“ยูนิเวอร์ซิตี้” คำติดพระโอษฐ์รัชกาลที่ 7 ถึงเจ้านายสตรี 5 พระองค์ ทำไมเรียกอย่างนี้ ?

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ประกอบเรื่อง ยูนิเวอร์ซิตี้ คำติดพระโอษฐ์รัชกาลที่ 7
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 พระปกเกล้าฯ สนามกอล์ฟสวนจิตรลดา

เป็นที่ทราบกันว่าบ่อยครั้งคนในรั้วในวัง ตลอดจนพระเจ้าแผ่นดิน มักจะมีชื่อเล่นอย่างลำลอง หรือคำเรียกที่ใช้กันอย่างติดปาก หนึ่งในนั้นคือ ยูนิเวอร์ซิตี้ คำติดพระโอษฐ์รัชกาลที่ 7 ที่ทรงใช้เรียกเจ้านายสตรี 5 พระองค์

เจ้านายสตรีทั้ง 5 พระองค์คือใคร และทำไมรัชกาลที่ 7 ทรงเรียกด้วยคำนี้ ?

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉายกับสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี

หลักฐานดังกล่าวปรากฏคราวพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) เสด็จประพาสชวา หรืออินโดนีเซีย เมื่อ พ.ศ. 2472 ทรงตั้งพระทัยว่าจะทรงเขียนจดหมายเช่นเดียวกับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) สมเด็จพระบรมชนกนาถของพระองค์ ที่ทรงเคยทำไว้เมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรป ดังพระราชหัตถเลขาที่ทรงมีถึงพระธิดาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต ว่า

“ไปเที่ยวชวาคราวนี้ อยากจะเขียนหนังสือเป็นรายวัน เหมือนกับไกลบ้านของทูลหม่อม (รัชกาลที่ 5) ทรงเขียนถึงสมเด็จหญิงน้อย แต่ฉัน (รัชกาลที่ 7) ก็ไม่มีลูก คนที่ใกล้ชิดจริง ๆ ก็ไปด้วยแล้ว (หมายถึงสมเด็จพระบรมราชินี กับพระองค์เจ้าจิรศักดิ์สุประภาต พระราชโอรสบุญธรรม) ฉันจะเขียนถึงยูนิเวอร์ซิตี้

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาถึง ยูนิเวอร์ซิตี้ เมื่อคราวเสด็จประพาสเกาะชวาหลายฉบับ ทรงเล่าเรื่องราวต่าง ๆ ที่ทรงประสบพบเห็น เช่นเดียวกับพระราชนิพนธ์ “ไกลบ้าน” ซึ่งสมเด็จพระบรมชนกนาถทรงพระราชนิพนธ์ไว้ ดังตัวอย่างพระราชหัตถเลขารัชกาลที่ 7 ฉบับลงวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2472 ว่า

“ถึง ยูนิเวอร์ซิตี้

วันนี้เราควรจะไปอยู่ที่โซโลแล้ว แต่ฉันเกิดจับไข้ไปวันหนึ่ง เข้าใจว่าเป็นมาลาเรียอย่างเตี้ย ๆ รุ่งขึ้นก็หาย แต่ตกลงกันว่าพักเสียดีกว่า เพราะถ้าเหนื่อยอาจยุ่งอีกก็ได้และที่นี่เงียบดีเหมาะสำหรับพัก ฉันว่าฉันออกจะเลือกที่สำหรับเจ็บเหมาะดีมาก จะเล่าเรื่องที่การุตต่อไป…

คิดถึง

ประชาธิปก”

คำเรียกนี้ พระธิดาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์ฯ (ไม่ได้ระบุว่าพระองค์ใด) ทรงเล่าว่า เป็นคำที่รัชกาลที่ 7 ทรงเรียกพระธิดาเสด็จในกรมทั้ง 5 พระองค์จนติดพระโอษฐ์ ได้แก่ 

1) พระองค์เจ้าหญิงศิริรัตนบุษบง 

2) พระองค์เจ้าหญิงสุทธวงศ์วิจิตร 

3) พระองค์เจ้าหญิงพิสิษฐ์สบสมัย 

4) พระองค์เจ้าหญิงจุไรรัตน์สิริมาน 

5) พระองค์เจ้าหญิงจันทรกานต์มณี

กรมพระนครสวรรค์ฯ ฉายพร้อมพระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง และพระองค์เจ้าสุทธวงษวิจิตร เมื่อ 2481
กรมพระนครสวรรค์ฯ ฉายพร้อมพระองค์เจ้าศิริรัตนบุษบง และพระองค์เจ้าสุทธวงษวิจิตร เมื่อ 2481

ทั้ง 5 พระองค์ ประสูติแต่สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร กล่าวคือ เป็นพระธิดา “พี่ชายต่างมารดา” ของรัชกาลที่ 7 ทั้งหมดจึงเป็น “หลานหญิง” ที่ทรงมีความสนิทชิดเชื้อ

ทั้งนี้ เพราะทั้ง 5 พระองค์ทรงศึกษากับครูฝรั่งที่วังบางขุนพรหม โดยไม่ต้องออกไปเรียนตามโรงเรียนเหมือนเจ้านายอื่น ๆ จึงถูกรัชกาลที่ 7 เรียกว่า “ยูนิเวอร์ซิตี้” นั่นเอง

อ่านเพิ่มเติม : 

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง : 

ว.ช, ประสังสิต (เรียบเรียง). (2505). แผ่นดินสมเด็จพระปกเกล้า. กรุงเทพฯ : ผดุงชาติ.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 พฤษภาคม 2568