Tsakonika ภาษาโบราณแห่งสปาร์ตา เสี่ยงสาบสูญ ทายาทกลุ่มสุดท้ายที่เข้าใจเหลือหลักพัน

ผู้อยู่อาศัยในสปาร์ตา ทางตอนใต้ของกรีซ ชี้ภาพนักรบโบราณอ้างอิงจากภาพยนตร์ 300 เกี่ยวกับศึก Thermopylae ถ่ายเมื่อ 2007 ภาพจาก ARIS MESSINIS / AFP

นครรัฐสปาร์ตา แห่งอารยธรรมกรีก เลื่องลือไปทั่วโลกจากวีรกรรมนักรบของพวกเขา ไม่เพียงแค่เรื่องราวความเป็นนักรบที่ยังหลงเหลือมาจนถึงปัจจุบัน หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าสิ่งที่สืบทอดกันต่อมายังมีภาษาท้องถิ่นโบราณที่เรียกว่า Tsakonika ซึ่งมีรายงานข่าวว่า ผู้เข้าใจภาษาโบราณในปัจจุบันหลงเหลือกลุ่มเล็กๆ เพียง 2,000 คนเท่านั้น

Angela Dansby ผู้เขียนบทความ “The Last Speakers of the ancient Sparta” ในเว็บไซต์ BBC อธิบายว่า Tsakonika เป็นภาษาที่มีรากมาจากภาษาดอริกที่ใช้โดยกลุ่มชาวสปาร์ตันโบราณ ซึ่งถือเป็นภาษาท้องถิ่นชนิดเดียวที่เหลืออยู่จากภาษากรีกโบราณแขนงดอริกตะวันตก

ขณะที่ภาษากรีกสืบสายมาจากภาษาท้องถิ่นใน Ionic และ Attic ซึ่งเป็นสาขาฝั่งตะวันออก

บทความนี้ยกเรื่องเล่าที่บอกต่อกันมาว่า วลีในรูปภาษา Tsakonika ที่โด่งดังในประวัติศาสตร์ ว่ากันว่า เป็นวาทะของลีโอไนดัส ที่ 1 กษัตริย์แห่งสปาร์ตา จากศึก Thermoplae ซึ่งกษัตริย์ลีโอไนดัส นำทหาร 300 (และทหารกรีกอีกราว 1,000 นาย) เข้าปะทะกับทหารเปอร์เซียเรือนแสนนาย

เมื่อผู้นำทัพเปอร์เซียยื่นข้อเสนอให้กษัตริย์ลีโอไนดัส วางอาวุธ มิเช่นนั้นจะต้องจบชีวิตลง ลีโอไนดัส ตอบในภาษาของชาว Laconian ว่า “Come and get them!” (เข้ามาหยิบฉวยเองสิ!)

Laconian เคยเป็นภาษาถิ่นที่พูดใน Laconia เขตการปกครองหนึ่งในกรีกซึ่งมีนครรัฐสปาร์ตันรวมอยู่ด้วย กระทั่งเวลาล่วงเลยมาถึงยุคกลาง ภาษานี้เป็นที่รู้จักในนาม Tsakonian หรือ Tsakonika

รายงานข่าวเผยว่า ในปัจจุบันมีผู้เข้าใจภาษา Tsakonika ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุราว 2,000 ราย จากชาว Tsakonian ทั้งหมดนับหมื่นราย ภาษานี้ใช้กันแพร่หลายในพื้นที่เพียง 13 ชุมชนรอบๆ เขต Pera Melana ในแถบคาบสมุทรเพเลพอนนีส (Peloponnese) ภาษานี้ไม่เพียงเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชนท้องถิ่นเท่านั้น แต่ยังถือว่าเป็นมรดกตกทอดอย่างหนึ่งของชาวสปาร์ตัน และเชื่อกันว่า เป็นภาษาเก่าแก่ที่สุดในกรีก และเป็นหนึ่งในภาษาเก่าแก่ที่สุดอันดับต้นๆ ในยุโรป

Thomais Kounia ผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาโบราณชนิดนี้ให้สัมภาษณ์กับผู้เขียนบทความใน BBC ว่า การคงอยู่ของภาษานี้เริ่มเสื่อมลงโดยไม่มีการสอนอย่างจริงจัง

Thomais Kounia เล่าว่า ภาษาโบราณนี้มีผู้รู้จักราว 5,000 ราย ในช่วงปลายยุค 50s แต่เมื่อภาษากรีกยุคใหม่กลายเป็นภาษาประจำชาติในปี 1976 ตัวเลขผู้เข้าใจภาษานี้ก็ลดลงเรื่อยๆ นอกจากนี้ ภาษา Tsakonika ยังเคยถูกมองว่าเป็นภาษาของชาวนา พ่อของเธอจึงไม่สอนภาษานี้ให้เพราะคิดว่าไม่จำเป็นและคิดว่าเป็นเรื่องน่าอาย กระทั่งภาษา Tsakonika ถูก UNESCO จัดให้เป็นภาษาที่เสี่ยงต่อการสาบสูญ

 


อ้างอิง

Dansby, Angela. “The Last Speakers of the ancient Sparta“. BBC. Online. Published 16 DEC 2020. Access 25 DEC 2020. <http://www.bbc.com/travel/story/20201215-the-last-speakers-of-ancient-sparta>


เผยแพร่เนื้อหาในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 25 ธันวาคม 2563