“การศึกษาประวัติศาสตร์ คือการศึกษาความเป็นมา-เป็นอยู่-เป็นไปของสังคมที่มีเอกภาพทางเศรษฐกิจและการเมืองหนึ่งๆ ในเอกภาพนั้นๆย่อมประกอบขึ้นด้วยชนหลายเชื้อชาติที่มีภาษาต่างกัน และวัฒนธรรมแตกต่างกัน แต่ทว่าจะมีภาษาหนึ่งและวัฒนธรรมหนึ่งมีฐานะเป็นภาษาและวัฒนธรรมหลัก นั้นคือฐานะปกครอง

ถ้าเราปฏิเสธความเป็นจริงดังกล่าวนี้ มุ่งศึกษาแต่เรื่องของชนเชื้อชาติเดียว, ภาษาเดียว, วัฒนธรรมเดียวโดยเฉพาะ, นั่นย่อมหมายความถึงการศึกษาประวัติของเชื้อชาติ ตามแนวทางของลัทธิคลั่งชาติ หาใช่การศึกษาประวัติศาสตร์ของสังคมไม่

ชาติ (Nation) แตกต่างจากเชื้อชาติ (Race) ประวัติศาสตร์ของชาติ (History of a nation) แตกต่างจากประวัติของเชื้อชาติ (History of a race)”

จิตร ภูมิศักดิ์ อ้างจาก สยามประเทศ …มติชน ฉบับวันจันทร์ที่ 15 มีนาคม 2547

เผยแพร่ครั้งแรกในระบบออนไลน์ เมื่อ 24 สิงหาคม พ.ศ.2559