รัชกาลที่ 5 ทรงเล่าตำนานเชิญน้ำศักดิ์สิทธิ์จากสระทั้งสี่ เมืองสุพรรณ

เผยแพร่	วันจันทร์ที่ 12 ตุลาคม พ.ศ.2563

ความสำคัญของสระน้ำศักดิ์สิทธิ์ทั้ง 4 แห่ง เมืองสุพรรณ คือ สระเกษ สระแก้ว สระคา สระยมนา ที่มีต่อการทำพระราชพิธีบรมราชาภิเษกทำให้มีเรื่องเล่าในลักษณะตำนานถึงกษัตริย์จากแว่นแคว้นต่างๆ ทั้ง กรุงกัมพูชา กรุงละโว้ และกรุงสุโขทัย ต่างก็ตักน้ำจากสระน้ำเหล่านี้ใช้ในพระราชพิธี จนถึงกับยกทัพมาทำสงครามเพื่อให้ได้ครอบครองสระดังกล่าว หรือแม้แต่ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีกษัตริย์บางแว่นแคว้นมาลักตักน้ำเพื่อใช้เป็นน้ำอภิเษกในการขึ้นครองราชสมบัติซึ่งมีความผิดฐานเป็นกบฏ

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงบันทึกในพระราชหัตถเลขาเมื่อครั้งเสด็จประพาสเมืองสุพรรณบุรี ลงวันที่ 21 ตุลาคม ร.ศ. 127 (พ.ศ. 2451) ว่ามีกษัตริย์หลายองค์ในตำนาน เชิญน้ำศักดิ์สิทธิ์จากสี่สระของเมืองสุพรรณไปทำพิธีราชาภิเษก ได้แก่

พระเจ้าปทุมสุริยวงศ์ กรุงกัมพูชา บางตำนานเรียก ท้าวพันชุม ตรงกับ ชัยวรมัน 7
พระเจ้าสินธพอำมรินทร์ กรุงละโว้-อโยธยา เดิมชื่อ แกรก หรือ พญาแกรก
พระร่วง กรุงสุโขทัย
พระเจ้ากาวิโลรส เมืองเชียงใหม่ ให้คนมาลักลอบตักน้ำไปทำพิธีกรรม

สระแก้ว สระคา สระยมนา และสระเกษ สระน้ำศักดิ์สิทธิ์ทั้งสี่ เมืองสุพรรณบุรี

ปรากฏข้อความจดหมายคราวเสด็จประพาสต้นเมืองสุพรรณบุรีของรัชกาลที่ 5 เมื่อ พ.ศ. 2451 ความว่า

“ในการพระราชพิธีอภิเษกต่างๆ ต้องใช้น้ำสี่สระนี้ พระเจ้าสินธพอมรินทร พระยาแกรก ราชาภิเษกกรุงละโว้ ประมาณ ๑๔๐๐ ปี ก็ว่าใช้น้ำสี่สระนี้ราชาภิเษก พระเจ้าอรุณมหาราชกรุงสุโขทัย จะทำการราชาภิเษกก็ต้องลงมาตีเมืองเหล่านี้ให้อยู่ในอำนาจแล้วจึงตักน้ำไปราชาภิเษก จึงเป็นธรรมเนียมเจ้าแผ่นดินสยามทุกพระองค์สรงมุรธาภิเษกแรกเสวยราชย์ และตลอดมาด้วยน้ำสี่สระนี้ มีเลขประจำเฝ้าสระอย่างกวดขันเพราะเหตุที่มีพระเจ้าแผ่นดินเมืองใกล้เคียงมาลักตักน้ำไปกระทำอภิเษก จนกระทั่งเมื่อเร็วๆ นี้ พระเจ้ากาวิโลรสเป็นพระเจ้าขึ้นใหม่ๆ ได้ให้มาลักน้ำสี่สระนี้ขึ้นไปกระทำอภิเษกเป็นข้อหนึ่งในคำที่ต้องหาว่าเป็นกบฏ”