พระประธานยิ้มรับฟ้า วัดระฆัง ทำไมใช้ชื่อแปลกจากพระพุทธรูปทั่วไป

“พระประธานยิ้มรับฟ้า” เป็นพระประธานประจำพระอุโบสถ “วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร” เป็นพระพุทธรูปเนื้อทองสำริด ปางสมาธิ หน้าตักกว้างประมาณ 4 ศอกเศษ เบื้องพระพักตร์มีรูปพระสาวก 3 องค์ คือ พระสารีบุตร, พระอานนท์ และพระโมคคัลลานะ นั่งประนมมือดุจรับพระพุทธโอวาท

พระประธานยิ้มรับฟ้า เป็นพระประธานที่สร้างขึ้นเพื่อแทนพระประธานองค์เก่าที่ปั้นด้วยปูนซึ่งทรุดโทรมและมีขนาดเล็ก สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ( ม.ร.ว. เจริญ อิศรางกูร) ครั้งดำรงสมณศักดิ์เป็นพระธรรมไตรโลกาจารย์ เจ้าอาวาสวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร ให้ช่างปั้นและช่างหล่อหลายคน (สืบได้ 1 คน คือ นายจำรูญ พัฒนางกูร) ร่วมกันปั้นรูปพระประธานใหม่ขึ้น โดยสร้างทับองค์เดิม แต่ให้มีขนาดใหญ่กว่าเดิม

ขนาดที่ใหญ่ขึ้นอย่างมากของพระประธานองค์ใหม่นี้ ทำให้เกิดความกังวลว่า เศวตฉัตร 9 ชั้น (เดิมเป็นฉัตรกั้นพระเมรุของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อครั้งประชวรใกล้สวรรคต มีพระราชดำรัสสั่งว่า เมื่อเสร็จการพระเมรุแล้ว ขอให้นำไปถวายพระประธานวัดระฆังฯ) จะกั้นถวายได้หรือไม่

นอกจากขนาดที่ใหญ่แล้ว พระประธานองค์ใหม่ของวัดระฆังฯ ยังได้รับการยกย่องว่ามีพุทธลักษณะงดงามมาก ด้วยพระพักตร์ที่แย้มพระสรวล ดูอบอุ่นทรงพระเมตตา

เรื่องเล่าของ “พระประธานยิ้มรับฟ้า”

มีเรื่องเล่าว่า ครั้งหนึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินบำเพ็ญพระราชทานกุศลถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งว่า “ไปวัดไหนก็เหมือนมาวัดระฆังฯ พอเข้าประตูโบสถ์ พระประธานยิ้มรับฟ้าทุกที”

ด้วยเหตุนี้จึงทรงถวายเครื่องราชอิสริยาภรณ์นพรัตนราชวราภรณ์ และมหาปรมาภรณ์ช้างเผือกแด่พระประธานองค์นี้เป็นพิเศษ พระราชดำรัสดังกล่าวเป็นที่เล่าขานสืบมาจนทุกวันนี้

ขณะนั้นพระประธานที่สร้างขึ้นใหม่ยังไม่มีนาม เมื่อมีพระราชกระแสรับสั่งข้างต้น จึงเรียกขานพระพุทธรูปองค์นี้ว่า “พระประธานยิ้มรับฟ้า” ตั้งแต่นั้นมา

อ่านเพิ่มเติม :

“พระพุทธรูปทองคำ” ในเมืองไทย ไม่ได้มีแค่ที่ “วัดไตรมิตรฯ” แล้วมีที่ไหนอีกบ้าง?

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่

อ้างอิง :

วัดระฆังโฆสิตาราม วรมหาวิหาร ที่รฤกงานพระราชทานเพลิงสรีรสังขาร พระธรรมธีรราชมหามุนี (เที่ยง อคฺคธมฺมมหาเถร) อดีตที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 11 และเจ้าอาวาสวัดระฆังโฆสิตาราม วรมหาวิหาร ณ เมรุบุษบกพิเศษ วัดระฆังโฆสิตาราม วรมหาวิหาร วันอาทิตย์ที่ 13 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2565.

กองบรรณาธิการข่าวสด. เดินสายไหว้พระพุทธทั่วไทย. สำนักพิมพ์มติชน, 2552.

เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 16 กรกฎาคาม 2567