พระเจ้าแผ่นดิน พระเจ้าอยู่หัว และ เจ้าชีวิต ทั้ง 3 คำมีนัยสำคัญ

เครื่องราชกกุธภัณฑ์ ประกอบด้วย พระมหาพิชัยมงกุฎ พระแสงขรรค์ชัยศรี ธารพระกร วาลวิชนี (พระแส้จามรีด้ามแก้วและพัดวาลวิชนี)และฉลองพระบาท

พระเจ้าแผ่นดิน พระเจ้าอยู่หัว และ เจ้าชีวิต ทั้ง 3 คำมีนัยสำคัญ ซึ่ง พลตรี หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี อธิบายไว้ใน บทความเรื่อง สถาบันพระมหากษัตริย์กับประเทศไทย ในหนังสือ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย ไว้ว่า

พระเจ้าแผ่นดิน ตามรูปศัพท์หมายถึงผู้ปกครองที่เป็นเจ้าของแผ่นดิน คือผู้นำที่มีสิทธิ์ขาดในกิจการของแผ่นดินและสามารถพระราชทานที่ดินให้แก่ผู้ใดผู้หนึ่งได้ แต่ในสังคมไทยพระเจ้าแผ่นดินทรงเป็นเจ้าของแผ่นดินผู้ทรงบำรุงรักษาแผ่นดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ เพื่อให้ประชาชนสามารถใช้ที่ดินในพระราชอาณาเขตของพระองค์ให้เกิดประโยชน์ เช่น ทำการเพาะปลูกให้ได้ผล ตลอดจนเอาพระราชหฤทัยใส่ในการบำรุงแผ่นดินให้มีความอุดมสมบูรณ์อยู่เป็นนิจ ดังที่ปรากฏเป็นโครงการพระราชดำริต่างๆ ในปัจจุบันนี้ และเป็นที่ประจักษ์ในสากลว่าพระเจ้าแผ่นดินไทยทรงงานหนักที่สุดในโลก และทรงรักประชาชนของพระองค์อย่างแท้จริง

พระเจ้าอยู่หัว เป็นคำเรียกพระเจ้าแผ่นดินที่แสดงความเคารพเทิดทูนอย่างสูงสุดและเป็นยอดของมงคลทั้งปวง พระเจ้าอยู่หัวหรือพระพุทธเจ้าอยู่หัวหมายถึงการยอมรับพระราชสถานะของพระเจ้าแผ่นดินว่าทรงเป็นองค์พระพุทธเจ้า ดังนั้นจึงทรงเป็นที่รวมของความเป็นมงคล สิ่งของต่างๆ ที่พระราชทาน เครื่องราชอิสริยาภรณ์ พิธีกรรมต่างๆ ที่จัดขึ้นโดยพระบรมราชโองการ และการได้เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท หรือได้เห็นพระเจ้าอยู่หัว จึงล้วนแต่เป็นมงคลทั้งสิ้น

เจ้าชีวิต เป็นคำเรียกพระเจ้าแผ่นดินที่แสดงพระราชอำนาจเหนือชีวิตคนทั้งปวงที่อยู่ในพระราชอาณาเขต คำคำนี้อาจหมายถึงพระเจ้าแผ่นดินที่ทรงสิทธิ์ในการปกป้องคุ้มครองชีวิตประชาชนให้พ้นภัยวิบัติทั้งปวง หรือลงทัณฑ์ผู้กระทำผิดต่อพระราชกำหนดกฎหมาย ตลอดจนทรงชุบชีวิตข้าแผ่นดินให้มีความสุขล่วงความทุกข์ ทั้งนี้สุดแต่พระเมตตาพระกรุณาธิคุณอันเป็นล้นพ้นของพระองค์ แต่ในสังคมไทยปัจจุบัน คำว่า เจ้าชีวิต หมายถึงพระเจ้าแผ่นดินผู้พระราชทานกำเนิดแนวคิดโครงการต่างๆแก่ประชาชน โดยมิได้ทรงใช้พระราชอำนาจล่วงไปเกินขอบเขตแห่งราชนีติธรรม แต่ทรงทรงดำรงธรรมะเป็นองค์ประกอบในการตัดสินวินิจฉัยเรื่องทั้งหลายทั้งปวงด้วย”

[หนังสือ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย จัดทำโดย มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา (ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี) เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554]

-ภาพประกอบจากจดหมายเหตุบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พุทธศักราช 2468