สุนทรภู่ตายที่ไหน? ค้นจุดสุดท้ายที่กวีอมตะมีลมหายใจ โดยเอนก นาวิกมูล

อนุสาวรีย์สุนทรภู่ ณ ตำบลบ้านกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

สุนทรภู่ มหากวีตายแถววัดเรไร เขตตลิ่งชัน ความรู้นี้มาจากไหน?

สุนทรภู่ เกิดเมื่อ 230 กว่าปีมาแล้ว-วันจันทร์ที่ 26 มิถุนายน พ.ศ.2329 ต้นสมัยร.1 ตายเมื่อ พ.ศ.2398 ต้นสมัย ร.4 อายุ 70 ปี หน้าตาอย่างไรหารูปถ่ายรูปวาดไม่ได้เลย แม้ลายมือก็ยังไม่รู้ว่าเป็นแบบไหน เพราะที่คัดๆ กันมา เป็นลายมือใครไม่รู้ ระบุไม่ได้ เมืองไทยยังต้องพัฒนาเรื่องเก็บของ เก็บเอกสารกันอีกมาก

ในหนังสือชื่อ พ่อค้าไทยยุค 2480-2490 โดยเอนก นาวิกมูล หน้า 166 พ่อค้าที่ชื่อสมพูน ภู่เรือหงส์ ให้ประวัติว่าตนเป็นเหลนของสุนทรภู่ต้นตระกูล ภู่เรือหงษ์ แต่ก็ไม่ได้อธิบายว่าสืบต่อสายสกุลมาอย่างไร…. ….

สุนทรภู่ไม่ใช่คนธรรมดาแน่ เพราะคนธรรมดาคงไม่สามารถเขียนกลอนได้เป็นจำนวนมหาศาลทั้งเล่มบาง เล่มหนา

เรายุคนี้ไม่ต้องเขียนพระอภัยมณีเองทั้งเล่มหรอก แค่เอางานท่านมานั่งอ่านๆหรือลอกๆด้วยมือโดยไม่ต้องใช้สมองสิบวันสิบคืนก็น่าจะยังไม่จบ

เอาไปถ่ายเอกสารก็ยังเมื่อยมือเลย แต่นี่ท่านเล่นเขียนคนเดียว คิดโครงเรื่องเอง ใส่โวหารกินใจคนเข้าไปนับไม่ถ้วน จะไม่ว่าอัจฉริยะได้อย่างไร

ประวัติสุนทรภู่ ที่แต่งโดยคนยุคเก่า มี 3 ชิ้น

  1. นายกุหลาบ ตฤษณานนท์ หรือ ก.ศ.ร.กุหลาบ เขียนลงสยามประเภทยุค 2440 ผมเคยถ่ายไมโครฟิล์มจากหอสมุดแห่งชาติไว้นานแล้ว ไม่รู้ไปซุกไว้ในแฟ้มไหน หาไม่เจอ ต้องขอข้าม ค่อยหามาเติมกันในคราวหลัง
  2. พระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษมณ์) แต่งโดยใช้วิธีสอบถามคนเก่า เรียบเรียงไว้ตั้งแต่ พ.ศ.2456 หรือร้อยกว่าปีก่อน กรมศิลปากรเพิ่งนำมาตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.2529 คราวฉลอง 200 ปีสุนทรภู่เกิด
  3. สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระนิพนธ์และพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.2465

กระโดดรายละเอียดเรื่องผลงานต่างๆซึ่งเป็นที่รู้กันอยู่แล้ว (แต่งเรื่องพระอภัยมณี เรื่องลักษณวงศ์ นิราศพระพุทธบาท และอื่นๆอีกมาก) โดดไปที่ตอนชราเลย

สมเด็จฯกรมพระยาดำรงฯ ไม่ระบุว่าสุนทรภู่ถึงแก่กรรมที่ไหนเมื่อไร ทรงเขียนตอนจบสั้นมากแค่ว่า

“ตั้งแต่สุนทรภู่ได้เป็นที่พระสุนทรโวหาร รับราชการอยู่ 5 ปี ถึงแก่กรรมในรัชชกาลที่ 4 เมื่อปีเถาะ พ.ศ.2398 มีอายุได้ 70 ปี” (จบ)

พระยาปริยัติฯ ให้ข้อมูลชีวิตสุนทรภู่ที่น่าสนใจมากในหน้า 33 กับ 80 ว่า

เมื่อสุนทรภู่ชราลงแล้ว ได้รวบรวมทุนทรัพย์ไปซื้อสวนอยู่ที่บ้านของนายจุ้ย ปู่นายกลั่นตำบลบางระมาด ริมวัดเรไร (คลองชักพระ เขตตลิ่งชัน) ติดกับสวนบ้านของ เจ้าคุณพิมลธรรม (ใย) แห่งวัดระฆัง หรือเยื้องกับวัดเชิงเลน(ที่เดียวนี้เป็นวัดป่า) สุนทรภู่อยู่ที่สวนนั้น หากินทางแต่งหนังสือบทกลอนเพลงยาวไปตามเรื่่อง จนถึงแก่กรรมที่บ้านในสวน

มีบุตรที่มีชื่อเสียงเช่นเณรหนูพัด เณรหนูพัดคนนี้โชคดีมากเพราะเมื่อหมอสมิทเอาหนังสือพระอภัยมณี ของสุนทรภู่ไปพิมพ์ขายจนร่ำรวยแล้ว รู้สึกคิดถึงท่านอาจารย์สุนทรภู่เป็นอันมาก ได้เที่ยวสืบหาทายาทเพื่อจะมอบรางวัล ก็ได้ตัวท่านพัดมารับบำเหน็จบำนาญไปอย่างเต็มที่

วัดเรไรเป็นวัดที่รถเข้าไม่ถึง ต้องเดินเข้าซอยเล็กๆหรือนั่งเรือ หรือข้ามสะพานไปจากทางอื่น ผมเคยไปดูหนหนึ่งเมื่อนานมาแล้ว รู้สึกว่าโบสถ์เก่าดี

บ้านที่สุนทรภู่ถึงแก่กรรมคือบ้านหลังไหน?

ข้อมูลที่บอกว่าอยู่ในสวน “นายจุ้ย ปู่ของนายกลั่น” เป็นลายแทงที่พึงใช้ในการสอบหา ใครจะสละเวลาไปขอดูโฉนดคนแถวนั้นบ้าง ขยันๆ กันหน่อย เจ้าหน้าที่ที่ดินก็กรุณาช่วยด้วย

บ้านของเช็คสเปียร์มหากวีอังกฤษ (พ.ศ. 2107-2159) มีชีวิตเมื่อ 400 กว่าปีก่อน เขายังเก็บไว้ให้คนดูได้

เอนก นาวิกมูล เขียน 14.10 น. วันจันทร์ที่ 7 ตุลาคม พ.ศ.2562


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2562 ได้รับอนุญาตจากผู้เขียนให้นำมาเผยแพร่ต่อได้