แบบใหม่แบบสับ! คณะทัวร์ยุคแรก พาท่องอียิปต์ ชมพีระมิดกิซ่า

ทัวร์ คณะทัวร์ นักท่องเที่ยว ท่องเที่ยว ชาวตะวันตก อียิปต์ พีระมิด
บุรุษ-สตรีชาวตะวันตกบนหลังอูฐ กับคนท้องถิ่น ด้านหลังคือสฟริงซ์และพีระมิดแห่งกิซ่า, ปี 1860 (ภาพจาก Library of Congress)

“คณะทัวร์” ยุคแรก ๆ ของโลก คือการพาชาวยุโรปซึ่งส่วนใหญ่คือชาวอังกฤษไปท่องเที่ยวเยี่ยมชมพีระมิดและซากปรักหักพังของอารยธรรมอียิปต์โบราณ ซึ่งเกิดขึ้นอย่างเป็นรูปเป็นร่างและจริงจังสุด ๆ ในช่วงทศวรรษ 1860

ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ดินแดนอียิปต์ถูกลดความสำคัญลงจนมีสถานะเป็นเพียงดินแดนชายขอบและถูกหลงลืมของจักรวรรดิออตโตมัน มหาอำนาจที่เริ่มโรยราและอยู่ในช่วงขาลงหลังความขัดแย้งนับครั้งไม่ถ้วนกับพวกมัมลุค ผู้นำท้องถิ่นของอียิปต์

ในปี 1789 นโปเลียนมายังอียิปต์ในฐานะผู้นำกองทัพฝรั่งเศส ตามด้วยอังกฤษ ซึ่งก่อนหน้านั้นไม่ค่อยให้ความสนใจอียิปต์แต่อย่างใด

หลังจากฝรั่งเศสถอนตัวไปจากการควบคุมอียิปต์ ภายใต้การปกครองของ มูฮัมหมัด อาลี ปาชา (Muhammad Ali Pasha) ผู้นำชาวแอลเบเนีย-ออตโตมัน อียิปต์ค่อย ๆ เปิดรับความเป็นตะวันตกมากขึ้น แธกเกอร์เรย์ (Thackeray) นักประพันธ์ชาวอังกฤษมาเยือนเมืองอเล็กซานเดรียในปี 1845 บรรยายถึงทัศนียภาพที่เขาเห็มตามแนวแม่น้ำไนล์ว่า “was lined with steel mills” และดู “scarcely Eastern at all” คือมีโรงงานถลุงเหล็กเรียงรายเต็มไปหมด แถมดูไม่เป็นตะวันออกเลยเอาเสียเลย

ธุรกิจการท่องเที่ยวในยุคแรกของอียิปต์ เริ่มต้นในศตวรรษที่ 19 และได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นควบคู่ไปกับการเติบโตของวงการอียิปต์วิทยาของเหล่านักวิชาการทั้งมืออาชีพและมือสมัครเล่นที่หลงใหลการศึกษาอารยธรรมอียิปต์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หลังจากโครงการขุดคลองสุเอซเสร็จสมบูรณ์ในปี 1869 การไปเยือนอียิปต์ยิ่งเกิดขึ้นได้ง่ายมาก

การท่องเที่ยวเป็น “คณะทัวร์” ในวันหยุดพักผ่อน ที่มีการเสนอราคาแบบเสร็จสรรพซึ่งช่วยลดต้นทุนของผู้เดินทาง เป็นนวัตกรรมที่เติบโตขึ้นในยุค 1840 โดยการนำของ โทมัส คุก (Thomas Cook) ผู้ประกอบการชาวอังกฤษที่เก่งกาจ ได้รับเครดิตว่าเป็นผู้ริเริ่มการเดินทางในลักษณะนี้ และเป็นผู้บุกเบิกธุรกิจการท่องเที่ยวเชิงพาณิชย์

ในช่วงทศวรรษที่ 1870 โทมัส คุก เสนอทัวร์ที่โด่งดังของเขา โดยการพาชาวยุโรปไปเยือนปาเลสไตน์และดินแดนลุ่มแม่น้ำไนล์ เขาพาเหล่าเศรษฐีผู้มั่งมีจากตะวันตกไปสำรวจความมหัศจรรย์ของอียิปต์โบราณ นักท่องเที่ยวเหล่านี้หลายคนถ่ายรูปหน้าซากโบราณสถาน มหาสฟิงซ์ และบางคนถึงกับปีนขึ้นไปบนยอดพีระมิด

ช่างภาพจำนวนมากที่ต้องการสร้างเนื้อสร้างตัวและรังสรรค์สตูดิโอของพวกเขาเริ่มเดินทางมายังอียิปต์พวกเขาติดสอยห้อยตามคณะทัวร์ไปยังจุดต่าง ๆ ที่นักท่องเที่ยวสนใจให้ไกด์พาไปชม ลากอุปกรณ์หนักอึ้งข้ามทะเลทรายเพื่อเก็บภาพความมหัศจรรย์ของลุ่มน้ำไนล์ ช่างภาพบางคนยังเปิดสตูดิโอตามเมืองใหญ่เพื่อขายสินค้า และรอการว่าจ้างจากนักท่องเที่ยว นักเดินทางที่มาชื่นชมซากโบราณสถานของอียิปต์จึงกลับบ้านไปพร้อมรูปถ่ายที่ระลึกคู่สถานที่ท่องเที่ยวที่พวกเขาได้ไปยล

สำหรับชาวยุโรปในยุคแรกของการทำทัวร์ ดินแดนอียิปต์และประวัติศาสตร์อียิปต์คือภาพสะท้อนความ “vivid” และ “exotic” อย่างแท้จริง คือมีทั้งความวิลิศมาหราน่าตื่นตาตื่นใจและความแปลกตา 

พวกเขามองว่าอียิปต์คือแหล่งอารยธรรมที่คราคร่ำไปด้วยสิ่งโบราณซึ่งเก่าแก่กว่าวัฒนธรรมอื่น ๆ ที่พวกเขารู้จัก ด้วยประวัติศาสตร์ที่ยาวนานกว่า 3,000 ปี ราชวงศ์แห่งฟาโรห์ที่ยืนยงหลายศตวรรษ รวมถึงบุคคลสำคัญในหน้าประวัติศาสตร์ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับดินแดนแห่งนี้อย่าง อเล็กซานเดอร์มหาราช คลีโอพัตรา หรือแม้แต่ฟาโรห์ตุตันคามุน ผู้ขยายภาพความรุ่มรวยทางอารยธรรมของอียิปต์ให้ตระการตายิ่งขึ้นไปอีก

รูปภาพที่รวบรวมมาให้ชมเป็นส่วนหนึ่งของคอลเล็กชันที่บันทึกไว้ระหว่างอียิปต์ถูกอังกฤษควบคุม แสดงให้นักท่องเที่ยวและคณะทัวร์ยุคแรก ๆ ที่มีพื้นหลังเป็นซากปรักหักพังสุดอลังการของอียิปต์โบราณ

ทัวร์ คณะทัวร์ ท่องเที่ยว ชาวตะวันตก อียิปต์ พีระมิด อูฐ
นักท่องเที่ยวบนหลังอูฐ, ปี 1895 – 1915 (ภาพจาก Library of Congress)
ทัวร์ คณะทัวร์ ท่องเที่ยว ชาวตะวันตก อียิปต์ พีระมิด อูฐ
ชายสองคนขี่อูฐ มีชาวอียิปต์สองคนยืนอยู่หน้าสฟิงซ์ มีพีระมิดแห่งกิซ่าอยู่ด้านหลัง, ปี 1896 (ภาพจาก Library of Congress)
ทัวร์ คณะทัวร์ ท่องเที่ยว ชาวตะวันตก อียิปต์ พีระมิด อูฐ
ชายชาวอียิปต์ช่วยดึงนักท่องเที่ยวขณะปีนขึ้นมหาพีระมิดแห่งกิซ่า, ปี 1860 -1880 (ภาพจาก Library of Congress)

หมายเหตุ : ดูเพิ่มเติมชุดภาพนักท่องเที่ยวยุคแรก ๆ ในคณะทัวร์ชมซากอารยธรรมอียิปต์โบราณ ระหว่างทศวรรษ 1860 -1930 (คลิก)

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง :

Rare Historical Photos (Nov 30, 2021) : “Early tourists visiting the Pyramids and the ruins of Ancient Egypt, 1860-1930”. <https://rarehistoricalphotos.com/early-tourist-pyramids-ancient-egypt/?fbclid=IwAR0j6e_dJLEIUL9AHuMpe_7YctBdewbz4nRSvuOmkNH7xEbytVYvfBXwHJE>


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 20 มีนาคม 2566