กองทัพจีนยุคใหม่ กองทัพที่ใหญ่ที่สุดในโลก ไฉนไม่เคยมีรัฐประหาร

ทหารจีนพร้อมธงพรรคคอมมิวนิสต์ รัฐ และกองทัพปลดปล่อยประชาชน ระหว่างการสวนสนามที่ฐานซ้อมรบ Zhurihe เมื่อ 30 ก.ค. 2017 (ภาพจาก AFP)
ภาพถ่าย ทหารจีน พร้อมธงพรรคคอมมิวนิสต์ ธงแห่งรัฐ และธงประจำกองทัพปลดปล่อยประชาชน (People's Liberation Army) ระหว่างการสวนสนามที่ฐานซ้อมรบ Zhurihe เมื่อ 30 ก.ค. 2017 (ภาพจาก AFP)

กองกำลังติดอาวุธของประเทศจีนแบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ กองทัพปลดแอกประชาชนแห่งชาติจีน และกองกำลังตำรวจติดอาวุธเพื่อประชาชนแห่งชาติจีน กองกำลังติดอาวุธของจีนทั้ง 2 ส่วน มีกำลังพลรวม 3.5 ล้านนาย เป็นกองทัพที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก

กองทัพปลดแอกฯ ประกอบด้วยกองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ และกองกำลังขีปนาวุธ อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาโดยตรงของคณะกรรมาธิการกลางทหารสูงสุด มีกองกำลังทั้งสิ้น 2.3 ล้านนาย, กองกำลังตำรวจติดอาวุธฯ ประกอบด้วยหน่วยปราบปรามและพิทักษ์สันติราษฎร์ภายในประเทศ, หน่วยสำรวจธรณีและทรัพยากรเหมืองแร่, หน่วยพิทักษ์ป่าไม้, หน่วยโยธาการไฟฟ้าและการประปา, หน่วยโยธาการคมนาคม, หน่วยลาดตระเวนชายแดน, หน่วยดับเพลิง และหน่วยตำรวจอารักขา เป็นต้น ขึ้นตรงต่อสำนักนายกรัฐมนตรีและคณะกรรมาธิการกลางทหารสูงสุด มีกองกำลังทั้งสิ้น 1.2 ล้านนาย

แต่กองทัพที่ใหญ่นี้กลับอยู่ใต้บังคับบัญชาของพรรคคอมมิวนิสต์จีนอย่างเคร่งครัด

ขณะที่กองทัพของชาติตะวันตกโดยทั่วไป ยึดหลักการว่ากองทัพจะต้องปฏิบัติตามคำบังคับบัญชาของรัฐบาลพลเรือนที่ได้รับเลือกตั้งจากประชาชน แต่กองทัพของประเทศจีนยึดหลักการว่า จะต้องปฏิบัติตามคำบัญชาการของคณะกรรมาธิการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนโดยปราศจากเงื่อนไข ห้ามมิให้ทำการแยกตัวเป็นเอกเทศจากพรรคคอมมิวนิสต์จีน ห้ามมิให้ผู้ใดแย่งชิงอำนาจทางกองทัพจากพรรคคอมมิวนิสต์จีน และห้ามมิให้พรรคการเมืองอื่นใดจัดตั้งองค์กรหรือดำเนินกิจกรรมภายในกองทัพ

การก่อตั้งกองกำลังแห่งการปฏิวัติ ผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จีนจัดตั้งกลุ่มติดอาวุธในแต่ละท้องถิ่น เพื่อก่อตั้งเป็นกองกำลังแห่งการปฏิวัติ เช่น การลุกฮือขึ้นต่อสู้ที่หนานชาง นำโดยโจวเอินไหล, การลุกฮือขึ้นต่อสู้ในช่วงเก็บเกี่ยวฤดูใบไม้ร่วง นำโดยเหมาเจ๋อตง พรรคคอมมิวนิสต์จีนจึงเป็นทั้งผู้ก่อตั้งกองทัพและผู้บัญชาการกองทัพของจีน ช่วงระยะดังกล่าว เหมาเจ๋อตงได้เสนอแนวคิดเรื่องการบัญชาการกองทัพของพรรคว่า “พรรคต้องบัญชาการกระบอกปืน ห้ามมิให้กระบอกปืนบัญชาการพรรค”

โดยกลไกและมาตรการในการบังคับบัญชาการกองทัพของพรรค ประกอบด้วยมาตรการต่างๆ ดังนี้

  1. จัดการศึกษาด้านรัฐศาสตร์แก่กองทัพอย่างสม่ำเสมอ โดยสำคัญพื้นฐานคือ การบ่มเพาะให้กองทัพเชื่อฟัง ก้าวตาม และน้อมรับการบัญชาการของพรรคคอมมิวนิสต์ รวมทั้งให้สถาบันการศึกษาทางทหารทุกระดับ
  2. หลักการที่กำหนดให้คณะกรรมการธิการกลางแห่งพรรคคอมมิวนิสต์ เป็นผู้บังคับบัญชาโดยตรงของคณะกรรมาธิการกลางทหารสูงสุด อีกทั้งหน่วยบัญชาการระดับต่างๆ จะต้องมีองค์การของพรรคร่วมด้วย
  3. กำหนดวาระตำแหน่งผู้บัญชาการฝ่ายทหารระดับสูง ไม่ให้อยู่ในตำแหน่งเดิมนานเกินไป ป้องกันการเกิดกลุ่มอิทธิพลอิสระประจำท้องถิ่น

นี่คงพอเป็นคำตอบคร่าวๆ ว่าทำไมกองทัพที่ใหญ่ที่สุดในโลก ไม่เคยก่อการปฏิวัติรัฐประหาร

อ่านเพิ่มเติม :


ข้อมูลจาก

จางซีเจิ้น เขียน,   แปล. “กองทัพกับการเมืองการปกครองของจีน” ใน, จีน 3 มิติ, วิทยาลัยนานาชาติปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, พิพม์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2560


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 12 มกราคม 2565