| ผู้เขียน | เสมียนนารี |
|---|---|
| เผยแพร่ |
สมัยรัชกาลที่ 4 “นครราชสีมา” หรือ “โคราช” เคยจะถูกยกให้เป็น “ราชธานีสำรอง”
รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นช่วงเวลาที่สยามมีการติดต่อกับชาติตะวันตก บ่อยครั้งที่มีเรื่องวุ่นวายกับพวกฝรั่งอยู่เสมอ พวกกงสุลต่างชาติที่เข้ามาตั้งอยู่ในกรุงเทพฯ ถ้าเกิดเรื่องโต้เถียงกันขึ้น ก็มักขู่ว่าจะเรียกเรือรบเข้ามากรุงเทพฯ
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรําคาญพระราชหฤทัย ทรงพระราชดําริว่าราชธานีอยู่ที่กรุงเทพฯ ใกล้ทะเลนัก ถ้าหากเกิดสงครามกับต่างประเทศ ข้าศึกอาจจะเอาเรือกําปั่นรบขึ้นมาถึงราชธานีได้ จึงโปรดให้ตั้ง “เมืองลพบุรี” เมืองที่พระองค์ทรงสนพระทัยตั้งแต่ขึ้นครองราชย์ เป็น “ราชธานีสํารอง”
แต่ในครั้งนั้นมีความเห็นไม่ตรงกัน บ้างว่าควรตั้งที่ “เมืองนครราชสีมา”
รัชกาลที่ 4 จึงโปรดให้พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นไปตรวจสถานที่ ครั้นไปตรวจแล้วทรงมีความเห็นว่า นครราชสีมา กันดารน้ำ ไม่เหมาะที่จะสร้างเมืองใหญ่
ปีที่พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นไปตรวจที่สร้างเมืองที่ นครราชสีมา นั้น ไม่ปรากฏหลักฐาน แต่สันนิษฐานว่าเป็นปี 2399 เพราะมีจดหมายเหตุของพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจรัสพรปฏิภาณ พระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงบันทึกไว้ว่า
ได้เสด็จขึ้นไป [เมืองนครราชสีมา] ครั้งหนึ่งเมื่อเดือน 3 ปีมะโรงอัฐศก ศักราช 1218 (พ.ศ. 2399) โดยพาเจ้าจอมมารดาช้อย [ธิดาพระยานครราชสีมา] ขึ้นไปเยี่ยมบิดาและชมบ้านเมือง ได้เสด็จประพาสเมืองปักธงไชย และเมืองสุวรรณภูมิ ซึ่งเป็นเมืองขึ้นของเมืองนครราชสีมาด้วย
รัชกาลที่ 4 จึงทรงเลือก “ลพบุรี” เป็น “ราชธานีสำรอง” หรือ “เมืองหลวงแห่งที่ 2” แทน นครราชสีมา เหมือนอย่างสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมื่อสร้างพระราชวังที่ประทับขึ้นที่เมืองลพบุรี เสร็จแล้วจึงสถาปนาเป็น “พระนารายณ์ราชนิเวศน์” ได้ใช้เป็นที่ประทับเวลาเสด็จประพาส
อ่านเพิ่มเติม :
- คนโคราช ไม่ใช่ “ลาว” แล้วคนโคราชเป็นใคร? มาจากไหน?
- ที่มา “นามสกุล” ชาว “โคราช” หลักฐานสำคัญบ่งชี้ภูมิประเทศถิ่นกำเนิด
- “สำเนียงหลวงอยุธยา” มาจาก “สำเนียงเหน่อสุพรรณบุรี” รากเหง้าสำเนียงโคราช?
ข้อมูลจาก :
กรมศิลปากร. สูจิบัตรเนื่องในวันสวรรคต พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว 7 มกราคม 2547
กรมศิลปากร, วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดลพบุรี, จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษ 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542
กรมศิลปากร, วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดนครราชสีมา, จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษ 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 8 กรกฎาคม 2563
