ย้อนดูที่มาชื่อ “เจิม” ของเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต)

ทหาร ผู้ชายแก่
เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) ภาพจากหนังสือ ประวัติการของจอมพล และมหาอำมาตย์เอก เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต)

เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เป็นบุตรคนที่ 4 (บุตรชายคนที่ 3) จากบุตรทั้งหมด 11 คน (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก 7 คน) ของพระยาสุรศักดิ์มนตรี (แสง แสง-ชูโต) กับคุณหญิงเดิม บุนนาค เกิดเมื่อวันอาทิตย์ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 5 ปีชวด จัตวาศก จุลศักราช 1214 ตรงกับวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2394 ในสมัยรัชกาลที่ 4

เมื่อพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เกิดนั้น มีตำหนิเป็นปานดำที่หน้าอก เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีเป็นผู้บันทึกลักษณะของปานดังกล่าวไว้ว่า “เป็นปานดำดุจรอยเจิมด้วยเขม่าไฟ” บิดามารดาและญาติๆ เห็นดังนั้นต่างก็ยินดี สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัด บุนนาค) ผู้เป็นตาทวดของท่าน จึงตั้งชื่อให้ว่า “เจิม”

เนื่องจาก พระยาสุรศักดิ์มนตรี (แสง แสง-ชูโต) กับภรรยา เคยมีบุตรคนแรกเป็นชาย สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัด บุนนาค) ตั้งชื่อให้ว่า “เหลน” ด้วยเป็นเหลนคนแรกของท่าน หากเหลนผู้นี้ก็เจ็บป่วยและถึงแก่กรรมตั้งแต่เยาว์วัย

ท่านเอี่ยมผู้เป็นยายซึ่งเลี้ยงดูมาแต่แรกเกิด มีความผูกพันหลานชายคนนี้เป็นอย่างมาก เมื่อจะยกศพบรรจุหีบ จึงเอาเขม่าควันไฟที่หม้อป้ายไว้ที่หน้าอก ร้องไห้สั่งว่า “หลานจงกลับมาเกิดใหม่อีก อยู่เป็นเพื่อนยายอีกสักชาติเถิด ถ้าหลานจะกลับมาเกิดอีกแล้วให้มีรอยเขม่าหม้อหมายเจิมที่น่าอกมาให้ยายเห็นเป็นสำคัญว่าหลานรักของยายมาเกิดจริง”

ภายหลังเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (แสง แสง-ชูโต) และภรรยา มีบุตรสาว ก่อนจะมีบุตรชายอีกคน คือ พระยาสุนทรสงคราม (จัน แสง-ชูโต) แต่ก็ไม่ได้มีปานสีดำที่หน้าอก แต่คราวเมื่อเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เกิด ปรากฏว่ามีตำหนิเป็นปานดำที่หน้าอก คล้ายกับรอยเขม่าไฟที่ท่านเอี่ยมผู้เป็นยายเจิมไว้ เช่นนี้จึงได้ชื่อว่า “เจิม” ตามเหตุนิรมิต

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


ข้อมูลจาก :

ประวัติการของจอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี ภาค 1, คุณหญิงสงวน สุรศักดิ์มนตรี พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีฯ ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส วันเสาร์ 8 เมษายน พุทธศักราช 2476


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 7 มกราคม 2565