| ผู้เขียน | วิภา จิรภาไพศาล |
|---|---|
| เผยแพร่ |
“สะพานหัวช้าง” ชื่อเรียกตามรูปลักษณ์ของสะพาน ที่ตั้งอยู่บนถนนพญาไท ใกล้สถานีรถไฟฟ้าราชเทวี หากชื่อจริงของสะพานแห่งนี้คือ “สะพานเฉลิมหล้า 56” ซึ่งเป็น 1 ใน “สะพานชุดเฉลิม” ที่รัชกาลที่ 5 มีพระราชดำริให้สร้าง
สะพานชุดเฉลิม ที่รวม “สะพานหัวช้าง” เข้าไปด้วยนั้น เกิดขึ้นจากพระราชดำริของรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2396-2453) ว่า จากนี้วันเฉลิมพระชนมพรรษาทุกปีจะทรงบำเพ็ญพระราชกุศล โดยพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อสร้าง “สะพาน” พระราชทานเป็นสาธารณประโยชน์ เริ่มตั้งแต่ปี 2437
ด้วยเหตุที่มาข้างต้น จึงพระราชทานชื่อสะพานขึ้นต้นว่า “เฉลิม” และต่อท้ายชื่อสะพานด้วย “พระชนมายุ” ในปีนั้น โดยสะพานที่ทรงโปรดให้กรมโยธาธิการสร้างข้ามคลองบางขุนพรหม ที่ถนนสามเสน เมื่อปี 2437 แล้วเสร็จในปีถัดมา มีพิธีเปิดเมื่อวันที่ 22 กันยายน ปี 2438 พระราชทานชื่อ “สะพานเฉลิมศรี” เป็นสะพานชุดเฉลิมแห่งแรก
สะพานชุดเฉลิมมีทั้งหมด 17 แห่ง ดังนี้
- สะพานเฉลิมศรี 42 อยู่ที่ถนนสามเสน สร้างข้ามคลองบางขุุนพรหม
- สะพานเฉลิมศักดิ์ 43 อยู่ที่ถนนหัวลำโพงนอก สร้างข้ามคลองอรชร (ริมถนนสนามม้า)
- สะพานเฉลิมเกียรติ 44 อยู่ที่ปลายถนนสาธรฝั่งใต้ สร้างข้ามคลองหัวลำโพง
- สะพานเฉลิมยศ 45 อยู่ที่ถนนวรจักร สร้างข้ามคลองวัดพระพิเรนทร์
- สะพานเฉลิมเวียง 46 อยู่ที่ถนนเยาวราช สร้างข้ามคลองตรอกเต๊า
- สะพานเฉลิมวัง 47 อยู่ที่ถนนอุุณากรรณ สร้างข้ามคลองสะพานถ่าน
- สะพานเฉลิมกรุุง 48 อยู่ที่ถนนเจริญกรุง สร้างข้ามคลองวัดจักรวรรดิ
- สะพานเฉลิมเมือง 49 อยู่ที่ถนนเจ้าพระยาสุุรศักดิ์ สร้างข้ามคลองสาทร
- สะพานเฉลิมภพ 50 อยู่ที่ปลายถนนสุุรวงศ์ สร้างข้ามคลองหัวลำโพง
- สะพานเฉลิมพงษ์ 51 อยู่ถนนเฟื่องนคร สร้างข้ามคลองสะพานถ่าน
- สะพานเฉลิมเผ่า 52 อยู่ที่ถนนปทุุมวัน สร้างข้ามคลองริมถนนสนามม้า
- สะพานเฉลิมพันธุ์ 53 อยู่ที่ถนนเจริญกรุุง สร้างข้ามคลองวัดสามจีน
- สะพานเฉลิมภาคย์ 54 อยู่ที่ถนนเจริญกรุุง สร้างข้ามคลองสีลม
- สะพานเฉลิมโลก 55 อยู่ที่ถนนราชดำริห์และถนนประแจจีน สร้างข้ามคลองบางกะปิ
- สะพานเฉลิมหล้า 56 อยู่ที่ถนนพญาไท สร้างข้ามคลองบางกะปิ
- สะพานเฉลิมเดช 57 อยู่ที่ถนนสี่พระยา สร้างข้ามคลองหัวลำโพง
- สะพานเฉลิมสวรรค์ 58 อยู่ที่ถนนพระอาทิตย์ สร้างข้ามคลองโรงไหม
ทั้งนี้ สะพาน 2 แห่งสุดท้าย คือ สะพานเฉลิมเดช 57 และสะพานเฉลิมสวรรค์ 58 สร้างในรัชกาลที่ 6 ด้วยพระราชทรัพย์ที่รัชกาลที่ 5 พระราชทานไว้ล่วงหน้า
ปัจจุบัน เมื่อถนนสำคัญกว่าคลองก็ถมคลองทำถนน สะพานข้ามคลองนั้นๆ ก็ถูกรื้อถอนไป สะพานชุดเฉลิมทั้ง 17 แห่งที่สร้างขึ้นเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ปัจจุบันจึงเหลือเพียงไม่กี่แห่ง เช่น สะพานเฉลิมโลก 55 สะพานเฉลิมหล้า 56 และไม่ได้รู้จักในชื่อ สะพานชุดเฉลิม เช่น “สะพานเฉลิมหล้า 56” ที่ใครๆ เรียกกันว่า “สะพานหัวช้าง”
อ่านเพิ่มเติม :
อ้างอิง :
ณิชชา จริยเศรษฐการ, บุศยารัตน์ คู่เทียม บรรณาธิการ. อาไคฟ ขอให้เก็บให้จงดี. กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2567.
เผยแพร่ในระบบออนไลน์ครั้งแรกเมื่อ 4 มิถุนายน 2567
