| ผู้เขียน | กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม |
|---|---|
| เผยแพร่ |
วัตรปฏิบัติและบทบาทของพระสงฆ์ถูกกำกับด้วย “พระวินัย” หรือศีล แต่ดูเหมือนความหย่อนยานในพระวินัยของพระสงฆ์ไทย (บางส่วน) จะเป็นประเด็นร้อนให้สังคมหยิบยกมาพูดคุยกันอยู่เรื่อย ๆ “เพราะอะไร?”
ตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน “พระสงฆ์” คือผู้เชื่อมโยงกลุ่มคนต่าง ๆ ในสังคมไทย เพราะเป็นที่ยอมรับและเคารพนับถือจากคนทุกกลุ่ม จากวัตรปฏิบัติอันน่าเลื่อมใส ดำรงสมณเพศด้วยการปฏิบัติตามพระธรรมวินัยอย่างเคร่งครัด รวมไปถึงการดำรงชีวิตอย่างเรียบง่าย แต่อนุเคราะห์สังคมได้อย่างกว้างขวาง
การทำผิดวินัยสงฆ์หรือหย่อนยานในพระวินัยของพระสงฆ์ จึงส่งผลต่อสังคมไม่น้อย เพราะเท่ากับสะท้อนภาพความเสื่อมทรามทางจริยธรรมในสังคมไปด้วย จึงไม่แปลกที่เมื่อเกิดกรณีพระภิกษุประพฤติผิดแผกไปจากพระวินัย สังคมไทยก็พร้อมจะตั้งคำถามทันที
การถกเถียงเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่หรือเพิ่งเกิดขึ้นในยุคหลัง ๆ แต่มีมาเนิ่นนานมากแล้ว ดังจะเห็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ก็ทรงมีพระนิพนธ์ไว้ โดยยกตำนานการเผยแผ่พระพุทธศาสนาจากเกาะลังกา (ศรีลังกา) สู่ดินแดนสุวรรณภูมิมาอธิบาย ความว่า
“มีตำนานเล่ากันมาแต่โบราณ (จะเป็นตำนานเกิดขึ้นในเมืองมอญ หรือในเมืองไทยหาทราบไม่) ว่าเมื่อพระสงฆ์ลังกาวงศ์เชิญพระไตรปิฎกมาจากลังกาทวีปนั้น เรือมาถูกพายุพลัดกันไป เรือลำที่ทรงพระวินัยปิฎกพลัดไปเมืองมอญ และเรือที่ทรงพระสุตตันตปิฎกพลัดมาเมืองไทย
ตำนานนี้อาจจะเป็นอุปมาไม่มีมูลทางพงศาวดาร แต่มีความจริงประหลาดอยู่ ที่พระสงฆ์ในเมืองมอญถือพระวินัยปิฎกเป็นสำคัญ ฝ่ายพระสงฆ์ทางเมืองไทย ถือพระสุตตันตปิฎกเป็นสำคัญ
เพราะฉะนั้น พระสงฆ์ไทยชำนาญการแสดงธรรม แต่มิใคร่เอาใจใส่ในการปฏิบัติพระวินัยเคร่งครัดมากนัก เป็นเช่นนั้นมาแต่โบราณ”
ความหย่อนยานในพระวินัยของพระไทยในอดีต ยังเป็นเหตุผลประการหนึ่งที่ทำให้ “ภิกษุเจ้าฟ้ามงกุฎ” หรือภายหลังคือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 วิตกในพระหฤทัยว่า สมณวงศ์ที่สืบจากพระอริยสาวกของพระพุทธเจ้าเสื่อมสูญเสียแล้ว กระทั่งพระองค์ทรงทราบถึงกิตติศัพท์ความชำนาญในพระวินัยปิฎกของพระเถระมอญ จึงทรงยินดีและเลื่อมใสใคร่ประพฤติวัตรปฏิบัติตามแบบพระมอญ จนพัฒนาไปสู่ “ธรรมยุติกนิกาย” ในเวลาต่อมา
ทั้งนี้ แน่นอนว่าตำนานที่กรมพระยาดำรงฯ กล่าวไว้ย่อมไม่ใช่คำอธิบายสถานการณ์ของวงการสงฆ์ในสมัยปัจจุบัน เพียงนำมาเสนอไว้เป็นอีกหนึ่งมุขปาฐะที่คนโบราณเล่าสืบต่อกันมาเท่านั้น
อ่านเพิ่มเติม :
- วาทกรรมอำนาจ “พระสงฆ์ไทย” ว่าด้วย “สังฆราช”
- กำเนิด ธรรมยุติกนิกาย พุทธศาสนาแนวสัจนิยม สมัยร.4 นำมาสู่อะไรบ้าง
- “พระสงฆ์” ไทย กับคิ้วที่หายไป พระสงฆ์ (ไทย) เริ่มโกนคิ้วตั้งแต่เมื่อไหร่?
อ้างอิง :
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ. (2505). ความทรงจำ. กรุงเทพฯ : สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 13 พฤศจิกายน 2567
