“สมเด็จโต” กับการห้าม “สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์” ไม่ให้ยึดอำนาจ “รัชกาลที่ 5”

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต)
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี)

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) กับการห้าม สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ไม่ให้ยึดอำนาจ “รัชกาลที่ 5”

อย่างที่ทราบกันว่า ช่วงต้นที่ “พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5” ทรงขึ้นครองราชย์ “สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์” (ช่วง บุนนาค) เป็นผู้สำเร็จราชการแทน เนื่องจากรัชกาลที่ 5 ยังทรงพระเยาว์ ขณะเดียวกันก็มีข่าวลือออกมามากมายว่า สมเด็จเจ้าพระยาฯ จะยึดอำนาจจากพระองค์

เล่ากันมาว่า เรื่องนี้ถึงขั้นไปถึงหูของ “สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต)” หรือ “สมเด็จโต”

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหมรํสี) วัดระฆังโฆสิตาราม

มีเรื่องราวเล่าว่า เมื่อท่านทราบเรื่อง วันหนึ่งท่านจึงเดินทางไปที่จวนของสมเด็จเจ้าพระยาฯ ในเวลากลางวัน ทั้งยังถือไต้และตาลปัตรไปด้วย จากนั้นจึงเดินวนรอบบ้าน

เมื่อสมเด็จเจ้าพระยาฯ เห็นเช่นนั้นก็ถามท่านทันทีว่า ทำเช่นนี้ไปทำไม สมเด็จโตจึงตอบกลับมาว่า 

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

“อาตมภาพได้ยินว่าทุกวันนี้แผ่นดินมืดมัวนัก ด้วยมีคนคิดร้ายจะเอาแผ่นดิน ไม่ทราบเท็จจริงจะเป็นประการใด ถ้าแม้เป็นความจริงแล้วไซร้ อาตมภาพก็ใคร่จะขอบิณฑบาตเขาเสียสักครั้งหนึ่งเถิด”

เจ้าของจวนได้ยินเช่นนั้นก็ตอบกลับมาว่า

“โยมไม่สู้มืดดอกเจ้าคุณ โยมนี้มีใจแน่นแฟ้นในพระพุทธศาสนาแน่นอนมั่นคงเสมอ อนึ่งโยมทะนุบำรุงแผ่นดินโดยเที่ยงธรรม และตั้งใจประคับประคองสนองพระเดชพระคุณโดยตรงโดยสุจริต เป็นที่ตั้งตรงอยู่เป็นนิตย์ ขอเจ้าคุณอย่าปริวิตกให้ยิ่งกว่าเหตุ นิมนต์กลับได้”

เวลาผ่านไปก็ทำให้ทราบว่า “สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์” ได้ทำตามที่รับปากกับสมเด็จโตไว้จริง ๆ

อ่านเพิ่มเติม :

สำหรับผู้ชื่นชอบประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรม แง่มุมต่าง ๆ ทั้งอดีตและร่วมสมัย พลาดไม่ได้กับสิทธิพิเศษ เมื่อสมัครสมาชิกนิตยสารศิลปวัฒนธรรม 12 ฉบับ (1 ปี) ส่งความรู้ถึงบ้านแล้ววันนี้!! สมัครสมาชิกคลิกที่นี่


อ้างอิง : 

พระไพศาล วิสาโล. ลำธาร ริมลานธรรม ๒. อมรินทร์ธรรมะ: กรุงเทพฯ, 2555.


เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 17 มีนาคม 2568