คู่มือเข้าชม พิพิธภัณฑ์ไคโร ฉบับ นักท่องเที่ยวสะพายเป้

พิพิธภัณฑ์อียิปต์ หรือพิพิธภัณฑ์ไคโร เมื่อวันที่ 21 มกราคา 2016 ในภาพมีธงชาติจีนประดับอยู่ด้านหน้า ด้วย สี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีน เดินทางเยือนอียิปต์ในขณะนั้น AFP PHOTO / KHALED DESOUKI

คนในปัจจุบันล้วนชื่นชมในศิลปะและโบราณวัตถุอียิปต์โบราณ ทุกครั้งที่มีโอกาสได้เห็น พิพิธภัณฑ์ชั้นนำทั่วโลก ภูมิใจเหลือเกิน ที่มีโอกาสได้นำศิลปะเหล่านี้ไปจัดแสดง แต่ไม่มีพิพิธภัณฑ์ไหนในโลก จะมาเทียบเคียงได้เลยกับพิพิธภัณฑ์ไคโร ที่จัดแสดงผลงานศิลปะอียิปต์โบราณจำนวนถึง 140,000 ชิ้น และที่ยังไม่ได้นำออกมาแสดงอีกกว่า 3 หมื่นชิ้น พื้นที่ทุกตารางเมตรอัดแน่นไปด้วยการแสดงผลงานชิ้นเอกด้านศิลปกรรม

ในครึ่งแรกของศตวรรษที่ 19 การปล้นสุสานหรือค้นหาโบราณวัตถุ ไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมาย หากได้รับอนุญาตจากผู้ปกครองอียิปต์ในยุคนั้น เพราะเหตุนี้ โบราณวัตถุที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ ล้วนถูกขนออกไปจากอียิปต์  Brian Fagan นักโบราณคดีชื่อดังเขียนเรื่องราวในช่วงนี้ออกมาเป็นหนังสือขายดีชื่อ The Rape of the Nile ที่บรรยายการปล้นโบราณวัตถุของอียิปต์ในศตวรรษที่ 19 จากบรรดาพวกที่แผงตัวมาในรูปนักสำรวจ นักโบราณคดี รวมทั้งพวกนักท่องเที่ยว

พิพิธภัณฑ์ไคโรเปิดตัวครั้งแรกในปี ค.. 1902 ก่อนหน้านี้ การตื่นตัวด้านโบราณศึกษา ที่ต่อมาเรียกว่า อียิปต์วิทยา และการรณรงค์ของ Auguste Mariette คนที่บุกเบิกก่อตั้งหน่วยงานศิลปกรของอียิปต์ขึ้นมา ทำให้อียิปต์เห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องมีสถานที่เก็บรวบรวมพวกโบราณวัตถุต่างๆ จึงเป็นที่มาของจัดตั้งพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ อียิปต์ หรือที่คนทั่วไปรู้จักในชื่อว่าพิพิธภัณฑ์ไคโร

แต่ละวันมีคนเข้าไปชมพิพิธภัณฑ์จำนวนมาก ตัวเลขทางการบอกว่าวันละ 4-5 หมื่นคน ส่วนใหญ่เข้าไปชม เพราะเป็นรายการหนึ่งของกรุ๊ปทัวร์ มีไกด์เป็นคนบรรยายศิลปะชิ้นต่างๆ แล้วก็ผ่านไปจุดอื่นๆอย่างรวดเร็ว ดูๆไปแล้ว ก็คล้ายๆกับการนั่งรถบัส 2 ชั้น ตระเวนชมจุดต่างๆของลอนดอน ภายในพิพิธภัณฑ์จึงเต็มไปด้วยเสียงอึกทึก จึงเป็นไปไม่ได้เลย ที่จะมีบรรยากาศเงียบสงบ ที่นักท่องเที่ยวสะพายเป้ เตรียมตัวมาอย่างดี จะสามารถชื่นชมผลงานศิลปะชิ้นใดชิ้นหนึ่งอย่างพินิจพิเคราะห์ นอกจากนี้ ภายในพิพิธภัณฑ์ ศิลปะต่างๆถูกจัดแสดงแบบอัดแน่นทุกตารางเมตร คนเข้าชมจะรู้สึกเหมือนกับว่า ตัวเองกำลังเข้าไปยังโกดัง ที่เรียงรายด้วยโบราณวัตถุ ช่วงที่พิพิธภัณฑ์กำลังก่อสร้างกันอยู่

พิพิธภัณฑ์ไคโรเป็นอาคาร 2 ชั้น ชั้นล่างจัดแสดงศิลปะเรียงตามยุคสมัยของอียิปต์โบราณ คือ ราชอาณาจักรเก่า ราชอาณาจักรกลาง และราชอาณาจักรใหม่ ส่วนชั้น 2 จัดแสดงสมบัติจากสุสานต่างๆ ที่สำคัญคือสมบัติของตุตันคามุน ที่ทำเป็นห้องจัดแสดงเฉพาะขึ้นมา ห้องสำคัญอีกห้องในชั้นที่ 2 คือห้องเก็บมัมมี่ของฟาโรห์ที่มีชื่อเสียง เช่น รามเสสที่ 2 แต่คนที่จะเข้าชมห้องมัมมี่ ต้องเสียค่าผ่านประตูต่างหาก

รูปสลักหินฟาโรห์คาเฟร์ (Jon Bodsworth [Copyrighted free use], via Wikimedia Commons)
รูปสลักหินฟาโรห์คาเฟร์ (Jon Bodsworth [Copyrighted free use], via Wikimedia Commons)

เมื่อเดินเข้าพิพิธภัณฑ์แล้วเลี้ยวซ้าย ศิลปะยุคราชอาณาจักรเก่าเริ่มต้นจากห้อง 31-47 ห้อง 42 คือห้องที่พลาดไม่ได้เลย เพราะเป็นห้องตั้งแสดงรูปสลักทำจากหินดิออไลท์ของฟาโรห์ คาเฟร์ ที่ถือกันว่าเป็นหนึ่งในปติมากรรมชิ้นเอกของโลก ส่วนดิออไลท์คือหินสีดำที่มีเนื้อแข็งที่สุด เชื่อกันว่าใบหน้าของตัวมหาสฟิงค์คือ คาเฟร์ อีกห้องที่ไม่ควรพลาดคือห้อง 32 ที่จัดแสดงภาพวาดที่มีชื่อเสียงมากเรียกว่า ฝูงห่านไมดุม เพราะแม้เวลาจะล่วงเลยมาแล้วกว่า 4 พันปี แต่สีสันของภาพวาดยังสดใส

ศิลปะในยุคราชอาณาจักรใหม่เริ่มจากห้อง 11-15 ห้องที่ต้องเข้าไปดูคือห้อง 11 ที่ตั้งแสดงรูปสลักใบหน้าของฟาโรห์สตรีนามว่า ฮัตเชปซุต ที่นักอียิปต์วิทยาบางคนบอกว่าเป็นสตรีที่ยิ่งใหญ่คนแรกในประวัติศาสตร์ ห้องนี้ยังมีรูปสลักในท่ายืนของ ธุตโมสที่ 3 ฟาโรห์ที่ได้ชื่อว่าเป็นนโปเลียนของอียิปต์โบราณ อีกห้องที่ต้องเข้าชมคือห้องที่ 3 ที่เก็บผลงานศิลปะทั้งหมดและดีที่สุดในโลก ในยุสมัยของฟาโรห์ชื่อ อเคนาเตน ศิลปะในยุคนี้ได้ชื่อว่ามีลักษณะปัจเจกบุคคลครั้งแรกของประวัติศาสตร์

หน้ากากทองคำของฟาโรห์ตุตันคามุนถูกจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์อียิปต์ในกรุงไคโร AFP  PHOTO / MOHAMED EL-SHAHED
หน้ากากทองคำของฟาโรห์ตุตันคามุนถูกจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์อียิปต์ในกรุงไคโร AFP PHOTO / MOHAMED EL-SHAHED

ส่วนชั้นที่ 2 โปรแกรมทัวร์ภาคบังคับคือ ต้องไปดูห้องเก็บสมบัติจากสุสานตุตันคามุน ที่จัดแสดงหน้ากากทองคำ สถูป 4 ชั้นเคลือบด้วยทองที่มีโลงศพบรรจุอยู่ภายใน เหมือนตุ๊กตารัสเซีย  โฮเวิร์ด คาร์เตอร์ ที่ค้นพบสุสานในปี ค.. 1922 ใช้เวลาถึง 8 เดือนในการรื้อสถูปนี้ สมบัติสำคัญอีกชิ้นที่จัดแสดงคือ บัลลังก์ทองที่มีชื่อเสียงของตุตันคามุน  พนักพิงบัลลังก์เป็นภาพสลัก ที่มเหสี อเคเซนามุน เจิมน้ำหอมให้ตุตันคามุน

การเข้าชมพิพิธภัณฑ์ไคโรของแต่ละคน ขึ้นกับว่ามีเวลามากน้อยเพียงใด นักท่องเที่ยวจำนวนมาก มีเวลาเพียงแค่ไปดูห้องแสดงสมบัติของตุตันคามุน  สำหรับคนที่มีเวลาจำกัด หรือคิดว่าในชีวิตนี้ คงมีโอกาสเพียงครั้งเดียวที่จะได้มาชมพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ ให้เน้นหนักไปดูศิลปะในยุคราชอาณาจักรเก่า ห้องแสดงศิลปะสมัยฟาโรห์อเคนาเตน และห้องแสดงสมบัติตุตันคามุน สำหรับคนที่ไปเที่ยวอียิปต์ในปี 2016-17 ยังมีโอกาสได้เข้าไปชมพิพิธภัณฑ์ไคโร แต่ในกลางปี 2018 ทางการอียิปต์จะเริ่มเปิดพิพิธภัณฑ์แห่งใหม่ ที่อยู่ใกล้กับมหาพีระมิดแห่งกิซ่า ชื่อ มหาพิพิธภัณฑ์อียิปต์ (Grand Egyptian Museum)