| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“อำเภอตากใบ” เป็นชื่ออำเภอ 1 ใน 13 ของจังหวัดนราธิวาส จังหวัดชายแดนภาคใต้สุดจังหวัดหนึ่งของประเทศ มีพื้นที่ประมาณ 253 ตารางกิโลเมตร อาณาเขตของอำเภอ ทิศเหนือ ติดต่อกับอ่าวไทย, ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสุไหงปาดี และอำเภอสุไหงโกลก, ทิศตะวันออก ติดต่อกับประเทศมาเลเซีย, ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอระแงะ และอำเภอเมืองนราธิวาส
ชื่อนี้มาจากไหน
กระแสหนึ่ง สันนิษฐานว่ามาจากภาษามลายูที่ว่า “ตาบา” หรือ “ตายัล” ที่แปลว่า ราชาภิเษก ในประวัติศาสตร์ปัตตานี กล่าวถึงเมื่อครั้งนางพญาตานีจะขึ้นครองราชย์ได้เสด็จมาประกอบพพิธีราชาภิเษกที่ตาบาแห่งนี้ โดยตาบานี้เคยเป็นเมืองหน้าด่าน
กระแสหนึ่ง สันนิษฐานว่ามาจากชื่อของมุสลิมคนหนึ่งที่ชื่อ “ตาบา” ซึ่งเป็นคนกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน จนเกิดเป็นชุมชนใหญ่ขึ้นเรียกว่า “บ้านตาบา” ซึ่งแต่เดิมเป็นแขวงขึ้นกับเมืองกลันตัน แต่ด้วย บ้านตาบาตั้งอยู่ในเขตตำบลเจ๊ะเห ประชาชนส่วนใหญ่มักเรียกชุมชนว่า “บ้านเจ๊ะเห”
กระแสหนึ่งว่า ชื่อดังกล่าวหมายถึงการ “ตากใบเรือ” เพราะพื้นที่เป็นอ่าวกำบังคลื่นลมได้ดี เหมาะเป็นที่จอดเรือสำเภาจากต่างประเทศ เมื่อขนถ่ายสินค้าและตากใบเรือแล้วจึงเดินทาง
ความเป็นมาของบ้านเมือง
เมื่อเดือนมีนาคม 2452 รัฐบาลสยามและรัฐบาลอังกฤษลงนามในสนธิสัญญาอังกฤษ-สยาม พ.ศ. 2452 ใจความตอนหนึ่งว่า สยามต้องยินยอมยกดินแดนมลายู ประกอบด้วย ไทรบุรี, กลันตัน, ตรังกานู, เปอร์ลิส, รามันเขตใต้ และเกาะลังกาวี ให้แก่รัฐบาลอังกฤษ โดยอังกฤษรับจะใช้หนี้สินทั้งหมดที่รัฐเหล่านี้มีต่อสยามแทน
หาก “ตากใบ” หรือ “เจ๊ะเห” ซึ่งมีพื้นที่ 256 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของรัฐกลันตัน กลับมาขึ้นกับฝ่ายสยาม เนื่องจากฝ่ายสยามยกประเด็นเรื่องศาสนา โดยอ้างอิง “วัดชลธาราสิงเห” ที่สร้างมาตั้งแต่ปี 2403 (บ้างว่าปี 2416) ที่ตำบลเจ๊ะเห อำเภอตากใบ ว่าเป็นวัดสำคัญของคนในท้องถิ่น เป็นมรดกทางพุทธศาสนา ประชาชนใช้ประกอบศาสนกิจมาเป็นเวลาช้านาน
วัดชลธาราสิงเห จึงรู้จักในอีกนามหนึ่งว่า “วัดพิทักษ์แผ่นดินไทย”
“อำเภอ” หนึ่งในนราธิวาส
หลังผ่านเหตุการณ์ดังกล่าว ราวปลายเดือนสิงหาคม 2452 รัฐบาลไทยประกาศตั้ง “ตำบลเจ๊ะเห” ขึ้นเป็น “อำเภอตากใบ” อำเภอหนึ่งของเมืองบางนรา (ปัจจุบัน คือจังหวัดนราธิวาส) มีขุนสมานธาตุวิสุทธิ์ (เปลี่ยน กาญนรันย์) เป็นนายอำเภอคนแรก
ถึงปี 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อ “เมืองบางนรา” เป็น “เมืองนราธิวาส” อีก 3 ปีต่อมาเปลี่ยนเป็นจังหวัดนราธิวาส ส่วนชื่ออำเภอนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อตรงกับตำบลที่ตั้งที่ว่าการอำเภอ ช่วงปี 2458-2481 จึงมีชื่อใหม่ว่า “อำเภอเจ๊ะเห”
ถึงปี 2482 จึงเปลี่ยนกลับมาใช้ชื่อ “อำเภอตากใบ” เช่นเดิม จนถึงปัจจุบัน
อ่านเพิ่มเติม :
อ้างอิง :
สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์. “อำเภอตากใบ” ใน, สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้ เล่ม 6, มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์ จัดพิมพ์เนื่องในพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษ 6 รอบ ธันวาคม 2542.
สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา. สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ. 2529, มูลนิธิโตโยต้าสนับสนุนการจัดพิมพ์.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 12 กันยายน 2567
