| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“ไว้เล็บ” ธรรมเนียมนิยมของผู้ชายและผู้หญิงในสังคมไทย เพราะเล็บนิ้วมือที่ยาว บ่งบอกถึงสถานะทางสังคมของผู้เป็นเจ้าของเล็บว่า เป็นผู้มีอันจะกิน ไม่ต้องทำงานหนัก ซึ่งนิยมมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา
ฟรังซัวส์ อังรี ตุรแปง ผู้เขียนหนังสือ “ประวัติศาสตร์แห่งพระราชอาณาจักรสยาม” ซึ่งเรียบเรียงข้อมูลจากมิชชันนารีที่เคยพำนักในกรุงศรีอยุธยา บันทึกเรื่องการ “ไว้เล็บ” ว่า
“…เขาปล่อยให้เล็บงอก เหมือนที่ชาวจีนประพฤติก่อนพวกตาด (Tartars) รุกรานแผ่นดินจีน…แม้เขาพยายามรักษาร่างกายให้สะอาด แต่เวลาอ้าปากหรือเอามือให้ดูชาวยุโรปรู้สึกรังเกียจอย่างเหลือที่จะทนได้เพราะฟันที่ทำให้ดำของเขาดูคล้ายก้อนมะเกลือ
ส่วนเล็บของเขาเป็นต้นว่า เล็บมือขวาที่เขาปล่อยให้งอกนั้น ดูคล้ายเขี้ยวเล็บของสัตว์กินเนื้ออะไรตัวหนึ่ง อย่างไรก็ตาม ลักษณะเหล่านี้เป็นสิ่งที่จำแนกให้รู้ว่าเป็นคนงามและสุภาพ ผิดกับชาวนาและทาส ส่วนผู้หญิงเจ้าชู้ที่ตั้งหน้าจะเย้ายวนผู้ชายนั้น จะไม่ออกมาข้างนอก ถ้าไม่มีเล็บปลอมยาวสามสี่นิ้ว…” (จัดย่อหน้าใหม่และสั่งเน้นคำโดยผู้เขียน)
ค่านิยมเรื่องการ “ไว้เล็บ” ยังสืบทอดมาถึงสมัยรัตนโกสินทร์ ดังปรากฏในบันทึกของชาวต่างชาติ อย่างเช่น
สังฆราชปาลเลกัวซ์ บันทึกไว้ใน “เล่าเรื่องกรุงสยาม” ว่า “…พวกมั่งมีนิยมไว้เล็บยาว หญิงสาวและชายหนุ่มย้อมเล็บให้แดงด้วยยางไม้ชนิดหนึ่ง”
เซอร์ จอห์น เบาริ่ง เองก็บันทึกเรื่องนี้ไว้ใน “ราชอาณาจักรและราษฎรสยาม เล่ม 1” เช่นกันว่า
“…พวกเขาเหน็บบุหรี่ไว้ที่หลังใบหู บางทีพวกเขาก็ถือไปด้วยเหมือนกัน มีบุหรี่ที่มีกลิ่นหอมฟุ้งเพราะทำจากวัสดุที่หอม และคล้องพวงมาลัยดอกไม้ไว้ที่ข้อมือ (พวกเขาไว้เล็บยาว) (ตอนเย็นของวันที่มีอากาศเย็น พวกเขาจะเอาน้ำมันหมูมาทาเล็บทุกวัน)
อีกวิธีหนึ่ง คือเอากระเทียมมาถูเล็บและเล็บงอกยาวอย่างเร็วมาก พวกเขาไม่สนใจจะทำงานอะไรอย่างอื่น พวกเขาเฝ้าแต่ทำของเล่น ผู้ชายที่ไว้เล็บยาวคือพวกใจเสเพล จิตใจถูกครอบงำด้วยความสำรวย” (จัดย่อหน้าใหม่และสั่งเน้นคำโดยผู้เขียน)
ส่วนการย้อมสีเล็บในอดีตนั้น ใช้พืชสมุนไพรเป็นหลัก โดยในภาคกลางนิยมใช้ดอกต้นเทียนมาย้อมเล็บให้เป็นสีแดง และยังช่วยรักษาโรคหิดที่มักขึ้นตามนิ้วมืออีกด้วย
แม้แต่วรรณคดีไทยเรื่องขุนช้าง-ขุนแผน ก็มีการกล่าวถึงการไว้เล็บเช่นกัน โดยในตอนที่พลายแก้วลักลอบเป็นชู้กับนางพิม นางพิมที่พยายามปัดป้องจึงขู่จะหักเล็บพลายแก้ว พลายแก้วจึงกล่าวตัดพ้อ ที่แสดงให้เห็นความสำคัญของการไว้เล็บให้ยาวว่า
อุยหน่าอย่าทำที่สำคัญ ฟาดฟันเอาเถิดไม่น้อยใจ
ทำเล็บหักเหมือนไม่รักพี่จริงจัง ถึงเงินชั่งหนึ่งหารักเท่าเล็บไม่ (สั่งเน้นคำโดยผู้เขียน)
อ่านเพิ่มเติม :
- แฟชั่นไว้หนวดของไทยมาจากไหน? เมื่อโกนทิ้งก็ไม่ดี ปล่อยไว้ก็ไม่ดี
- รัชกาลที่ 4 ทรงขออย่าหวีผม “แสกแยกกลาง ยกเป็นพูเป็นแคม”
หมายเหตุ : บทความนี้เขียนเก็บความจาก สุกัญญา สุขฉายา เรียบเรียง. “ภูมิปัญญาในการดูแลนิ้วและเล็บ” ใน, สารานุกรมความงาม ด้วยภูมิปัญญาไทย, มูลนิธิสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ. พิม์ครั้งที่ 1 มีนาคม 2559.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 15 มีนาคม 2567
