“มะเมียะ-ศุขเกษม” โรมิโอ-จูเลียต แห่งลุ่มน้ำสาละวิน เรื่องจริงหรืออิงนิยาย?

เจ้าอุตรการโกศล หรือ เจ้าน้อยศุขเกษม ถ่ายภาพกับ เจ้าบัวชุม ณ เชียงใหม่ ตำนานรัก มะเมียะ เจ้าศุขเกษม
เจ้าอุตรการโกศล (ศุขเกษม ณ เชียงใหม่) หรือเจ้าน้อยศุขเกษม ถ่ายภาพกับเจ้าบัวชุม ณ เชียงใหม่ ผู้เป็นภรรยา (ภาพจากสำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ)

เรื่องราวของ “มะเมียะ” สาวพม่า แม่ค้าบุหรี่ ผู้พบรักกับ “เจ้าศุขเกษม” เจ้าชายหนุ่มรูปงามจาก เชียงใหม่ ก่อเกิดเป็นตำนานความรักโรแมนติก แสนเศร้า เคล้าน้ำตา ชวนซาบซึ้งรันทดใจมาถึงทุกวันนี้

แต่ตำนานรัก โรมิโอ-จูเลียต แห่งลุ่มน้ำสาละวินเรื่องนี้ เป็นเรื่องจริงหรืออิงนิยาย?

“ศิลปวัฒนธรรม” ร่วมกับ “สมฤทธิ์ ลือชัย” ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมภูมิภาคอุษาคเนย์ ชวนตั้งคำถามอย่างสร้างสรรค์กับทุกประเด็นที่ผู้สนใจประวัติศาสตร์ตั้งข้อสงสัย โดยเลือกหยิบยกเรื่องราวตำนานรักของของ “มะเมียะ-ศุขเกษม” มาวิเคราะห์อย่างตรงไปตรงมา ไขความกระจ่าง ตีแผ่ความจริง พร้อมการถ่ายทอดเรื่องราวอย่างน่าสนใจ ชวนติดตาม และย่อยง่าย

ความรักของมะเมียะ กับ เจ้าศุขเกษม ปรากฏในหนังสือ “เพ็ชร์ลานนา” โดย ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง เมื่อปี 2507 จากนั้นในปี 2523 ปราณีได้เขียนหนังสืออีกเล่มคือ “ชีวิตรักเจ้าเชียงใหม่” ขยายความเพิ่มเติมเรื่องราวความรักของทั้งคู่ ทั้งบอกด้วยว่า เจ้าศุขเกษม เสียชีวิตเมื่อปี 2456 ขณะอายุ 33 ปี เหตุเพราะตรอมใจตายคิดถึงมะเมียะ ส่วนมะเมียะซึ่งบวชเป็นชี มีชีวิตอยู่ต่อมาจนถึงปี 2505 อายุ 75 ปี

อาจารย์สมฤทธิ์ ลือชัย เป็นอีกคนหนึ่งที่ “อิน” กับเรื่องนี้ และตั้งใจไว้ว่า สักวันหนึ่งต้องไปตามรอยความรักมะเมียะกับเจ้าศุขเกษม ที่เมืองมะละแหม่ง ในรัฐมอญ ประเทศเมียนมา สถานที่ต้นเรื่องให้ได้ ในที่สุด ปี 2549 อาจารย์สมฤทธิ์และทีมงาน ได้เดินทางไปมะละแหม่ง สืบเสาะค้นหาตำนานรักของทั้งคู่ ทั้งที่วัดไจ้ตะหลั่น วัดเขมาติริ ตลาดไต้กวิน โรงเรียนเซนต์แพทริก ฯลฯ สอบถามคนที่คาดว่ามีส่วนรับรู้หรือเกี่ยวข้องกับโรมิโอ-จูเลียต แห่งลุ่มน้ำสาละวิน แต่ปรากฏว่า…

“ไปมะละแหม่งแล้วไม่เจออะไรเลย แม้แต่คนรู้จักมะเมียะก็ไม่เจอ พูดง่าย ๆ ว่า ที่ เชียงใหม่ มีพื้นที่ให้ความรักมะเมียะ-ศุขเกษม เฉลิมฉลองกันใหญ่ ขณะที่มะละแหม่ง ซึ่งเป็นที่เกิดเหตุ กลับไม่ปรากฏพื้นที่ใดๆ เลยต่อความรักของทั้งคู่ ไม่มีแม้แต่คนรู้จักมะเมียะ”

ความรักของมะเมียะกับเจ้าศุขเกษมเป็นเรื่องจริงหรืออิงนิยาย? และทำไมถึงเป็นความรักระดับตำนานที่เล่าขานกันไม่รู้จบ?

ติดตามได้ใน PODCAST นี้ :

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 28 สิงหาคม 2566