“…อยากเสนอประเด็นการขยายตัวของพวกไท-ไตในอุษาคเนย์ ในแนวที่ผมเข้าใจว่าไม่ถูกพิจารณามาก่อน…

ประเด็น ที่ผมอยากนำเสนอก็มีเพียงว่า คนไท-ไตเข้ามามีบทบาทเด่นในหุบห้วยเหวเขาผืนมหึมาของอุษาคเนย์ (ซึ่งเรียกว่า Zomia ในงาน) ได้อย่างไร และจากบทบาทที่เด่นในเขตหุบห้วยเหวเขานี้ พวกไท-ไตขยายบทบาทตนเองในราชอาณาจักรที่มีศูนย์กลางในลุ่มน้ำขนาดใหญ่ต่อมา ได้อย่างไร ทั้งสองคำตอบที่ให้แก่สองคำถามนี้

ผมพยายามจะเสนอปัจจัยที่ไม่ใช่ตัวบุคคล (impersonal) เช่น ที่ราบหุบเขาไม่ได้ถูกใช้ทรัพยากรในลักษณะที่ไท-ไตใช้มาก่อน จึงเป็นช่องว่างให้พวกไท-ไตเข้ามาใช้จนกลายเป็นฐานอำนาจทางเศรษฐกิจและการ เมืองของพวกตนได้

ส่วนการขยายตัวเข้าสู่เขตลุ่มน้ำขนาดใหญ่ ก็น่าจะมาจากสองปัจจัยหลัก คือการค้าทางไกลเชื่อมโยงกับเมืองท่า ซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้าทางไกลทางทะเลอยู่แล้ว และการขยายตัวของพระพุทธศาสนาลังกาวงศ์…”

(จากคำนำ ในหนังสือ ความไม่ไทยของคนไทย ของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ จัดพิมพ์โดย สนพ.มติชน.2559)