| ผู้เขียน | ปณทัศน์ ชัยมาลิก |
|---|---|
| เผยแพร่ |
อิสลามเป็นศาสนาที่มีผู้สนใจเรื่องหลักการหลายประการ ไม่ว่าจะเป็น เรื่องการไม่บริโภคหมู การแตะต้องหมา และแน่นอนคำถามยอดฮิตทั่วโลก ทำไมถึงมีภรรยาได้ 4 คน
“ดีจัง ผมอยากมีภรรยา 4 คนบ้าง” เป็นคำที่ชายมุสลิมไทยหลายคนมักได้ยิน เมื่อพี่น้องชาวไทยต่างศาสนา เริ่มถามถึงหลักการว่าด้วยการมีภรรยา 4 คน หารู้ไม่ต้องแลกมากับความรับผิดชอบ ความพร้อม และความกดดัน
เป็นที่ทราบกันดีว่าศาสนาอิสลามอนุญาตให้มีภรรยาได้มากสุด 4 คน แต่นั่นคือความจริงส่วนหนึ่งเพียงเท่านั้น การมีภรรยา 4 คน ไม่ใช่เรื่องที่ศาสนาสนับสนุน หากแต่เป็นการอนุมัติ และจำกัดให้ไม่เกินจำนวนดังกล่าว
ทำไมถึงมีภรรยาได้ 4 คน
อิสลามเป็นศาสนาว่าด้วยวิถีชีวิต ครอบคลุมทุกการกระทำ ชี้ให้เห็นว่าสิ่งใดควรหรือไม่ควร ดังนั้นคำสอนของศาสนาย่อมต้องตั้งอยู่บนหลักความเป็นเหตุเป็นผล เพื่อให้มนุษย์สามารถใช้ชีวิตได้อย่างถูกต้อง และมีแบบแผนที่ชัดเจนเรียบร้อย เรื่องการมีภรรยามากกว่าหนึ่งคนก็เช่นกัน
หลักการเรื่องอนุญาตให้มีภรรยามากสุด 4 คน มาจากบทหนึ่งในคัมภีร์อัลกุรอาน ซูเราะฮฺ An-Nisa อายะห์ที่ 3 ความว่า
“และหากพวกเจ้าเกรงว่าจะไม่สามารถให้ความยุติธรรมในบรรดาเด็กกำพร้าได้ ก็จงแต่งงานกับผู้ที่ดีแก่พวกเจ้า ในหมู่สตรี สองคน หรือสามคน หรือสี่คน แต่ถ้าพวกเจ้าเกรงว่าพวกเจ้าจะให้ความยุติธรรมไม่ได้ ก็จงมีแต่หญิงเดียว หรือไม่ก็หญิงที่มือขวาของพวกเจ้าครอบครองอยู่ นั้นเป็นสิ่งที่ใกล้ยิ่งกว่าในการที่พวกเจ้าจะไม่ลำเอียง”
จากบทข้างต้นมีจุดเน้นที่สำคัญคือ การให้ความยุติธรรมแก่เด็กกำพร้า การแต่งงานไม่เกิน 4 คน และการถือคู่ครองคนเดียวตามสมควรและความสามารถของสามี ซึ่งสามารถอธิบายขยายความ เพื่อให้เข้าใจได้กระจ่างขึ้น ดังนี้
ในวัฒนธรรมสมัยก่อน ทั้งในอาหรับ ยุโรป และหลายภูมิภาคในเอเชีย ทั้งก่อนและหลังการเข้ามาของศาสนาอิสลาม การมีคู่สมรสหลายคน โดยเฉพาะสามีที่มีภรรยามากกว่าหนึ่งคน (Polygyny) เป็นที่ยอมรับและพบเห็นได้ทั่วไป จากเหตุผลหลายประการ ตัวอย่างเช่นในสังคมปิตาธิปไตย การมีบุตรชายมากยิ่งสร้างฐานอำนาจให้วงศ์ตระกูล สามีที่มีภรรยาหลายคนก็ยิ่งสร้างโอกาสให้ได้บุตรชาย
นอกจากนี้ การมีภรรยาจำนวนมากในสังคมยุคจารีตยังเปรียบเสมือนเครื่องหมายทางอำนาจ เห็นได้จากผู้มั่งคั่ง ไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์ หรือพ่อค้า ที่มีภรรยาหลายคน และยังมีเหตุผลอื่น ๆ ที่อาจเป็นเหตุผลด้านจริยธรรมในการสนับสนุนให้มีภรรยามากกว่าหนึ่งคน ไม่ว่าจะเพื่อการดูแลผู้หญิงม่ายและเด็กกำพร้า ที่สูญเสียสามีหรือพ่อไป จากทั้งสงคราม โรคภัยไข้เจ็บ รวมถึงผู้หญิงที่สามีทิ้งไปไม่ยอมเลี้ยงดู ทั้งนี้ไม่มีการกำหนดอย่างชัดเจนว่าจำกัดการมีภรรยามากสุดกี่คน
มุสลิมเชื่อว่า ศาสนาอิสลามเล็งเห็นถึงปัญหาทุกอย่าง ไม่ว่าในยุคสมัยไหน โดยอัลลอฮ์ได้มอบหลักการที่มีความเหมาะสมกับทุกยุค ผ่านคัมภีร์อัลกุรอาน ดังปรากฏใน ซูเราะฮฺ Al-Hijr อายะห์ที่ 9
“แท้จริงเราได้ให้ข้อตักเตือน (อัลกุรอาน) ลงมา และแท้จริงเราเป็นผู้รักษามันอย่างแน่นอน”
อิสลามได้คำนึงถึงปัญหาดังกล่าวทั้งหมด และคำนึงถึงสถาบันครอบครัวอันเป็นสถาบันที่สำคัญมากสุดอย่างหนึ่งในชีวิตมนุษย์ โดยเน้นย้ำถึง “ความเท่าเทียม” ที่ต้องตั้งอยู่บนหลักจริยธรรมที่ถูกต้อง ด้วยการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นรูปธรรม ผ่านการอนุญาตให้มีภรรยามากกว่าหนึ่ง แต่จำกัดไว้ที่ 4
ไม่เพียงเท่านั้น ผู้ชายต้องมีความพร้อมในการเลี้ยงดู ทั้งค่ายังชีพ และปัจจัยพื้นฐาน ไม่ว่าจะเป็นที่อยู่อาศัย เครื่องอุปโภคและบริโภค รวมถึงของใช้ที่จำเป็นต่อภรรยาทั้งหมด และแน่นอนสำหรับเด็กกำพร้า หรือลูกติดของภรรยาด้วย
นอกจากนี้ สามีต้องให้ความยุติธรรมแก่ภรรยาทุกคนอย่างเท่าเทียม ดังนั้นผู้ชายจำเป็นต้องมั่นใจในตัวเองเสียก่อนว่าสามารถปฏิบัติต่อภรรยาด้วยความยุติธรรม หากไม่สามารถก็ควรยึดมั่นกับการมีภรรยาคนเดียวเท่านั้น
ความเข้าใจที่ว่าอิสลามสนองตัณหาของผู้ชาย จึงเป็นความเข้าใจผิดโดยสิ้นเชิง คัมภีร์อัลกุรอานได้กล่าวถึงจุดมุ่งหมายของการแต่งงานไว้หลายประการ อาทิ เพื่อปกป้องจากโรคภัยทางกาย ใจ และจิตวิญญาณ เพื่อความสืบเนื่องของมนุษย์ เพื่อแสวงหาความสงบสุข และรักใคร่ซึ่งกันและกัน เพื่อให้ความช่วยเหลือกันในหนทางของพระเจ้า (อัลลอฮ์)
ดังนั้น ศาสนาอิสลามจึงเป็นศาสนาแรกที่จำกัดการมีภรรยา หาใช่เป็นศาสนาที่สั่งให้มีภรรยาถึง 4 คนแต่อย่างใด
คำถามที่ตามมา คือทำไมภรรยาถึงมีสามี 4 คนบ้างไม่ได้
ทำไมภรรยาถึงมีสามี 4 คนไม่ได้บ้าง
อิสลามเป็นศาสนาที่เน้นย้ำถึงความยุติธรรม ผู้หญิงและผู้ชายไม่จำเป็นต้องปฏิบัติเหมือนกันทุกอย่างจึงจะหมายความว่าเท่าเทียม เพียงแต่ต้องตั้งอยู่บนความถูกต้องเหมาะสม และส่งผลดีกับมนุษย์ การถือคู่ครองนั้นอิสลามก็ได้คำนึงถึงสถาบันครอบครัวเป็นสำคัญ
ดร. ซากิร ไนค์ นักวิชาการศาสนาอิสลาม ผู้ก่อตั้ง Islamic Research Foundation (IRF) ให้เหตุผลไว้ว่า การที่ผู้หญิงมีสามีมากกว่าหนึ่งคน จะทำให้เกิดความซับซ้อน และสับสนภายในครอบครัวได้ โดยเฉพาะเรื่องการมีบุตร หากตั้งครรภ์ก็ต้องรออย่างน้อย 9 เดือน ถึงจะมีลูกคนต่อไปได้
การมีสามีมากกว่าหนึ่งคน ยังทำให้ไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัดว่าใครคือบิดาของเด็กในครรภ์ นอกจากนี้ สามีคนอื่น ๆ ที่ต้องรอเป็นลำดับ เพื่อจะมีบุตรกับภรรยามาสืบทอดวงศ์ตระกูลของตน อาจรู้สึกไม่เท่าเทียมหรือไม่สบายใจได้ในระยะยาว เป็นผลให้ครอบครัวเกิดความขัดแย้งและแตกแยกในที่สุด
ระบบสายเลือดนับว่ามีความสำคัญอย่างมากในศาสนาอิสลาม อันจะส่งผลต่อการสืบทอดมรดก การเลี้ยงดู และความรับผิดชอบภายในครอบครัว การที่ภรรยามีสามีหลายคนอาจทำให้เกิดความแตกแยกในครอบครัวและวงศ์ตระกูล อิสลามจึงห้ามผู้หญิงมีสามีพร้อมกันมากกว่าหนึ่งคน และอนุญาตให้ภรรยาเรียกร้องสิทธิผ่านการหย่าร้างและหาสามีใหม่ได้ หากสามีคนปัจจุบันไม่สามารถตอบสนองความพึงพอใจของเธอ
เป็นเรื่องดีหากเราศึกษาจากหลักการที่ได้ระบุชัดเจนไว้ในคัมภีร์อัลกุรอานเสียก่อน จึงจะสามารถรู้ได้อย่างแน่ชัดว่าศาสนาสอนและแนะนำอะไรบ้าง
(บทความชิ้นนี้หวังว่าจะสามารถตอบคำถามให้แก่ผู้ที่สงสัยได้ไม่มากก็น้อย และสนับสนุนให้มีการศึกษาเพิ่มเติมของผู้ที่สนใจ เพื่อความเข้าในที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น-ผู้เขียน)
อ่านเพิ่มเติม :
- ซอเกาะห์ หมวกมลายูมุสลิมมาจากไหน
- “อัสสลามุอะลัยกุม” คืออะไร นอกจากคำนี้ชาวมุสลิมกล่าวคำอะไรบ้าง?
- “เจ้าจอมชาวมุสลิม” สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีใครบ้าง?
อ้างอิง :
Child Well-Being in Single-Parent Families. (2024, April 6). Retrieved from the Annie E. Casey Foundation: https://www.aecf.org/blog/child-well-being-in-single-parent-families
Dr Zakir Naik. (2016, September 24). WHY DOESN’T ISLAM ALLOW A WOMEN TO HAVE MORE THAN ONE HUSBAND? -DR ZAKIR NAIK. [Video]. Youtube. https://youtu.be/jA268fPO0BQ?si=VTgSNIETA_lrlBHS
Iqbal, F. (2020, September 29). Why Does Islam Allow Polygamy? Retrieved from The Review of Religions: https://www.reviewofreligions.org/25141/why-does-islam-allow-polygamy/
Polygamy Fact Sheet: A Historical Background. (2006, May 8). Retrieved from Council on Contemporary Families: https://sites.utexas.edu/contemporaryfamilies/2006/05/08/polygamy-fact-sheet-historical-background/
Why Are Women Not Permitted to Marry More Than One Husband in Islam? (2017, November 11). Retrieved from Seeker Guidance The Global Islamic Academy: https://seekersguidance.org/answers/general-counsel/why-are-women-not-permitted-to-marry-more-than-one-husband-in-islam/
เป้าหมายของการแต่งงานในอิสลาม. (ม.ป.ป.). เข้าถึงได้จาก Islam More: https://www.islammore.com/view/2098
ข้อมูลส่วนหนึ่งจากหัวข้อบรรยาย : อิสลามกับแนวคิดที่บิดเบือน ผู้บรรยาย : อ.อาลี(สันติ) เสือสมิง https://www.facebook.com/watch/?v=2687057761458499
คำแปลซูเราะฮฺ An-Nisa อายะห์ที่ 3 และซูเราะฮฺ Al-Hijr อายะห์ที่ 9 จาก https://quran.com/th
คาสปาร์ พีค, วาสนา อิ่มเอม, รัตนาภรณ์ ตังธนเศรษฐ์. (2558). รายงานสถานการณ์ประชากรไทย พ.ศ. 2558 โฉมหน้าครอบครัวไทยยุคเกิดน้อย อายุยืน. กรุงเทพฯ: กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติประจำประเทศไทย.
นูรีฮะ สามะ, อัสมัน แตอาลี. (2019). หิกมะฮฺของการมีภรรยาหลายคนตามหลักกฎหมายอิสลาม และการนำไปใช้ของครอบครัวมุสลิมในจังหวัดนราธิวาส. วารสารอัล-ฮิกมะฮ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี, 9(18), 57-67.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 28 พฤษภาคม 2568
