ว่ากันว่าแม้หลวงยกกระบัตร (รัชกาลที่ 1) จะมีวาสนาบารมีสูงส่งเพิ่มพูนขึ้นเพียงไรก็ตาม แต่ก็ยังยึดมั่นในผัวเดียวเมียเดียว หลักฐานที่แสดงคือพระราชโอรสธิดาทั้ง 10 พระองค์ที่ประสูตินอกเศวตฉัตรนั้น ล้วนประสูติแต่สมเด็จพระอมรินทราฯ หรืออาจเป็นเพราะอุปนิสัยสำคัญของท่านผู้หญิงนาค (สมเด็จพระอมรินทราฯ) ซึ่งเป็นที่ร่ำลือกันว่าขี้หึงเป็นที่สุด จนมีคำเปรียบเทียบติดปากว่า “มเหสีขี้หึงเหมือนหนึ่งเสือ”

ความขี้หึงของสมเด็จพระอมรินทราฯ เท่าที่ปรากฏเป็นเรื่องราว ก็คือครั้งที่ท่านหึงคุณนวลน้องสาวของท่านซึ่งกำลังเป็นสาวเกรงว่าจะเป็นที่ต้องตาของท่านเจ้าคุณสามี จึงทรงหาโอกาสสนับสนุนให้คุณนวลสมรสกับ นายบุนนาค ต้นสกุล บุนนาค ซึ่งกำลังเป็นพ่อหม้ายทนายหน้าหอของเจ้าคุณสามี ซึ่งมีผลให้สกุลบุนนาคเกี่ยวพันกับราชวงศ์จักรีสืบมา

แต่อย่างไรก็ตาม สมเด็จพระอมรินทราฯ ไม่อาจที่จะทรงยึดอดีตให้คงอยู่เป็นปัจจุบันได้ เพราะเมื่อตอนที่ รัชกาลที่ 1 ยังเป็นสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก ได้นำพาสาวชาวเวียงจันทน์ ชื่อ คุณแว่น กลับมาด้วย เล่ากันว่า ท่านผู้หญิงนาค ทำใจไม่ได้จนถึงลุแก่โทสะถึงขั้นใช้ดุ้นแสมฟาดหัวสตรีที่เป็นส่วนเกิน เหตุการณ์ครั้งนั้นร้ายแรงขนาดที่ทำให้ความสัมพันธ์ของทั้งสองท่านขาดสะบั้นลง เพราะนับแต่นั้นมาทั้งสองพระองค์ก็ได้แยกกันอยู่ และมิได้กลับมาคืนดีกันอีกเลย

แม้เมื่อสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกจะได้ปราบดาภิเษกเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติเป็นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และโปรดพระราชทานเกียรติยศสูงสุดด้วยการสถาปนาเป็น สมเด็จพระบรมราชินีอัครมเหสี ส่วนองค์พระมหากษัตริย์ก็ทรงปฏิบัติพระองค์ตามพระราชประเพณีดั้งเดิม คือการมีพระสนมนางในเป็นจำนวนมาก

สมเด็จพระอมรินทราฯ คงต้องทรงยินยอมรับความเป็นจริง ซึ่งเต็มไปด้วยความขมขื่นและเจ็บปวด พระองค์ทรงใช้วิธีหลีกเลี่ยงภาพบาดพระเนตรบาดพระทัยในการที่พระบรมราชสวามีทรงแวดล้อมด้วยเหล่าดรุณีทั้งหลาย ด้วยการประทับอยู่ ณ พระราชวังเดิม จะเสด็จเข้าไปในพระบรมมหาราชวังเป็นครั้งคราวเพื่อทรงเยี่ยมเยือนพระราชโอรสธิดาและเสด็จกลับก่อนประตูวังปิดตอนค่ำ

การที่ประทับอยู่ตามลำพังในพระราชวังเดิมนั้น นอกจากจะทรงหลีกหนีภาพบาดพระเนตรบาดพระทัยแล้ว อาจเป็นเพื่อรำลึกและเป็นสุขอยู่กับอดีตที่ผ่านมาก็เป็นได้ หลักฐานที่ทำให้คาดเดาไปเช่นนั้น เกิดจากพระจริยวัตรที่ทรงปฏิบัติตลอดเวลาที่ทรงดำรงตำแหน่งพระบรมราชินี พระองค์มิทรงเคยใช้คำราชาศัพท์กับพระบรมราชสวามีหรือกับพระราชโอรสธิดาเลย ทรงเรียก รัชกาลที่ 1 ว่า “เจ้าคุณ” เรียกพระราชโอรสธิดาว่า พ่อฉิม พ่อจุ้ย แม่แจ่ม แม่เอี้ยง เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม : “เจ้าจอมแว่น” พระสนมที่พระมเหสีร.1 ทรงหึงขั้นดักตีหัว-ผู้ประดิษฐ์ขนมไข่เหี้ยถวาย

---

ข้อมูลจากหนังสือ ลูกแก้วเมียขวัญ “สตรีคู่พรทัย” ในราชสำนักสยาม เขียนโดย ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย จัดพิมพ์โดย สนพ.มติชน