“คลีโอพัตรา” สวยจริงหรือ?

คลีโอพัตรา(โดย Massimo Stanzione [Public domain], via Wikimedia Commons)

คลีโอพัตรา (Cleopatra VII Philopator) ราชินีแห่งอียิปต์ถูกกล่าวขานถึงความงามที่เธอมีเหนือใด ซึ่งปรากฏให้เห็นได้จากงานศิลปะต่างๆ ที่สื่อถึงตัวเธอ อันมีมาต่อเนื่องยาวนานแม้ว่าเธอจะได้จากโลกนี้ไปนานนับพันปี

ตำนานความงามของเธอส่วนหนึ่งมาจากเรื่องราวที่เธอทำให้ผู้นำที่ทรงอำนาจของโรมันถึงสองคนคือ จูเลียส ซีซาร์ (Julius Caesar) และมาร์ก แอนโทนี (Mark Antony) ตกหลุมรัก แต่บทความหนึ่งซึ่งเผยแพร่ทางเว็บไซต์ Heritagedaily ได้ตั้งข้อสังเกตว่า ความงามที่ร่ำลือกันของคลีโอพัตรานั้นมีพื้นฐานที่น่าเชื่อถือได้มากน้อยเพียงใด หากอาศัยหลักฐานที่ปรากฏตามประวัติศาสตร์มาพิจารณาประกอบ

งานเขียนของนักประวัติศาสตร์ชาวโรมันคาสซีอุส ดิโอ (Cassius Dio) ซึ่งมีขึ้นหลังการจากไปของคลีโอพัตรากว่า 200 ปี กล่าวว่า คลีโอพัตราเป็นหญิงที่งามเกินกว่าความงามใดๆเป็นผู้ที่แค่ได้มองเห็นก็ถือเป็นบุญตาขณะที่พลูตาร์ก (Plutarch) นักประวัติศาสตร์ชาวกรีกได้เขียนถึงคลีโอพัตราก่อนหน้าดิโอนับร้อยปีว่าความงามของเธอใช่ว่าจะหาผู้ใดเปรียบมิได้ หรือจะทำให้ผู้ใดตื่นตะลึงได้เพียงแค่เห็นหน้าเธอ

อย่างไรก็ดี งานเขียนทั้งสองชิ้นต่างก็มิได้เขียนขึ้นร่วมสมัยเดียวกับคลีโอพัตราจึงไม่อาจบอกได้ว่างานเขียนชิ้นใดมีความน่าเชื่อถือมากกว่ากัน

รูปแกะสลักต่างๆของคลีโอพัตราซึ่งถูกรวบรวมมาจัดแสดงในอังกฤษเมื่อปี 2001 (AFP / ADRIAN DENNIS)
รูปแกะสลักต่างๆของคลีโอพัตราซึ่งถูกรวบรวมมาจัดแสดงในอังกฤษเมื่อปี 2001 (AFP / ADRIAN DENNIS)

ขณะที่ภาพสลักของเธอในยุคโบราณที่ปรากฏบนเหรียญตราต่างๆก็มีลักษณะแตกต่างกันไปตั้งแต่ หน้าตาพื้นๆ ไปจนถึงหญิงจมูกงุ้มและดูเหมือนผู้ชาย ซึ่ง Heritagedaily ชี้ว่า ภาพบนเหรียญเหล่านี้เป็นเพียงเครื่องมือโฆษณาชวนเชื่อ การแสดงภาพของคลีโอพัตราในลักษณะเดียวกับบรรพบุรุษเพศชายในราชวงศ์ปโตเลมีของเธอเป็นเรื่องของการสร้างความชอบธรรมในฐานะผู้สืบสายเลือด มิใช่ภาพสะท้อนหน้าตาที่แท้จริงของเธ

นอกจากนี้ คติแห่งความงามในอดีตค่อนข้างต่างจากความงามในยุคปัจจุบัน เห็นได้จากภาพเทพีแห่งความงามอย่างอะโฟรไดต์ (Aphrodite หรือ วีนัส-Venus-) ของกรีกโบราณมักแสดงออกมาในลักษณะของหญิงรูปร่างอ้วนท้วนสมบูรณ์และมีจมูกค่อนข้างใหญ่ ซึ่งคนในยุคปัจจุบันเห็นแล้วคงต้องแนะนำให้เธอไปลดน้ำหนักและเหลาจมูกให้เล็กลง

แต่หากก้าวข้ามข้อโต้แย้งเรื่องความงามทางกายภาพของคลีโอพัตรา จะเห็นได้ว่า นักประวัติศาสตร์ของทั้งกรีกและโรมันสองรายนี้ได้กล่าวถึงเสน่ห์ของราชินีแห่งอียิปต์ได้อย่างสอดคล้องกัน โดย ดิโอ กล่าวว่า คลีโอพัตรา มีเสียงที่น่าดูดดื่มและยังรู้จักทำให้ผู้อื่นพึงพอใจในตัวเธอได้ทุกคน เช่นเดียวกับ พลูตาร์ก ที่กล่าวว่า คลีโอพัตรามีเสน่ห์ที่ไม่อาจหักห้าม ตัวตนของเธอบวกกับวาจาโน้มนำและบุคลิกที่เธอปฏิบัติต่อผู้อื่นกลายเป็นสิ่งเร้าที่เย้ายวนอย่างยิ่ง

จากข้ออ้างของสองนักประวัติศาสตร์เห็นได้ว่า เสน่ห์ของคลีโอพัตราก็อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับรูปร่างหน้าตาของเธอบ้าง แต่สิ่งที่ส่งอิทธิพลอย่างสูงคือสติปัญญา บุคลิก และวาจาของเธอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อพิจารณาว่าทั้งซีซาร์และแอนโทนีต่างก็เป็นเสือผู้หญิงตัวยง ลำพังเรือนร่างหน้าตา และกามาอาจมิใช่สิ่งที่ทำให้ชายทั้งสองลุ่มหลงในตัวเธอได้

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


เผยแพร่ในระบบออนไลน์เมื่อ 5 มกราคม 2560