชย์ฉบับแรกที่ไทยทำกับประเทศตะวันตกในสมัยรัตนโกสินทร์ อาจกล่าวได้ว่าสนธิสัญญาฉบับนี้มีนัยสำคัญในการปูทางให้ชาติตะวันตกเริ่มเข้ามามีบทบาทในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของไทยอีกครั้งหนึ่ง หลังจากที่ดูเหมือนว่าไทยจะปิดประเทศไม่เปิดรับชาวตะวันตกมาตั้งแต่ครั้งการโค่นอำนาจของฝรั่งเศสในรัชสมัยสมเด็จพระเพทราชาแห่งกรุงศรีอยุธยา อันที่จริงร้อยเอก เฮนรี เบอร์นีย์ เป็นทูตอังกฤษคนที่สองที่เข้ามาเจริญสัมพันธไมตรีในสมัยรัตนโกสินทร์ ภายหลังที่จอห์น ครอว์เฟิร์ด ทูตอังกฤษคนแรกซึ่งเดินทางเข้ามาเมืองไทยเมื่อพ.ศ. ๒๓๖๕ ไม่ประสบผลสำเร็จในการเจรจา ทั้งในทางการเมืองเรื่องขอเมืองไทรบุรีคืนให้แก่รายาห์แห่งเกดะห์หรือเจ้าพระยาไทรบุรี (ปะแงรัน) และในทางการค้าโดยไทยยังยืนยันจะค้าขายกับอังกฤษตามอย่างธรรมเนียมดั้งเดิม…”

– เกรียงไกร สัมปัชชลิต อดีตอธิบดีกรมศิลปากร คัดจาก คำนำ เอกสารเฮนรี เบอร์นีย์ กรมศิลปากรพิมพ์ พุทธศักราช ๒๕๕๑