เขากวางก็มา ขาหมูก็มี! สูตรเด็ดความงามกว่าพันปีของสาวจีน

ผู้หญิงจีน เล่นสนุก เล่นดนตรี พูดคุย ในวัง ราชวงศ์ถัง จีน
ภาพการเล่นสนุกในวัง สมัยราชวงศ์ถัง

ทุกยุคสมัยล้วนมีค่านิยมเรื่องความงามที่แตกต่างกัน เช่น จีนโบราณ หญิงสาวต้องมีผิวขาวจัดจึงจะได้เรียกได้ว่าเป็น “หญิงงาม” ที่แท้จริง เป็นสาเหตุของการนำวัตถุดิบที่เราอาจนึกไม่ถึงอย่าง กระดูกแข้งแพะ ขาหมู เขากวาง และอีกมากมาย มาทำเป็น “ครีมทาหน้า” หรือเครื่องประทินผิว เพื่อบำรุงให้คงความงามและความอ่อนเยาว์ไว้อยู่เสมอ

ครีมทาหน้า เป็นเครื่องประทินผิวซึ่งได้รับความนิยมอย่างมาก ในประเทศจีนปรากฏหลักฐานตั้งแต่สมัย ราชวงศ์โจว (1046–256 ปีก่อนคริสต์ศักราช) ในคัมภีร์ซือจิง คัมภีร์ที่รวบรวมบทกวีอันเก่าแก่ที่สุดของจีน ตั้งแต่สมัยราชวงศ์โจวตะวันตก (1046-771 ปีก่อนคริสต์ศักราช) ไว้ว่า “ผิวพรรณเหมือนทาครีม” และ “ครีมมีไว้ใช้ทาหน้า” จากข้อความดังกล่าวจึงอาจพอคาดคะเนได้ว่าครีมทาหน้าน่าจะมีจุดเริ่มต้นในราชวงศ์นี้

Advertisement

เมื่อเข้าสู่ช่วง ราชวงศ์จิ้น (ค.ศ. 265-420) เป็นต้นมา มีการจดบันทึกสูตรความงามเหล่านี้ไว้มากมาย โดยเฉพาะส่วนประกอบอันแปลกตา ซึ่งคนยุคปัจจุบันอ่านเข้าก็อาจตกใจกับส่วนประกอบเหล่านี้ แต่ยุคหนึ่งสมัยหนึ่งเป็นวัตถุดิบสำคัญที่ช่วยบำรุงความงามได้อย่างดี 

ประเดิมด้วยสูตรของราชวงศ์จิ้น ในหนังสือ “ตำรับฉุกเฉินฉบับพกพา” เล่มที่ 1 ของเก่อหง ซึ่งบันทึกสูตรบำรุงผิวหน้าไว้สารพัด แต่จะขอยกตัวอย่างมาสัก 2 ตำรับที่น่าสนใจ 

ตำรับแรกคือ การรักษาใบหน้าดำคล้ำผิวหยาบกร้านไม่น่าดู โดยใช้ “กระดูกแข้งแพะ” และ “ตับหมู” เป็นส่วนประกอบหลัก

“กระดูกแข้งแพะบดละเอียด ผสมกับจีจื่อไป๋ ใช้พอกหน้า ปล่อยให้แห้ง ล้างออกด้วยน้ำซาวข้าวไป๋เหลียง 3 วันใบหน้าขาวผ่องอย่างน่าอัศจรรย์ อู๋จิงจื่อ 2 ตำลึง ซิ่งเหริน 1 ตำลึง บดให้ละเอียดพร้อมกัน แกะผลกวาโหลวเอาเม็ดออก นำตับอ่อนหมู 5 อันแช่ในเหล้า ทิ้งไว้ค้างคืน ใช้ทามือและหน้าในฤดูหนาว ลดรอยเหี่ยวย่น ทำให้ใบหน้าขาว อาจเติมรากมันแกว 1 ตำลึง พุทราจีน 7 ผล ใช้แล้วใบหน้าขาวขึ้นทุกวัน”

เพียงปฏิบัติตามสูตรนี้ก็จะมีใบหน้าสดใส ไร้ความหมองคล้ำและผิวหยาบกร้าน

ตำรับที่สอง มีสูตรเด็ดอยู่ที่ “มันหมู” และ “น้ำมันหมู” ที่ช่วยฟื้นบำรุงผิวหมองคล้ำ และลดรอยเหี่ยวย่นได้ชะงัด

“ซี่ซิน เหว่ยหรุย หวงฉี สู่อวี้ ไป๋ฟู่จื่อ ซินอี๋ ชวนซุง ไป๋จื่อ อย่างละ 1 ตำลึง กวาโหลว เปลือกมู่หลาน อย่างละ 1 เฟิน มันหมูเคี่ยว 2 เซิง หั่นส่วนผสมทั้งหมด ใส่ถุงผ้าแช่เหล้า 1 คืน นำมาต้มในน้ำมันหมู ต้มเดือด 7 ครั้ง ใส่ไป๋จื่อ 1 แผ่น ให้ไป๋จื่อกลายเป็นสีเหลืองก็ใช้ได้ คัดกากทิ้ง คั้นเอาแต่น้ำ ใช้พอกหน้า สาวน้อยเก็บตำราไว้เป็นความลับ ครีมนี้ยังช่วยรักษาฝีหนองได้”

ไม่เพียงแค่ผลิตภัณฑ์ประเภททา แต่ยากินที่อาจเปรียบได้กับกลูตาในปัจจุบันก็ยังปรากฏในหนังสือดังกล่าวว่า “ตำรับยากินตระกูลเก๋อทำให้ผิวขาว”

“หนี่ว์หว่าน 3 เฟิน เชียนตาน (ตะกั่วออกไซด์) 1 เฟิน บดเป็นผงละเอียด ละลายด้วยน้ำส้ม กินครั้งละ 1 เตากุย วันละ 3 ครั้ง กิน 10 วันอุจจาระดำ 18-19 วันผิวแดงเหมือนลงรัก 21 วันจะขาวผ่องทั้งตัวแล้วหยุดยา ถ้ากินต่อจะขาวเกินไป ถ้าอายุเกิน 30 รักษายาก ขณะกินยางดกินผักรสเผ็ด 5 อย่าง”

จบสูตรราชวงศ์จิ้น ก็ต่อด้วยสูตรต้นตำรับความสวยของ ราชวงศ์เป่ยเว่ย หรือราชวงศ์เว่ยเหนือ (คริสต์ศักราช 420-589) จากหนังสือ “ฉีหมินเย่าซู่” เล่ม 5 โดยเจี่ยซูเสีย การทำครีมของราชวงศ์นี้จะเน้นส่วนประกอบอย่าง “ไขกระดูกวัว” หากมีไขกระดูกน้อยก็จะใช้ไขมันวัวผสม แต่ถ้าไม่มีเลยก็จะใช้ไขมันวัวแทน 

เมื่อได้วัตถุดิบหลักแล้ว ก็จะอุ่นเหล้าแล้วเติมกานพลู รวมถึงพิมเสน แช่ เคี่ยว และเติมชิงเฮา (ต้นโกฐจุฬาลัมพา) เพื่อให้เกิดสี กรองด้วยผ้า ก่อนจะใส่ในภาชนะกระเบื้องเคลือบหรือเครื่องเขิน ตั้งไว้ให้แข็งตัว เป็นอันเสร็จสิ้น

ส่วน ราชวงศ์ถัง อาจเรียกได้ว่าเป็นราชวงศ์ที่บันทึกความงามของใบหน้าไว้อย่างมากมาย เพราะเพียงแค่ในหนังสืองามเพราะแต่ง ประวัติศาสตร์การประทินโฉมตำรับจีน (สำนักพิมพ์มติชน) เขียนโดยหลี่หยา แปลไทยโดยเรืองชัย รักศรีอักษร ยังมีถึง 16 เล่ม เช่น สื้อสือจ่วนเย่า เซียนจินอี้ฟาง แต่ในบทความนี้จะขอยกมาเป็นบางสูตร

สูตรแรกปรากฏอยู่ในตำรา “เซียนจินอี้ฟาง” โดยซุนซือเหมี่ยว เป็นวิธีที่อาจเรียกได้ว่าต้องมีความอดทนสูงอย่างมาก เพราะไม่เพียงวัตถุดิบแสนหายากอย่าง “เขากวาง” แต่ต้องใช้เวลาถึง 100 วันกว่าจะผลิตเครื่องประทินโฉมเหล่านี้ออกมา ทว่ามันก็คุ้มค่าการรอคอย เพราะวิธีนี้ได้รับการยืนยันว่าหากทาแล้ว “คนแก่จะดูเหมือนหนุ่มสาว” เลยทีเดียว

“เขากวาง 1 กำ ชวนซุง ซี่ซิน ไป๋เหลี่ยน ไป๋ซู่ ไป๋ฟู่จื่อ เทียนเหมินตง (เอาไส้ออก) ไป๋จื่อ อย่างละ 2 ตำลึง ซิ่งเหริน 27 เม็ด เอาเปลือกออก นมวัว 3 เซิง แช่เขากวางในน้ำ 100 วันเพื่อให้นิ่ม ใส่ลงในน้ำนมพร้อมส่วนผสมอื่น ใช้ไฟอ่อน ต้มจนน้ำงวด เก็บเอาแต่เขากวางใส่ในถุงผ้า กลางคืนเอาเขากวางถูกับหิน เติมนมวัว ใช้ทาหน้า รุ่งเช้าล้างออกด้วยน้ำเจียงสุ่ย คนแก่จะดูเหมือนหนุ่มสาว อีกตำรับใช้เนย 3 ตำลึงแทนนมวัว”

แม้กระทั่ง “ขาหมู” อาหารแสนเอร็ดอร่อยที่เราคุ้นชินก็เป็นวัตถุดิบสำคัญสำหรับการคงผิวหน้าให้เรียบเนียน เต่งตึง กระจ่างใส

“ขาหมู 1 ข้าง เตรียมเหมือนทำอาหาร น้ำ 2 เซิง น้ำเจียงสุ่ยใส 1 เซิง ตุ๋นขาหมูจนเป็นเจล ใช้ล้างหน้า เอาผสมกับสบู่จ่าวโต้ว ทาหน้าตอนกลางคืน รุ่งเช้าล้างด้วยน้ำเจียงสุ่ย ทำให้ใบหน้าขาวผ่องเห็นผลเร็ว”

ด้าน ราชวงศ์ซ่ง จวบจนราชวงศ์สุดท้ายของจีนก็ยังปรากฏสูตรความงามเช่นกัน เช่น ตำรับครีมเน่ยเซวียนหวงฉี ที่นำหวงฉี ฝาเฟิง ฉื้อสาวเย่า เทียนหมา ตี้หวง มาคั่วด้วยไฟอ่อน เพื่อใบหน้าอันผุดผ่อง หรือผงฮั่วเซียงส่าน ที่มีคุณสมบัติทำให้ใบหน้าขาวกระจ่างใส 

กว่าผิวหน้าจะผุดผ่องเป็นยองใย กระจ่างใส ไร้ริ้วรอยและความหยาบกร้าน ก็ต้องใช้เวลาและความอดทนเอาการทีเดียว 

หมายเหตุ : 1 เซิง = 1 ลิตร, 1 ตำลึง = 30-60 กรัม

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่ 


อ้างอิง :

หลี่หยา. งามเพราะแต่ง ประวัติศาสตร์การประทินโฉมตำรับจีน. แปลโดย เรืองชัย รักศรีอักษร. กรุงเทพฯ: มติชน, 2564. 


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 มีนาคม 2566