พัดพระพิธีธรรม ในการสวดพระอภิธรรม

พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมพระศพ (ภาพจาก จดหมายเหตุงานพระศพ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี)

เป็นพัดหน้านางสีเหลือง แดง น้ำเงิน และเขียว ทั้งสองด้านทำด้วยแพร ปักไหมทองเป็นรัศมีจากกึ่งกลางพัดไปจนถึงขอบพัด ที่ขอบพัดขลิบด้วยดิ้นทอง

ด้ามพัดทำด้วยไม้กลึงต่อเนื่องทั้งด้าม ตรงแนวความสูงของรูปหน้านางทำเป็นตับคาบใบพัดไว้ กลึงตับตรงกึ่งกลางพัดเป็นวงรีและแกะสลักตัวอักษรประดับมุกเป็นข้อความว่า พระพิธีธรรม ยอดพัดและสันพัดประดับงาจำหลักลายดอกบัวตูมปิดทอง

Advertisement

พัดพระพิธีธรรมสำหรับแม่คู่ คือสีเหลืองและสีแดง ส่วนสีน้ำเงินและสีเขียวสำหรับเคียงแม่คู่ สีน้ำเงินใช้เคียงแม่คู่สีเหลือง ส่วนสีเขียวใช้เคียงแม่คู่สีแดง

เมื่อสวดพระอภิธรรม พระพิธีธรรมจะนั่งตามตำแหน่งการสวด รูปที่ถือพัดพระพิธีธรรมสีเหลืองและสีแดงนั่งเคียงกันด้านใน รูปที่ถือพัดพระพิธีธรรมสีน้ำเงินและสีเขียวนั่นตรงกันข้ามด้านซ้ายและขวาของแม่คู่ เมื่อเรียงสีพัดพระพิธีธรรมจากซ้ายไปขวาจึงเป็น สีน้ำเงิน เหลือง แดงและเขียว

เมื่อพระพิธีธรรมนั่งบนอาสนสงฆ์ในการสดับปกรณ์ รับพระราชทานฉัน หรือบำเพ็ญกุศล นิยมนั่งเรียงตามลำดับสมณศักดิ์ และอาวุโสพรรษา สีพัดจึงเรียงเป็นแม่คู่ 1 (เหลือง) แม่คู่ 2 (แดง) เคียงแม่คู่ 1 (น้ำเงิน) และเคียงแม่คู่ 2 (เขียว)

(คัดจาก จดหมายเหตุงานพระศพ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี)